newsroom must
Τα εμβόλια των AstraZeneca και Johnson & Johnson βρέθηκαν στο μικροσκόπιο των επιστημόνων, λόγω κάποιων σπανιότατων αλλά σοβαρών περιστατικών θρομβώσεων, μεταξύ των εκατομμυρίων ατόμων που εμβολιάστηκαν για τον κορωνοϊό.
Το Γαλλικό Πρακτορείο παρουσιάζει σε δημοσίευμά του τι γνωρίζουμε για τα δύο εμβόλια, τα οποία βασίζονται στην ίδια τεχνολογία.
AstraZeneca
Το εμβόλιο των AstraZeneca και Οξφόρδης παρουσιάζει αποτελεσματικότητα 76% έπειτα από δύο δόσεις και 60 έως 73% στα άτομα ηλικίας 70 ετών και άνω που έχουν λάβει μία δόση. Σύμφωνα με έρευνα, η αποτελεσματικότητά του φαίνεται να μειώνεται σε ό,τι αφορά τη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη.
Οι δύο δόσεις του εμβολίου χορηγούνται σε απόσταση 4 έως 12 εβδομάδων μεταξύ τους. Τα φιαλίδια φυλάσσονται σε θερμοκρασία 2-8 βαθμών Κελσίου.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ), έπειτα από την αναστολή εμβολιασμών σε 15 χώρες, απεφάνθη στις 18 Μαρτίου ότι το εμβόλιο της AstraZeeca είναι ασφαλές και αποτελεσματικό.
Johnson & Johnson
Το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson έχει αποτελεσματικότητα 85,4% στην αποτροπή σοβαρών λοιμώξεων Covid-19 και 66,1% αποτελεσματικότητα σε ό,τι αφορά τις μολύνσεις με πιο ήπια συμπτώματα.
Κυριότερες παρενέργειες που εμφανίζονται είναι ο πονοκέφαλος, ο πυρετός και μυικοί πόνοι. Σε ό,τι αφορά τις θρομβώσεις, στις ΗΠΑ, έπειτα από επτά εκατ. εμβολιασμούς, κατεγράφησαν μέχρι τις 12 Απριλίου έξι περιστατικά σε γυναίκες κάτω των 60 ετών, μία εκ των οποίων έχασε τη ζωή της.
Και το εμβόλιο της Johnson & Johnson φυλάσσεται σε θερμοκρασία 2-8 βαθμών Κελσίου. Ο ΕΜΑ άναψε την Τρίτη «πράσινο φως» για τη συνέχιση των εμβολιασμών με J&J, εκτιμώντας ότι τα οφέλη υπερτερούν των κινδύνων που παρουσιάζονται από πολύ σπάνια περιστατικά θρομβώσεων.
Τι συνέβη;
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ανέφερε ειδικότερα ότι οι θρόμβοι στο αίμα πρέπει να αναφέρονται ως «πολύ σπάνια» παρενέργεια του εμβολίου της Johnson & Johnson. Νωρίτερα αυτόν το μήνα, ο EMA έκανε την ίδια σύσταση για το εμβόλιο της AstraZeneca. Και για τα δύο εμβόλια, ωστόσο, ο ΕΜΑ απεφάνθη ότι ότι τα συνολικά οφέλη στην πρόληψη της Covid-19 είναι σαφώς περισσότερα από τους κινδύνους.
Οι θρόμβοι εμφανίζονται σε φλέβες στον εγκέφαλο (CVST) καθώς και στην κοιλιά και τις αρτηρίες. Θεωρούνται ασυνήθιστοι τόσο για τα σημεία στα οποία συναντώνται, όσο και επειδή εμφανίζονται μαζί με χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων, που κάνουν το αίμα να πήξει. Παραδόξως, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο ασθενής εμφανίζει τόσο αιμορραγίες όσο και θρόμβους.
Σύμφωνα με τον ΕΜΑ και όπως αναφέρει το AFP, κατεγράφησαν 287 περιπτώσεις αυτών των θρομβώσεων παγκοσμίως μετά από εμβολιασμούς με AstraZeneca, συμπεριλαμβανομένων 142 στην Ευρώπη. Όπως και με το εμβόλιο της J&J, τα περισσότερα περιστατικά αφορούσαν γυναίκες κάτω των 60 ετών, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται εντός δύο εβδομάδων από τον εμβολιασμό.
Οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ έχουν αναστείλει τη χορήγηση του εμβολίου της J&J και πρόκειται να ανακοινώσουν την απόφασή τους την Παρασκευή.
1
Πιθανά αίτια
Και τα δύο αυτά εμβόλια – καθώς και το ρωσικό Sputnik V – βασίζονται σε μια τεχνική γνωστή ως «ιικός φορέας». Τα εμβόλια χρησιμοποιούν αδενοϊό που προκαλεί κοινό κρυολόγημα, τροποποιημένο ώστε να μην μπορεί να αναπαραχθεί, προκειμένου να μεταφέρει γενετικές οδηγίες σε ανθρώπινα κύτταρα, ώστε να δημιουργήσουν μια πρωτεΐνη του κορωνοϊού. Με αυτόν τον τρόπο, προετοιμάζεται και θωρακίζεται το ανοσοποιητικό σύστημα.
«Ενώ η αιτιώδης σχέση μεταξύ ορισμένων εμβολιασμών, διαταραχών αιμοπεταλίων και θρόμβων δεν έχει, μέχρι στιγμής, επιβεβαιωθεί, ο δείκτης υποψίας αυξάνεται, ότι αυτές οι σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκληθούν από το συστατικό αδενοϊού των εμβολίων AstraZeneca και J&J» δήλωσε η καθηγήτρια ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Έλινορ Ράιλι.
Μηχανισμός
Αν και τίποτα επί του παρόντος δεν έχει αποδειχθεί, ο Πίτερ Μαρκς της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) σημείωσε ότι η «πιθανή αιτία» των θρομβώσεων θα μπορούσε να είναι μια ασυνήθιστη αντίδραση στα εμβόλια.
Ο FDA έχει επίσης διαμηνύσει ότι ενώ υπό κανονικές συνθήκες χρησιμοποιείται αντιπηκτικό φάρμακο για τη θεραπεία των θρόμβων, σε αυτήν την περίπτωση η χορήγηση ηπαρίνης μπορεί να είναι επικίνδυνη.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η διαταραχή μοιάζει με μια σπάνια αντίδραση στην ίδια την ηπαρίνη, με το σώμα να σχηματίζει αντισώματα. Ακολούθως ενεργοποιούνται τα αιμοπετάλια για τον σχηματισμό επικίνδυνων θρόμβων.
Ομάδα Γερμανών και Αυστριακών επιστημόνων έκανε τη σχετική σύνδεση, ενώ ο EMA εξέφρασε την εκτίμηση ότι αυτή θα μπορούσε να είναι μια «εύλογη εξήγηση», ζητώντας περισσότερη έρευνα.
«Παρόμοιο με την πιθανότητα να χτυπηθεί κανείς από κεραυνό»
Ο ΕΜΑ έχει δηλώσει ότι δεν έχουν επιβεβαιωθεί συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου για αυτόν τον τύπο αντίδρασης ως προς το εμβόλιο της AstraZeneca, αλλά ορισμένες χώρες επέλεξαν να χορηγείται το εμβόλιο σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Ο συλλογισμός πίσω από αυτό είναι ότι οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν μια σοβαρή μορφή της Covid-19 και είναι προς το συμφέρον τους να εμβολιαστούν, παρά την όποια πιθανότητα για παρενέργειες.
Η Βρετανία έχει δηλώσει ότι δεν θα χορηγήσει το εμβόλιο της AstraZeneca στα άτομα κάτω των 30 ετών, ενώ η Γαλλία δεν το χρησιμοποιεί σε άτομα κάτω των 55 ετών. Στις ΗΠΑ, οι υγειονομικές αρχές δήλωσαν ότι η αναστολή του εμβολίου της J&J ήταν προληπτική. Άτομα τα οποία έλαβαν το εμβόλιο τις τελευταίες τρεις εβδομάδες κλήθηκαν να αναφέρουν στους γιατρούς τους εάν παρουσίασαν σοβαρούς πονοκεφάλους, κοιλιακό άλγος, πόνο στα πόδια ή δύσπνοια.
Ο καθηγητής φαρμακοεπιδημιολογίας στο London School of Hygiene & Tropical Medicine, Ίαν Ντάγκλας, δήλωσε ότι είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πόσο σπάνια είναι αυτά τα περιστατικά. «Είναι παρόμοιο με την πιθανότητα να χτυπηθεί κανείς από κεραυνό οποιαδήποτε χρονιά στο Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε στο Science Media Center, προσθέτοντας ότι «από την άλλη πλευρά, οι κίνδυνοι από την Covid-19 είναι σημαντικοί».
Όπως αναφέρει το AFP, σε κάθε εκατομμύριο ατόμων που εμβολιάστηκαν στην Ευρώπη με AstraZeneca, 6,5 εμφάνισαν θρόμβους και 0,7 έχασαν τη ζωή τους από επιπλοκές. Παράλληλα, σε κάθε εκατομμύριο ατόμων που εμβολιάστηκαν στις ΗΠΑ με J&J, 0,8 ανέπτυξαν θρομβώσεις και 0,14 (ένα άτομο συνολικά) έχασε τη ζωή του.
