Η Καθημερινή
Το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων έρχεται ξανά στο προσκήνιο στην Κύπρο, μετά τις καταγγελίες από μαθητές σε βάρος εκπαιδευτικών. Οι έρευνες αυτών των υποθέσεων είναι σε εξέλιξη και οι πληροφορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι ελάχιστες, λόγω της ευαίσθητης φύσης των υποθέσεων.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου της Αστυνομίας, κ. Χρίστο Ανδρέου, οι αριθμοί των καταγγελιών που αφορούν σεξουαλικές κακοποιήσεις ανηλίκων αυξάνονται χρόνο με το χρόνο.
Μέσα στους 9 μήνες του 2021, η Αστυνομία διερευνά ή έχει διερευνήσει 201 υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης και αυτές δεν αφορούν μόνο εκπαιδευτικούς. Μέσα στο 2020, έχουν γίνει 200 καταγγελίες για αυτά τα αδικήματα και παρατηρείται σημαντική αύξηση το 2021 είπε ο κ. Ανδρέου.
Αύξηση των καταγγελιών ή των περιστατικών;
Για το αν αυξάνονται τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης, ή οι καταγγελίες αυτών των αδικημάτων, ο κ. Ανδρέου, εξήγησε στην «Κ» ότι ενδεχομένως οι σεξουαλικές κακοποιήσεις να γίνονταν και στο παρελθόν σε μεγαλύτερους αριθμούς όμως να μην καταγγέλλονταν στην Αστυνομία. «Με την συμπεριφορά της η Αστυνομία κέρδισε την εμπιστοσύνη του κόσμου και δεν διστάζουν να καταγγείλουν τις υποθέσεις υπό τον φόβο του κοινωνικού στιγματισμού. Η Αστυνομία δεν δημοσιοποιεί το οτιδήποτε και όλη η στάση που ακολουθούμε πλέον, πιστεύω είναι και ο λόγος της αύξησης των καταγγελιών.
Εμείς αυτό θέλουμε. Δεν θέλουμε οι καταγγελίες να καθυστερούν διότι ο θήτης της σεξουαλικής κακοποίησης δεν το κάνει μόνο μια φορά, μπορεί να το κάνει για χρόνια. Εμείς καλούμε τους γονείς όπου εντοπίζουν παράξενες συμπεριφορές στα παιδιά τους να μας προσεγγίζουν και όποια βοήθεια θέλουν από εμάς, πέραν από την διερεύνηση των υποθέσεων, παρέχουμε και συμβουλευτικές υπηρεσίες».
Την ίδια άποψη, ότι δηλαδή αυξάνονται οι καταγγελίες και όχι τα περιστατικά, ενστερνίζεται και η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού κα. Δέσπω Μιχαηλίδου Λιβανίου. Σε δηλώσεις της στην «Κ» είπε ότι, το φαινόμενο που βλέπουμε να αυξάνονται οι καταγγελίες συμβαίνει ακριβώς επειδή ίσως η κοινωνία είναι πιο δεκτική. Τα παιδιά είτε μέσω αυτών που διαβάζουν και ακούν, να ενδυναμώνονται με κάποιον τρόπο και είναι πιο εύκολο να καταγγείλουν μια κακοποίηση. Θα πρέπει όμως να στηριχθούν ούτως ώστε η καταγγελία να φτάσει εκεί που πρέπει, αναλόγως ή όχι στο Δικαστήριο.
Η διερεύνηση των υποθέσεων
Οι υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, είναι δύσκολο να διερευνηθούν, ωστόσο έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στον αριθμό των υποθέσεων που οδηγούνται ενώπιων της δικαιοσύνης σε σύγκριση με τις περασμένες δεκαετίες.
Σύμφωνα με την κα. Μιχαηλίδου, οι μεγαλύτερες δυσκολίες εμφανίζονται σε υποθέσεις που αφορούν άτομα του στενού οικογενειακού κύκλου του παιδιού. «Είναι ένα φαινόμενο που πιο δύσκολα έρχεται στο φως. Συνήθως το πρόσωπο του δράστη μπορεί να είναι από πολύ στενό οικογενειακό περιβάλλον και αυτό καθιστά τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα. Κάποιοι συνηθίζουν να δυσπιστούν προς το παιδί που αναφέρει ένα τέτοιο γεγονός. Μετά υπάρχει η άρνηση για το ότι μπορεί να συνέβη κάτι τέτοιο από στενά συγγενικό πρόσωπο. Και εκεί τα πράγματα κρύβονται μπαίνουν κάτω από το χαλί. Το παιδί περνά και μπορεί να περνά επανειλημμένα για χρόνια σεξουαλικές κακοποιήσεις χωρίς να μπορέσει ποτέ να αρθρώσει λόγο. Και να αρθρώσει λόγο και να το αναφέρει μπορεί να μην γίνει πιστευτό. Από την εμπειρία μου στα Δικαστήρια και ως πρόεδρος Κακουργιοδικείου, διαπίστωσα πολύ αποτρόπαια εγκλήματα από γονείς».
Η ψυχική υγεία των παιδιών
«Μέσα στα χρόνια, ένα παιδί από τα 6 μέχρι τα 12 του ή από τα 8 μέχρι τα 14 θα καταφέρει να βρει το θάρρος να καταγγείλει την υπόθεση για να οδηγηθεί στο δικαστήριο. Φαντάζεστε μέσα σε αυτό όλο το χρονικό διάστημα τι πέρασε ένα παιδί και πως έχει καταστραφεί ο συναισθηματικός και ψυχικός του κόσμος. Η ζημία είναι ανεπανόρθωτη σε τέτοιες περιπτώσεις» σχολίασε η κα. Μιχαηλίδου.
Όσον αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ανήλικοι, θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, η κα. Μιχαηλίδου, εξήγησε μέσα από την εμπειρία της ότι το «κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε παιδί, ιδίως τα παιδιά που είναι μικρής ηλικίας ή έχουν την δυσκολία να μιλήσουν για το τι έχει συμβεί, πρώτα κατακλύζονται από ενοχή, ντροπή, θεωρούν ότι έχουν φταίξιμο τα ίδια για το τι τους συμβαίνει, γι΄ αυτό θα πρέπει τα παιδιά αυτά πρώτα να εκπαιδευτούν με το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης που πρέπει να εισαχθεί από πολύ νωρίς στα σχολεία, ώστε τα παιδιά να διακρίνουν την πρόθεση εκείνων που τα αγγίζει».
Ο κ. Ανδρέου με την σειρά του, είπε ότι «η Αστυνομία όσον αφορά τις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων έχει συγκεκριμένα πρωτόκολλα».
Σχετικά με την προσέγγιση αυτών των υποθέσεων, ο εκπρόσωπος της Δύναμης είπε ότι, έχει συσταθεί ειδική ανακριτική ομάδα η οποία υπάγεται στην υποδιεύθυνση που διερευνά υποθέσεις ευάλωτων ομάδων.
«Τα μέλη της ομάδας είναι εξιδεικευμένο προσωπικό το οποίο τυγχάνει συνεχούς εκπαίδευσης για τον τρόπο χειρισμού ανήλικων προσώπων, ειδικά σε τέτοιες σοβαρές υποθέσεις. Έχουν δημιουργηθεί ειδικοί φιλικοί χώροι για να λαμβάνονται καταθέσεις, συνεργαζόμαστε με ΜΚΟ και άλλους αρμόδιους φορείς με σκοπό να μην τραυματίζονται ψυχολογικά αυτά τα παιδιά».
Κακοποιήσεις στα σχολεία
Σχόλιο πάνω στις τελευταίες καταγγελίες για κακοποιήσεις μαθητών/ριών, από εκπαιδευτικούς μέσα στα σχολεία, κλήθηκε να δώσει η Επίτροπος κα. Μιχαηλίδου. «Δεν είναι φαινόμενο μόνο της εποχής μας. Το φαινόμενο υπάρχει σε όλη την κοινότητα, εκεί που γίνονται σχολικές δραστηριότητες, μαθήματα, ιδιαίτερα, από γυμναστές σε γυμναστήρια παντού υπάρχει το ενδεχόμενο κάποιος να κακοποιήσει σεξουαλικά ένα παιδί» εξήγησε.
Καταληκτικά η κα. Μιχαηλίδου επέστησε την προσοχή για αυτές τις υποθέσεις λέγοντας ότι «δεν πρέπει να περιοριστούμε μόνο στους χώρους της σχολικής κοινότητας ή όσων έχω αναφέρει, αλλά θα πρέπει να δούμε την σεξουαλική κακοποίηση μέσα στην οικογένεια».
Υπ. Παιδείας: Τηλεφωνική γραμμή για καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης μαθητών
Επιπρόσθετο μηχανισμό προκειμένου να διευκολύνει τους ενδιαφερόμενους γονείς/κηδεμόνες ή παιδιά να καταγγέλλουν περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης δημιουργεί το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας το οποίο ταυτόχρονα θέτει σε λειτουργία μια ειδική μόνιμη τηλεφωνική γραμμή, με υπηρεσία εξειδικευμένων λειτουργών μέσω της οποίας θα μπορεί να αναφέρονται ή να καταγγέλλονται σχετικά περιστατικά, προκειμένου να δίνεται η απαραίτητη καθοδήγηση ή άλλη συμβουλευτική στήριξη.
Σε ανακοίνωσή του το ΥΠΠΑΝ αναφέρει ότι «είναι υποχρέωση και επιθυμία του Υπουργείου να ενισχύσει τα παιδιά απέναντι σε τέτοιες απειλές και να ενδυναμώσει τις συλλογικές άμυνες του σχολείου διότι δεν μπορεί να γίνει ανεκτό να εκδηλώνονται μέσα στο σχολείο τέτοιες συμπεριφορές παρενόχλησης ή και επιβουλής κατά των παιδιών».
Προσθέτει ότι «χρειάζεται να ενισχύσουμε την προστασία των παιδιών μέσα στο σχολείο απέναντι σε εκδηλώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή και κακοποίησης».
Επίσης, σύμφωνα με την ανακοίνωση, «λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία περιστατικά και θεωρώντας ότι τα ζητήματα της προστασίας του μαθητικού πληθυσμού από εκδηλώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή και κακοποίησης είναι εξαιρετικά σημαντικά, ο Υπουργός Παιδείας, είχε την Τετάρτη 6 Οκτωβρίου, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γενικό Εισαγγελέα».
Το ΥΠΠΑΝ απευθύνθηκε και στη Νομική Υπηρεσία, «ζητώντας τη συνδρομή της προκειμένου να επανεξετασθεί το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και να ενισχυθούν κάποιες προβλεπόμενες διαδικασίες διερεύνησης ή και αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών, λαμβάνοντας υπόψη ιδιαίτερα κάποιες ιδιάζουσες περιπτώσεις».
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση, «υφίστανται διαδικασίες καθώς και συγκεκριμένο πρωτόκολλο προκειμένου να εξετάζονται τυχόν καταγγελίες ή τέτοιου είδους περιστατικά, ωστόσο, παρατηρούνται κάποια κενά που θα πρέπει να συμπληρωθούν ή και διαδικασίες που θα πρέπει να επαναξιολογηθούν ως προς την αποτελεσματικότητα τους, να ενισχυθούν ή και να εξειδικευτούν υπό το φως συγκεκριμένων περιστατικών που αντιμετωπίζουμε».
Προσθέτει ότι «μαθητές/μαθήτριες ή και γονείς/κηδεμόνες που έχουν κάτι σχετικό να αναφέρουν δεν θα πρέπει να διστάζουν να επικοινωνούν με τη Διεύθυνση του σχολείου διότι οι Διευθύνσεις των σχολείων γνωρίζουν πώς να χειρίζονται τέτοιες αναφορές ή καταγγελίες και τις ενδεδειγμένες ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν».
