Χειραψία. Θα υπάρχει πλέον μόνο στα λεξικά. Ως ο χαιρετισμός: με το δόσιμο των χεριών σε συναντήσεις, το άγγιγμα και πιάσιμο του χεριού του ενός από το χέρι του άλλου, όταν αγγίζουν οι παλάμες και σφίγγονται τα χέρια. Θα μας λείψει πιστεύω, αυτή η χειρονομία.
Κάθε χειραψία είχε την δική της ιστορία… είτε θερμή, είτε ψυχρή, είτε τυπική, είτε φιλική. Ήταν μια ωραία κίνηση που έδινε μια ευχάριστη προδιάθεση, να συστηθούμε και να δηλώσουμε το παρών μας με όποιο τρόπο το επιθυμούσαμε και το αφήναμε, αν θέλαμε, να εξελιχθεί στη συνέχεια.
Ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία δύο άνθρωποι να έρθουν σε επαφή, άμεση, χωρίς να φοβούνται μήπως εκτεθούν ή παρεξηγηθούν. Μια τόσο συνηθισμένη πτυχή της καθημερινότητάς μας που θεωρείται πλέον ότι θα αποτελέσει παρελθόν, τουλάχιστον προσωρινά, μετά τις υποδείξεις των επιστημόνων επί της πανδημίας, που μας συστήνουν όπως κρατήσουμε τις κοινωνικές αποστάσεις και τα χέρια μακριά. θα στερηθούμε ουσιαστικά, κάτι που διαχρονικά ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη στιγμή της γέννησής του: την άμεση επαφή με ανθρώπους.
Καλά για τους Φινλανδούς και τους Εγγλέζους δεν θα είναι και δύσκολο, για μας όμως, που είμαστε πιο εγκάρδιος λαός;
Η χειραψία είχε το δικό της body language. Έκανα πολλές χειραψίες στη ζωή μου. Σε κάθε μια από αυτές προσπαθούσα να ψυχολογήσω τον άνθρωπο που είχα απέναντί μου. Αν μου άρεσε η αύρα που άγγιζε το χέρι μου «έμενα», αν όχι «έβγαζα» τακούνια και έτρεχα μακριά. Θα έχετε σίγουρα πει «εγώ το ψυχολόγησα αυτό το άτομο με την πρώτη ματιά» ή «κατάλαβα τι είδους άνθρωπος είναι από την αρχική χλιαρή χειραψία». Η χειραψία, σίγουρα, αντανακλά την προσωπικότητα του ατόμου και επηρεάζει τις πρώτες εντυπώσεις.
Διαρκεί πολύ λίγα δευτερόλεπτα, όμως αυτά μπορούσαν να σου δώσουν πολλές πληροφορίες για τον άνθρωπο που είχες απέναντί σου, που ίσως δε θα γίνονταν αντιληπτές ακόμα και μετά από πολλές ώρες συζήτησης μαζί του.
Η ιστορία της χειραψίας
Ο κορωνοϊός, λοιπόν, διαταράσσει μια πανάρχαια συνήθεια με ρίζες από την αρχαία Ελλάδα.
Στη λογοτεχνία την βρίσκεις στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια ενώ έχει απεικονιστεί σε αγγεία, σε επιτύμβιες στήλες, στις τοιχογραφίες και σε αγάλματα που δείχνουν συμφωνίες με θεούς αλλά και συμφωνίες ανθρώπων ως επίδειξη εμπιστοσύνης. Χαρακτηριστικό ανάγλυφο του 405-402 π.Χ της Αθηνάς και Ήρας που επιβεβαιώνουν την συμμαχία τους με μια εγκάρδια χειραψία, το οποίο βρίσκεται στο Moυσείο Ακρόπολης.
Στην αρχή ωστόσο, δεν ήταν επίδειξη εμπιστοσύνης αλλά περισσότερο ένδειξη... καχυποψίας. Θεωρείται ότι όταν κάποιος έτεινε το δεξί του χέρι, ήθελε να δείξει ότι δεν κρατάει όπλο. Οι Ρωμαίοι από την άλλοι, έπιαναν τον πήχη του χεριού του άλλου για να διαπιστώσουν ότι δεν είχαν κρυμμένο μαχαίρι στο μανίκι του.
Στην Αμερική η δημοτικότητα της χειραψίας είναι πολύ πιθανό να προωθήθηκε από τους Χριστιανούς Φίλους του 18ου αιώνα. Αντί για υπόκλιση ή βγάλσιμο του καπέλου που γινόταν μέχρι τότε. «Στον χώρο τους, οι Φίλοι ακολουθούσαν την πρακτική της χειραψίας, χαιρετώντας έτσι τους πάντες, ασχέτου κοινωνικής θέσης, όπως κάνουμε ακόμα» γράφει ο ιστορικός Μάικλ Ζούκερμαν.
Γιατί κάνουμε χειραψία
Στο βιβλίο της «Μην Κοιτάζετε, Μην Αγγίζετε» η επιστήμονας συμπεριφοράς Βαλ Κέρτις του πανεπιστημίου Υγιεινής και Τροπικών Φαρμάκων του Λονδίνου, λέει ότι ένας πιθανός λόγος της χειραψίας και του φιλιού ως χαιρετισμοί είναι για να δείξουν ότι ο άλλος είναι αρκετά έμπιστος για να μοιραστείτε τα μικρόβιά σας. Για αυτό το λόγο, οι συγκεκριμένες πρακτικές μπορεί να φεύγουν και να επανέρχονται ανάλογα με τους προβληματισμούς της δημόσιας υγείας.
Οπόταν μπορεί ο κορωνοϊός να «σκοτώσει» προσωρινά έστω για λίγο κάτι τόσο παλιό όσο η χειραψία μεταξύ των ανθρώπων, ωστόσο, πιστεύω και πάλι ο χρόνος θα διώξει την καχυποψία των μικροβίων και θα είναι και πάλι επίδειξη εμπιστοσύνης.
