Οι παρενέργειες μερικής αναστολής του AstraZeneca

Του Απόστολου Τομαρά

Η αδυναμία κάποιων φαρμακευτικών εταιρειών να καλύψουν τις ανάγκες, ευρωπαϊκών κρατών και άλλων, σε εμβόλια για τον COVID-19 εντός των χρονικών πλαισίων που αρχικά είχαν συμφωνηθεί, αποδεικνύεται πως δεν είναι το μοναδικό εμπόδιο στην πορεία εμβολιασμού του πληθυσμού. Η απόφαση 19 κρατών, ανάμεσά τους και η Κύπρος, να βάλουν στο πάγο για μικρό χρονικό διάστηματους εμβολιασμούς με το σκεύασμα της Οξφόρδης, ξεπερνά κατά πολύ τα προβλήματα που εμφανίσθηκαν με το καλημέρα έναρξης των εμβολιασμών. Οι υπόνοιες για συσχετισμό του εμβολίου της AstraZeneca, με την πρόκληση θρομβώσεων σε άτομα που προηγουμένως είχαν εμβολιασθεί αναμένεται να έχει ευρύτερες παρενέργειες, ακόμα και αν ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) αποφανθεί πως τα όσα λέγονται δεν συσχετίζονται μεταξύ τους. Ήδη σε επίπεδο επιστημονικής κοινότητας έχουν κάνει την εμφάνισή τους, απαισιόδοξες απόψεις για το μέλλον του συγκεκριμένου εμβολίου, το οποίο όπως φαίνεται και από τις παραγγελίες της Ε.Ε. αποτελεί τον βασικό κορμό του εμβολιαστικού πλάνου των κρατών μελών. Σε επίπεδο διαχείρισης από τα κράτη μέλη που προχώρησαν με μερική αναβολή χρήσης του εμβολίου, γίνεται προσπάθεια να περιορισθούν οι επιπτώσεις, ωστόσο, το μέγεθος των οποίων θα αποκαλυφθεί, όταν ο ΕΜΑ αξιολογήσει εκ νέου την ασφάλεια του συγκεκριμένου σκευάσματος.

Ζητήματα αξιοπιστίας

Όπως προκύπτει από τις τοποθετήσεις επιστημών, η απόφαση των 19 κρατών μελών της Ε.Ε. θα κλονίσει περισσότερο την αξιοπιστία του εμβολίου η οποία, όπως υποστηρίζεται, είχε ούτως ή άλλως τρωθεί το προηγούμενο διάστημα από τον δημόσιο θόρυβο για ενδεχόμενες επιπτώσεις του εμβολίου σε ευάλωτες ηλιακές ομάδες. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, το προηγούμενο διάστημα παρατηρήθηκαν ακυρώσεις, απροσδιόριστου αριθμού ραντεβού εμβολιασμών με AstraZeneca. Αυτό που φαίνεται να φοβίζει την επιστημονική κοινότητα στην Κύπρο είναι μια παρόμοια αντίδραση του πληθυσμού, μετά τις 18 Μαρτίου που εκπνέει η χρονική περίοδος μερικής αναστολής των εμβολιασμών με το σκεύασμα της AstraZeneca. Αντίδραση που κατά τον Νικόλα Διέτη θα έχει συνέχεια και μετά την εκ νέου αξιολόγηση της ασφάλειας του εμβολίου από την Επιτροπή Ασφάλειας του ΕΜΑ, αλλά και την αρμόδια αρχή της Κύπρου, στην προκειμένη περίπτωση, η οποία παρά την απόφαση μερικής αναστολής, ενστερνίζεται την άποψη «ότι τα οφέλη του εμβολίου AstraZeneca στην πρόληψη της COVID19 υπερτερούν των κινδύνων. Ο εμβολιασμός δεν θα σταματήσει διάφορα περιστατικά που συμβαίνουν στη ζωή, ιατρικά και μη. Περιστατικά που έτσι και αλλιώς συμβαίνουν, χρονικά τώρα θα συμβαίνουν σε εμβολιασμένους, αφού μεγαλύτερος πληθυσμός θα εμβολιάζεται, και δεν θα πρέπει να συγχέεται η διαδοχική σειρά των γεγονότων, παρόλο που η χρονική σύμπτωση πάντα εξετάζεται». Από την πλευρά του ο καθηγητής Νικόλας Διέτης εμφανίζεται απαισιόδοξος από την τροπή που έχει πάρει το πρόγραμμα εμβολιασμού. «Η δική μου αξιολόγηση είναι ότι υπάρχει ανεπανόρθωτη ζημιά στο εμβόλιο της AstraZeneca, οποιαδήποτε και αν είναι η απόφαση την ερχόμενη Πέμπτη. Είτε υπάρξει θετική είτε αρνητική απόφαση, έχει γίνει με την αναβολή των εμβολιασμών μια ανεπανόρθωτη ζημιά στην εμπιστοσύνη του κόσμου. Ο κόσμος έχει αμφιβολίες, είναι πολύ λογικό δεν ξέρω που αυτό θα οδηγήσει».

Οι ανησυχίες

Ο Νικόλας Διέτης μιλώντας στην «Κ» χαρακτήρισε την αναβολή των εμβολιασμών μη φυσιολογική εξέλιξη, υποστηρίζοντας πως οι αποφάσεις των 19 κρατών δεν στηρίχθηκε σε επιστημονικά δεδομένα. «Εγώ επιστημονικά δεν μπορώ να δικαιολογήσω μια τέτοια τακτική, εκτός και αν υπάρχουν δεδομένα που δεν γνωρίζουμε και αυτό εγείρει άλλο ερώτημα γιατί δεν τα γνωρίζουμε». Σύμφωνα με τον κ. Διέτη από επιστημονικής απόψεως δεν υπάρχει κάτι το δημοσιευμένο που να δημιουργεί ανησυχία. Όπως ανάφερε υπάρχουν 37 περιστατικά θρομβώσεων σε 17 εκατομμύρια εμβολιασμών. «Τα νούμερα είναι μικρά, έχουμε επίσης παρόμοια νούμερα και με το εμβόλιο της Pfizer, τα οποία δεν έχουν γνωστοποιηθεί και αυτό προκαλεί ερωτηματικά». Ο επίκουρος καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου επικροτεί τη στάση του ΕΜΑ να ασχοληθεί με τις αναφορές που υπάρχουν για ενδεχόμενες παρενέργειες, ωστόσο, όπως τονίζει, αυτό που έχει σημασία είναι τι κάνουμε στο ενδιάμεσο. «Η πρακτική σε ένα εμβολιασμό είναι να τον σταματήσεις όταν έχεις τεκμήρια. Απ’ ό,τι φάνηκε από τις δράσεις των χωρών που ανέστειλαν τους εμβολιασμούς με AstraZeneca, υπήρξε ένα ντόμινο αντιδράσεων που στη ρίχθηκε περισσότερο στο τι κάνει ο διπλανό μας και όχι εάν υπάρχουν δεδομένα». Ο κ. Διέτης θεωρεί πως όποια και αν είναι η απόφαση του ΕΜΑ για το εμβόλιο της AstraZeneca, η ζημιά έχει γίνει. Διερωτάται πόσο εύκολο θα είναι για τον κόσμο να δεχθεί συνέχιση του εμβολιασμού μετά απ’ όλα αυτά που έχει ακούσει. «Δεν ξέρω τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η ζημιά στην πανδημία και στο πρόγραμμα εμβολιασμών. Εάν υπάρξει αρνητική απόφαση δημιουργούνται τεράστια ζητήματα. Τι θα κάνουμε με όσους έχουν λάβει την πρώτη δόση και με όσους και τις δύο δόσεις. Ανοίγει ο ασκός του Αιόλου».

Στο ίδιο ύφος ο κ Διέτης αναφέρεται και στα εμβόλια J&J και του ρωσικού, που όπως τονίζει έχουν παρόμοια τεχνολογία με την AstraZeneca.

Συμβούλιο Φαρμάκων: Προηγείται η ασφάλεια

Σε επίπεδο αρμοδίων αρχών της Κύπρου γίνεται λόγος για αυστηρή κριτική του μέτρου αναβολής των εμβολιασμών. «Ο ΕΜΑ θα δώσει την οριστική του απάντηση την Πέμπτη και γι’ αυτό έχουν αναβληθεί οι εμβολιασμοί με ΑstraZeneca μέχρι την Πέμπτη. Κάποιοι κρίνουν πολύ αυστηρό το μέτρο, αλλά από τη στιγμή που δίκαια ή άδικα τίθεται ένα θέμα ασφάλειας, έστω και εξαιρετικά μικρής συχνότητας, η ασφάλεια προηγείται, μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση». Στο πνεύμα καθησυχασμού, τονίζεται πως οι εμβολιασμοί στην Κύπρο με εμβόλια από τις άλλες εταιρείες προχωρούν κανονικά. Σε ό,τι αφορά τις αναφορές για θρομβώσεις που αποδίδονται στο εμβόλιο της AstraZeneca ο Paul-EhrlichInstitut δίνει περισσότερες πληροφορίες για τα ύποπτα περιστατικά, δεν αναφέρονται όμως σε συχνότητα και αριθμούς. Προσδιορίζουν ότι πρόκειται για πολύ σπάνια θρόμβωση εγκεφαλικής φλέβας σε συνδυασμό με θρομβοπενία και αιμορραγία σε χρονική εγγύτητα με τους εμβολιασμούς με το εμβόλιο AstraZeneca. Συστήνουν σε άτομα που έχουν λάβει το εμβόλιο της AstraZeneca και αισθάνονται αδιαθεσία περισσότερο από τέσσερις ημέρες μετά τον εμβολιασμό π.χ με σοβαρό και επίμονο πονοκέφαλο ή αιμορραγία στο δέρμα θα πρέπει να ζητήσουν αμέσως ιατρική θεραπεία.