Μαρία Σάββα
Η ζωγράφος Bianca Raffaella αποτελεί μια σπάνια καλλιτεχνική φωνή, που φέρνει στην τέχνη μια νέα διάσταση έκφρασης και συμπερίληψης. Παρά το πρόβλημα όρασης που αντιμετωπίζει, δεν επιτρέπει στο «νυσταγμένο μάτι» της να σταθεί εμπόδιο στη δημιουργία. Αντίθετα, το έχει μετατρέψει σε πηγή έμπνευσης, αναπτύσσοντας μια απτική προσέγγιση στη ζωγραφική που αποτελεί το προσωπικό της στίγμα.
Οι καμβάδες της Raffaella αποτυπώνουν τον κόσμο όπως τον βιώνει εκείνη – όχι μόνο μέσα από την όραση, αλλά και μέσω της αίσθησης της αφής. «Το έργο μου αποκαλύπτει πώς κάποιος με εξαιρετικά περιορισμένη όραση μπορεί να αλληλεπιδράσει με το χρώμα μέσα από μια εντελώς απτική διαδικασία», δήλωσε η ίδια, με αφορμή την πρώτη μεγάλη ατομική της έκθεση, Faint Memories, η οποία φιλοξενείται στη γκαλερί Flowers στο Λονδίνο έως τις 15 Μαρτίου.
«Όταν δεν έχεις πλήρη όραση, δεν νιώθεις γειωμένος – περνάς το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου χαμένος»
Η ίδια περιγράφει τους πίνακές της ως αποτυπώσεις λουλουδιών που μοιάζουν να εμφανίζονται από το πουθενά. Η απουσία περιφερικής όρασης κάνει τα αντικείμενα γύρω της να φαίνονται απομονωμένα, δημιουργώντας μια αίσθηση αποσπασματικής πραγματικότητας. «Όταν δεν έχεις πλήρη όραση, δεν νιώθεις γειωμένος – περνάς το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου χαμένος. Η όραση είναι πεπερασμένη, και συχνά δεν εκτιμούμε τις διαφορετικές εκφάνσεις της. Το έργο μου είναι ένας διάλογος μεταξύ αυτών των δύο πτυχών», σημειώνει.
Η σχέση της με την τέχνη υπήρχε πάντα, αλλά έγινε πιο ουσιαστική το 2020, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν άρχισε να διοχετεύει τα συναισθήματά της στη ζωγραφική. «Ήταν σαν κάτι να λειτούργησε για μένα, και έφερα αυτό το δημιουργικό εργαλείο στη δική μου πρακτική», θυμάται.
Δύο χρόνια αργότερα, υπέβαλε αίτηση για το πρόγραμμα διαμονής T.E.A.R. της Tracey Emin στο Margate. Το πρώτο της έργο στο πλαίσιο του residency απαιτούσε αυτοπροσωπογραφίες μπροστά σε έναν καθρέφτη – ένα εργαλείο που ήταν πρωτόγνωρο για εκείνη λόγω της απτικής της αντίληψης. Στη συνέχεια, άρχισε να δουλεύει με φωτογραφίες που είχαν τραβήξει άλλοι. Το 2023, στράφηκε στη δημιουργία έργων με θέμα τα λουλούδια, μια καλλιτεχνική στροφή που την οδήγησε στην ετήσια έκθεση Καλλιτέχνης της Ημέρας της Emin και, τελικά, στην υπογραφή συμβολαίου με γκαλερί.
Η χρόνια εξοικείωσή της με τη γραφή Braille την έχει βοηθήσει να αναπτύξει έντονα τη σωματική αίσθηση της αφής, γεγονός που αποτελεί κεντρικό στοιχείο στη ζωγραφική της. Δεν χρησιμοποιεί πινέλα – απλώνει το χρώμα απευθείας με τα χέρια της στον καμβά, δημιουργώντας στρώματα που αποτυπώνουν την αλληλεπίδρασή της με τα πραγματικά φυτά που χρησιμοποιεί ως έμπνευση. «Δουλεύω γρήγορα, γιατί υπάρχει μια αδιάλειπτη σύνδεση ανάμεσα στο αντικείμενο και το μυαλό μου», εξηγεί. «Μερικές φορές χάνω το σημείο που βρίσκομαι στον καμβά, αλλά αυτή η προσπάθεια να το ξαναβρώ έχει τη δική της μαγεία».
Για την έκθεση Faint Memories, η Raffaella αναζήτησε τρόπους να κάνει το έργο της προσβάσιμο και σε ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Εκτός από τα συνοδευτικά κείμενα, η ίδια ηχογράφησε τον εαυτό της να τα διαβάζει, ώστε να είναι διαθέσιμα μέσω ακουστικών. «Δεν είναι περιγραφικά – αφορούν περισσότερο το συναίσθημα πίσω από το έργο και την ιδέα της επίμονης όρασης», εξηγεί.
Με τη μοναδική της προσέγγιση, η Bianca Raffaella δεν απλά δημιουργεί τέχνη, αλλά ανοίγει νέους δρόμους στη σχέση ανάμεσα στην όραση, την αφή και την αντίληψη του κόσμου.
