Πόσα μέτρα είναι ο κόσμος μας; , must

newsroom must

18 ΙΟΥΛΙΟΥ 2024 - 17:52

Το 1972 ο σπουδαίος Κύπριος ζωγράφος Αδαμάντιος Διαμαντής (1900-1994) ολοκλήρωσε έναν μνημειώδη πίνακα με μήκος 17,5 μέτρα! Λέγεται Ο Κόσμος της Κύπρου και εικονίζονται εκεί δεκάδες πρόσωπα. Είναι ένα πανόραμα, μια κιβωτός όπου ο ζωγράφος χώρεσε όλη την αγάπη του για το νησί, διέσωσε την ιστορία του, τη μνήμη ενός κόσμου που αλλοιώνεται και χάνεται καθώς αλλάζουν οι εποχές.

Εμείς θα μπούμε στο εργαστήρι του ζωγράφου, θα συναντήσουμε κι άλλους ωραίους δημιουργούς, τον ποιητή Γιώργο Σεφέρη, τον ζωγράφο και χαράκτη Τηλέμαχο Κάνθο, τον αρχαιολόγο Πορφύριο Δίκαιο, τον αυτοδίδακτο λαϊκό ζωγράφο Μιχαήλ Κκάσιαλο, τους ακριβούς φίλους με τους οποίους πορεύτηκε.

Και ο Κόσμος της Κύπρου θα ζωντανέψει μπροστά μας καθώς ένα μικρό κορίτσι ψάχνει με τη βοήθεια όλων των ανθρώπων του πίνακα να βρει τον καλύτερό του φίλο που χάθηκε.

Γράφει στο επίμετρο της έκδοσης η Δρ Ελένη Σ. Νικήτα:

Για τη συλλογή έργων λαϊκής τέχνης και την καταγραφή εκδηλώσεων παραδοσιακού πολιτισμού γύριζε τα χωριά της Κύπρου. Έτσι γνώρισε και αγάπησε τους ανθρώπους της. « Ήταν ο καλύτερος κόσμος που γνώρισα. Βαρύς, αδρός και σίγουρος στο καλό και στο κακό, κουβαλούσε τη μακραίωνη κληρονομιά του», θα πει. [...]

Όλα αυτά τα χρόνια των περιδιαβάσεών του σ’ ολόκληρη την Κύπρο ο Διαμαντής δημιούργησε εκατοντάδες σχέδια. Όλο αυτό το απόθεμα από έναν κόσμο που νοθευόταν και πήγαινε να χαθεί βάραινε τον ζωγράφο. Έτσι αποφάσισε να επιλέξει μέσα από το τεράστιο υλικό του μερικά αντιπροσωπευτικά σχέδια ανθρώπων και τοπίων και να συνθέσει με αυτά ένα μνημειακό έργο στο οποίο να παρουσιάζει τον παραδοσιακό κόσμο της Κύπρου μέχρι το ορόσημο της ανακήρυξης της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Για την ολοκλήρωσή του εργάστηκε από το 1967 έως το 1972.

Ο Κόσμος του Διαμαντή ήταν ένας ανδροκρατούμενος κόσμος, όπως ήταν η παραδοσιακή κυπριακή κοινωνία. Αυτό αντανακλάται και στα σχέδιά του, γιατί στα καφενεία των χωριών όπου καθόταν και ζωγράφιζε οι θαμώνες ήταν άνδρες. Η γυναίκα περιοριζόταν στο σπίτι, αφιερωμένη στην οικογένεια, στο περιθώριο της δημόσιας κοινωνικής και πολιτικής ζωής, γνωρίζοντας όμως, όπως αναφέρει ο ζωγράφος, τη μεγάλη δύναμή της ως μάνα και διαιωνίστρια της ζωής. Γι’ αυτό και τις λίγες γυναίκες της σύνθεσης ο ζωγράφος τις τοποθετεί σε δεύτερο πλάνο. Αναγνωρίζοντας όμως τον σημαντικό τους ρόλο, τοποθετεί δύο από αυτές με ένα παιδί ως φόντο στο κέντρο της σύνθεσης.

Το 1974, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο γκρέμισε συθέμελα την ηρεμία του κόσμου αυτού. Χωριά καταστράφηκαν, άνθρωποι ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους, τρόποι ζωής και συνήθειες άλλαξαν. Το έργο αυτό που ο Διαμαντής πρόλαβε και δημιούργησε την κατάλληλη ώρα μετατράπηκε τώρα σε κιβωτό, σε μνημείο ενός κόσμου που αλλοιώνεται και χάνεται. Του κόσμου των παππούδων και των γιαγιάδων μας που πρέπει να γνωρίσουν οι νεότεροι, μαζί με τις αξίες, τα ήθη και τα έθιμά τους, που αποτελούν την πολιτιστική μας κληρονομιά.