Οι περισσότεροι αγνοούσαμε την ύπαρξη του συνδρόμου Μινχάουζεν, μέχρι τη μέρα που άρχισε να συζητιέται έντονα στη μυστήρια υπόθεση θανάτου των τριών κοριτσιών στην Πάτρα.
Το σύνδρομο Μινχάουζεν εισήχθη για πρώτη φορά ως όρος από τον Άγγλο ψυχίατρο Richard Asher το 1951. Πήρε το όνομά του από ένα υπαρκτό πρόσωπο, τον Βαρόνο Φον Μινχάουζεν, έναν Γερμανό ευγενή του 18ου αιώνα, ο οποίος υπηρέτησε στον Ρωσικό στρατό, μέχρι το 1750. Με την επιστροφή του από τον στρατό, έγινε γνωστός για τις φανταστικές ιστορίες ταξιδιών και περιπετειών που διηγούνταν, προκαλώντας τον θαυμασμό των υπολοίπων. Είναι γνωστό στην παιδικο-εφηβική λογοτεχνία το βιβλίο «Οι περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν», που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1785 στην Αγγλία, το οποίο καθιέρωσε τον βαρόνο ως τον μεγαλύτερο και διασημότερο ψεύτη όλων των εποχών.
Έτσι, το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι μια κλινική διαταραχή στην οποία το άτομο επινοεί ή προκαλεί ασθένειες στον εαυτό του, με σκοπό να εντυπωσιάσει ή να κερδίσει τον οίκτο των υπολοίπων.
Από τότε, έγινε ορόσημο, δανείζοντας το όνομά του και στο σύνδρομο Μινχάουζεν διά αντιπροσώπου, που είναι μια κλινική διαταραχή στην οποία ένας φροντιστής προκαλεί τεχνητά μία ασθένεια ή τραυματισμό σε ένα άτομο που βρίσκεται υπό τη φροντίδα του, όπως ένα παιδί, ένας ηλικιωμένος ενήλικας ή ένα άτομο με αναπηρία.
Κίνητρα
Αξιοσημείωτο είναι ότι το βασικό κίνητρο στο σύνδρομο αυτό είναι η συμπάθεια και η θετική προσοχή που εισπράττει ο δράστης από τους άλλους, εμφανιζόμενος σαν αφοσιωμένος φροντιστής. Εν αντιθέσει με τις διαταραχές προσποίησης, στις οποίες το κίνητρο είναι οικονομικό ή υλικό. Οι δράστες έχουν συχνά την αδήριτη ανάγκη να παρουσιάζονται στον ρόλο του «αγγέλου του ελέους».
Άλλα κίνητρα μπορεί να είναι η επίδειξη των ιατρικών τους γνώσεων, η χειραγώγηση «σημαντικών» ανθρώπων και η αποφυγή άλλων ευθυνών στη ζωή, καθώς κανείς δεν προσδοκά πολλά από μια αφοσιωμένη σε ένα άρρωστο παιδί μητέρα. Ακόμη, κίνητρα αποτελούν και ο σκοπός τους να κάνουν μια καλή και σημαντική πράξη, η επιστροφή ενός αδιάφορου συζύγου.
Η συγκεκριμένη διαταραχή αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις δολοφονική απόπειρα, καθώς πολλές φορές τα θύματα δηλητηριάζονται σταδιακά και υποκύπτουν.
Η διαταραχή αυτή αφορά ως επί το πλείστον μητέρες (75%), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εμπλέκονται σιωπηρά και άλλα μέλη της οικογένειας ως ηθικοί αυτουργοί.
Σημάδια:
- Συνεχής αναζήτηση ιατρικής φροντίδας και συχνές επισκέψεις σε νοσοκομεία ή συχνή χρήση φαρμάκων.
- Άρνηση του θύτη για οποιαδήποτε ευθύνη ή ανάμειξη στο πρόβλημα ή τη νόσο (ισχυρίζεται έντονα πως δεν ξέρει, ενώ προηγουμένως περιέγραφε με γλαφυρότητα τα συμπτώματα).
- Άμεση υποχώρηση των συμπτωμάτων, όταν το παιδί απομακρύνεται από τον φροντιστή (π.χ μείνει στο νοσοκομείο ή κάποιες μέρες στους παππούδες).
Πάντως, πολλοί θεωρούν ότι το σύνδρομο δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ψυχική διαταραχή, αλλά ως ποινικώς κολάσιμη συμπεριφορά και δράση, ενώ πολλοί δεν το θεωρούν τόσο σπάνιο όσο πιστεύεται πως είναι.
Μονταζ Σάββας Κωνσταντίνου
