Ριάνα Στυλιανού
Τα τελευταία χρόνια, η στροφή που έκανε η βιομηχανία της μόδας για να μην έχει πλέον τόσο μεγάλο αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο ιδιαίτερα όσον αφορά την κλιματική δράση. Επίσης, ρολό σε αυτή την ευαισθητοποίηση, έπαιξε και η πανδημία, όπου έκανε ακόμα περισσότερους οίκος να στραφούν σε ένα πιο “πράσινο” μέλλον.
Πέρυσι ωστόσο, η κατανάλωση κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην Ευρώπη είχε κατά μέσο όρο τον τέταρτο υψηλότερο αντίκτυπο στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, μετά τα τρόφιμα, τη στέγαση και την κινητικότητα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Ο τομέας είχε επίσης τον τρίτο υψηλότερο αντίκτυπο στη χρήση του νερού και της γης και ήταν ο πέμπτος με τις χειρότερες επιδόσεις όσον αφορά τη χρήση πρώτων υλών και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Έτσι, θέση περνούν οι Βρυξέλλες, θέλοντας να καθορίσουν αυστηρότερους κανόνες για τον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, σε μια προσπάθεια να μειώσουν τις σχετικές επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
Μια νέα προσέγγιση λοιπόν, για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί με εναρμονισμένο τρόπο, παρουσιάζει η ΕΕ με μία στρατηγική, η οποία υλοποιεί τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, του νέου σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία και της βιομηχανικής στρατηγικής.
Αποσκοπεί στη δημιουργία ενός πιο πράσινου, πιο ανταγωνιστικού και πιο σύγχρονου τομέα, ενώ προτείνει δράσεις για ολόκληρο τον κύκλο ζωής των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, στηρίζοντας παράλληλα το οικοσύστημα κατά την πράσινη και την κυκλική μετάβαση.
Στα μέτρα περιλαμβάνονται τα εξής:
- Νέες απαιτήσεις σχεδιασμού για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα βάσει του κανονισμού για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, που θέτουν υποχρεωτικά ελάχιστα όρια για τη συμπερίληψη ανακυκλωμένων ινών στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, ώστε να αυξηθεί η διάρκεια ζωής τους και να διευκολύνεται η επισκευή και η ανακύκλωσή τους. Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, τα βιώσιμα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα καταστούν κανόνας στην ΕΕ. Η πρόταση θα απαγορεύσει επίσης την καταστροφή των μη πωληθέντων προϊόντων υπό ορισμένες προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που δεν πωλήθηκαν ή που επιστράφηκαν.
- Σαφέστερες πληροφορίες στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και ψηφιακό διαβατήριο προϊόντος με βάση υποχρεωτικές απαιτήσεις πληροφόρησης σχετικά με την κυκλικότητα και άλλες βασικές περιβαλλοντικές πτυχές.
- Αυστηροί έλεγχοι για την προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας, με αυστηρότερους κανόνες για την προστασία των καταναλωτών και άμεσες συνδέσεις με την επικείμενη πρωτοβουλία για τους οικολογικούς ισχυρισμούς.
- Δράση για την αντιμετώπιση της ακούσιας ελευθέρωσης μικροπλαστικών από κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Εκτός από τον σχεδιασμό των προϊόντων, τα μέτρα θα αφορούν τις διαδικασίες παραγωγής, την πρόπλυση σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής, την επισήμανση και την προώθηση καινοτόμων υλικών.
- Εναρμονισμένοι κανόνες της ΕΕ σχετικά με τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και οικονομικά κίνητρα για να καταστούν τα προϊόντα πιο βιώσιμα («οικολογική διαφοροποίηση των τελών»), στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα το 2023.
- Στήριξη της έρευνας, της καινοτομίας και των επενδύσεων και της ανάπτυξης των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
- Αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την ανάσχεση των εξαγωγών αποβλήτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
- Συνδημιουργία μιας πορείας μετάβασης για το οικοσύστημα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ώστε να καθοριστεί η μελλοντική πορεία και να σχεδιαστούν συγκεκριμένα βήματα για τον τρόπο επίτευξης των στόχων για το 2030 που έχουν τεθεί από τη στρατηγική για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.
Αντίρρηση φαίνεται να φέρνει όμως ο πολυτελής όμιλος μόδας Kering, που κάτω από την “ομπρέλα” του συμπεριλαμβάνει τους οίκους Gucci, Balenciaga και Alexander McQueen, της οποίος ιδρυτής και ιδιοκτήτης του ομίλου είναι ο Φρανσουά Πινό, το τρίτο πλουσιότερο άτομο στη Γαλλία μετά τους Μπερνάρ Αρνό και την Φρανσουάζ Μπετανκούρ-Μάιερς, είναι σε θέση να καταστήσει τη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων πιο βιώσιμη. Με βάση τον ίδιο και την Marie-Claire Daveu, η επικεφαλής βιωσιμότητας της εταιρείας από το 2012, υποστηρίζουν ότι η δεσμευτική νομοθεσία δεν θα λύσει το πρόβλημα.
Οι κανονισμοί που στοχεύουν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα πρέπει να αφορούν τον καθορισμό ενός "πλαισίου και μιας στρατηγικής άποψης" εντός του οποίου οι εταιρείες μπορούν να εργαστούν για την επίτευξη πράσινων στόχων, αντί να θέσουν υποχρεωτικές απαιτήσεις, δήλωσε η Daveu.
Μάλιστα η ίδια είπε ότι η εμπειρία της στον δημόσιο τομέα, της έδειξε ότι η νομοθεσία δεν είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να κινηθούν οι εταιρείες. "Πολύ συχνά, απλώς δεν εφαρμόζονται τα υποχρεωτικά αυτά μέτρα", κατέληξε η Marie-Claire.
Οι σχεδιαστές κατανοούν φυσικά τη σημασία της βιωσιμότητας και εκμεταλλεύονται τη δημιουργική ευκαιρία να διαμορφώσουν τα σχέδιά τους μέσα σε ένα πιο βιώσιμο πλαίσιο, Ωστόσο το να επιβληθεί κάποιος σε έναν οίκο και σε έναν σχεδιαστή, αυτό θα φέρει αλλαγές στην παραγωγικότητα αλλά και δημιουργικότητα.
Αξίζει να σημειωθεί, πως δεν είναι όλο από τη βιομηχανία της μόδας κατά της νομοθεσίας. Η πρώην επιχειρηματίας και ιδρύτρια του New Standards Institute Maxine Bédat, δήλωσε ότι είναι υπέρ της μεγαλύτερης εποπτείας, σημειώνοντας ότι ορισμένα συστήματα διαπίστευσης «αναπτύσσονται από την ίδια τη βιομηχανία, κάτι που δεν έχει νόημα».
“Θα ήταν μια «ριζική αλλαγή» να απαιτήσουμε από τις επωνυμίες μόδας να συμμορφώνονται με τους υποχρεωτικούς κανόνες οικολογικού σχεδιασμού”, είπε.
