Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το 2019 το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας γιόρτασε τα 30 χρόνια λειτουργίας του, 30 χρόνια σταθερής πορείας, που χρόνο με τον χρόνο ολοένα και έκανε αισθητή την παρουσία του στους κατοίκους της πρωτεύουσας, αλλά και τους επισκέπτες της, όπως και ο γράφων, ο οποίος το επισκέφθηκε ως πρόσκαιρος επισκέπτης της πόλης, όταν ένας καταστηματάρχης της παλιάς πόλης του το σύστησε, ως έναν ενδιαφέρον προορισμό.
Tο 2020 η Δήμητρα Θεοδότου Αναγνωστοπούλου ανέλαβε από τη δρα Δήμητρα Μπακιρτζή τα ηνία του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου, αλλάζοντας έτσι κεφάλαιο στο ήδη πολύ ενδιαφέρον ανοικτό βιβλίο, που λέγεται Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείου Λευκωσίας. Ο αέρας ανανέωσης δεν άργησε να φυσήξει στις αίθουσες του Μουσείου, και η νέα διεύθυνση, μαζί με το υπόλοιπο προσωπικό το έβαλαν σε νέα τροχιά. Η πανδημία και η αναγκαστική αναστολή λειτουργίας του Μουσείου έγινε ευκαιρία για την κα Θεοδότου Αναγνωστοπούλου και τους συνεργάτες της και όπως λέει: «Παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις ανατροπές λόγω της νόσου COVID-19, κατορθώσαμε να ορίσουμε και να εκκινήσουμε την υλοποίηση των νέων στόχων, να σχεδιάσουμε και να θέσουμε σε τροχιά ένα καινούργιο πενταετές πρόγραμμα, πλούσιο σε προσωρινές εκθέσεις, δημιουργικά προγράμματα και εκδηλώσεις».
Η καρδιά της ιστορίας της Λευκωσίας χτυπάει στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας... ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει αυτά τα 33 χρόνια;
Από την ημέρα της λειτουργίας του, στις 20 Απριλίου 1989, μέχρι και σήμερα το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας είναι ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού, προσκαλώντας την κοινωνία και την κοινότητα σε δρώμενα και δράσεις. Οι προκλήσεις, όπως για κάθε μουσείο, πολλές, με τη σημαντικότερη απ’ όλες αυτήν της συνεχούς επαφής με τους επισκέπτες όλων των ηλικιών. Το 2020, μετά από 31 χρόνια επιτυχημένης πορείας και για πρώτη φορά από το 1989, η επιβλητική πόρτα της εισόδου του Μουσείου, αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς του αλλά και του λογότυπου, μεταμορφώθηκε σε μια καρδιά με την επιγραφή 1989. Αφορμή για την έμπνευση αυτήν αποτέλεσε η χειροποίητη σιδεριά, μέρος του διακόσμου της εισόδου του Μουσείου. Κάπως έτσι υιοθετήθηκε και το εμβληματικό σύνθημά μας «Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, η καρδιά της Λευκωσίας!» Η υιοθέτηση του νέου λογότυπου και της ανανεωμένης ταυτότητας του Μουσείου, παράλληλα με τις μετατροπές στην πολιτική εκθέσεων και λειτουργίας, υπήρξαν ίσως οι μεγαλύτερες –μέχρι στιγμής– προκλήσεις για την ομάδα του Μουσείου, εάν βέβαια εξαιρέσουμε τις δυσκολίες που επέφερε η πανδημία.
Έχετε προβεί σε σημαντικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια, εδώ μάλλον βοήθησε και η πανδημία... Ποιες ήταν αυτές; Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι που έχουν τεθεί;
Τον Ιανουάριο του 2020, με την ανάληψη της διεύθυνσης του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου, μαζί με την ομάδα του Μουσείου αρχίσαμε να προγραμματίζουμε μια σειρά από αλλαγές, όπως την αναθεώρηση της λειτουργίας και των πολιτικών του. Παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις ανατροπές λόγω της νόσου COVID-19, κατορθώσαμε να ορίσουμε και να εκκινήσουμε την υλοποίηση των νέων στόχων, να σχεδιάσουμε και να θέσουμε σε τροχιά ένα καινούργιο πενταετές πρόγραμμα, πλούσιο σε προσωρινές εκθέσεις, δημιουργικά προγράμματα και εκδηλώσεις. Ταυτόχρονα, προγραμματίστηκαν άμεσες ανακαινίσεις και συντηρήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των πρώτων περιόδων εγκλεισμού και έτσι το πέρασμα από τον σχεδιασμό στην πράξη έγινε τον Νοέμβριο του 2021. Σήμερα, ο επισκέπτης μπορεί να αντικρίσει το καινούργιο «πρόσωπο» της Αίθουσας Προσανατολισμού και να αλληλεπιδράσει με το Μουσείο μας στον ειδικά διαμορφωμένο νέο χώρο «Χρονολόγιο». Τις εντυπώσεις του επισκέπτη «κλέβει» από το 2021 και το πλήρως ανακαινισμένο και αναβαθμισμένο πωλητήριο «Κατάστημα/Shop», το οποίο έχει εμπλουτιστεί με ειδικά σχεδιασμένα προϊόντα, εμπνευσμένα τόσο από τις Συλλογές του Μουσείου όσο και από την ιστορία της Λευκωσίας γενικότερα.
Οι νέες τεχνολογίες, μπήκαν για τα καλά στη μουσειακή σας πολιτική, φάνηκε ιδιαίτερα στην έκθεση «Λήδρα Πάλας: χορεύοντας σε μια γραμμή»...
Η έκθεση «Λήδρα Πάλας: χορεύοντας σε μια γραμμή» είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για τους στόχους που θέσαμε μέσα από τις νέες πολιτικές του Μουσείου. Ένας από τους κυριότερους είναι να αναδείξουμε την ιδιάζουσα και πολυτάραχη ιστορία της πρωτεύουσας του νησιού, κατ’ επέκταση της Κύπρου, μ’ έναν τρόπο ζωντανό και προσιτό στους επισκέπτες του – Λευκωσιάτες, Κύπριους, μα και από κάθε γωνιά της γης. Ένα μεγάλο μέρος της συγκεκριμένης έκθεσης συνδυάστηκε με νέες τεχνολογίες και πρωτότυπες εφαρμογές, που αναπτύχθηκαν από το Κέντρο Αριστείας CYENS, αναβιώνοντας την ιστορία ενός ξενοδοχείου που δεν είναι πλέον εύκολα προσβάσιμο. Ένα παράδειγμα είναι η εικονική αναπαράσταση της αίθουσας χορού του Λήδρα Πάλας, όπου οι επισκέπτες μεταφέρονταν εικονικά και «συμμετείχαν» σε γεύμα που παρατέθηκε εκεί στις 15 Αυγούστου 1960, με την ευκαιρία της ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Κύπρου.
Θα δούμε περισσότερα και προς την κατεύθυνση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης;
Στο πλαίσιο της ανανέωσης της ταυτότητας του Λεβέντειου εντάσσεται και η επαναπροσέγγιση των διαδικτυακών επισκεπτών. Δίδοντας έμφαση στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης του Facebook και του Instagram, το Μουσείο επανασυστήθηκε στο κοινό γύρω στα μέσα του 2020. Πρώτη διαδικτυακή δράση ήταν η #covidstoriesnicosia, η οποία μας βοήθησε να συλλέξουμε πολύτιμο υλικό που καταγράφει σπάνιες εικόνες από μια σύγχρονη ιστορική στιγμή της Λευκωσίας. Ακολούθησαν πολλές άλλες δράσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021, όπως η #CuratorsChoice, με πρωταρχικό στόχο την προβολή άγνωστων πτυχών από τις Συλλογές του Μουσείου και από την ιστορία της πόλης στο διαδικτυακό κοινό μας.
Ταυτόχρονα, εμπλουτίστηκαν και οι εκπαιδευτικές διαδικτυακές δράσεις μέσα από τη θεματική #NicosiaHistoryMoments αλλά και μέσα από διαδικτυακά δημιουργικά εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία συνέχιζαν να αναρτώνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, παροτρύνοντας έτσι μικρούς και μεγάλους να συμμετάσχουν σε ευφάνταστες περιπέτειες μέσα από τον δικό τους προσωπικό χώρο.
Με αυτά και πολλά άλλα, το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας εισήλθε δυναμικά στο πεδίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και μπόρεσε να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του κοινού ακόμη και σε εκείνες τις δύσκολες περιόδους που υπήρχαν τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα εξαιτίας της πανδημίας. Παράλληλα δε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το 2021 το Λεβέντειο ανάρτησε περισσότερα από 70 κείμενα και φωτογραφικό υλικό για επιλεγμένα αντικείμενα των Συλλογών του στη διεθνή πλατφόρμα Smartify, όπου ενδιαφερόμενοι από κάθε γωνιά της γης μπορούν να τα μελετήσουν και να μάθουν περισσότερα για τη Λευκωσία. Την ίδια χρονιά το «Κατάστημα/Shop» του Μουσείου εμφανίστηκε στον διαδικτυακό χώρο του Homo Faber, από τον οποίο προβάλλει στο ευρωπαϊκό κοινό τις συνεργασίες του με Κύπριους σχεδιαστές και καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν από τις Συλλογές του και δημιούργησαν μοναδικά κομψοτεχνήματα.
Είστε ένας αρκετά εξωστρεφής οργανισμός... Σε ποιες συνεργασίες προσβλέπει στο μέλλον το Μουσείο;
Το Λεβέντειο Μουσείο στα 33 χρόνια λειτουργίας του έχει συνεργαστεί με σημαντικά μουσεία, ιδρύματα και ιδιώτες συλλέκτες από την Κύπρο και το εξωτερικό. Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε τέτοιου είδους συνεργασίες, οι οποίες μπορούν να μας βοηθήσουν να πετύχουμε τον βασικότερο στόχο που θέσαμε με τη νέα πολιτική του Μουσείου: αυτόν της παρουσίασης και προώθησης της ιστορίας της Λευκωσίας από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα. Από το 2021, τέθηκε σε εφαρμογή, όπως αναφέρθηκα και πιο πάνω, ένα πενταετές πλάνο το οποίο επικεντρώνεται κυρίως στη σύγχρονη ιστορία της πόλης μας και της Κύπρου γενικότερα, γεμάτο εκθέσεις, διαλέξεις, εκδηλώσεις και δημιουργικά προγράμματα για μικρούς και μεγάλους. Η αρχή έγινε με την προαναφερθείσα έκθεση «Λήδρα Πάλας: χορεύοντας σε μια γραμμή» (1 Ιουνίου - 31 Οκτωβρίου 2021) σε συνεργασία με το Κέντρο Αριστείας CYENS, και στη συνέχεια με την έκθεση «Ένδυμα Ψυχής» (30 Νοεμβρίου 2021 - 3 Απριλίου 2022), η οποία τέθηκε υπό την αιγίδα της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος – Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Με την έκθεση αυτήν το Λεβέντειο άγγιξε έναν άλλο στόχο που είχε συμπεριλάβει στη νέα του πολιτική: την ανάδειξη και παρουσίαση της ιστορίας της πόλης και του νησιού μας μέσω της διοργάνωσης εκθέσεων που συνταιριάζουν την παράδοση με την εικαστική δημιουργία.
Είστε ευχαριστημένη από την απήχηση και τη διάδραση με την πόλη και τους επισκέπτες του μουσείου;
Πρωταρχικός μας στόχος είναι το Λεβέντειο να «τρυπώσει» στις καρδιές των Λευκωσιατών, να αποτελέσει μέρος της καθημερινότητάς τους, της κυριακάτικης βόλτας τους, μιας οικογενειακής εξόρμησης στην πρωτεύουσα ή ακόμη το καταφύγιο από τη ρουτίνα. Όλα αυτά κινούνται πάντοτε στο πλαίσιο προβολής της μακραίωνης ιστορίας της πρωτεύουσας και της βιωματικής εμπλοκής του κοινού με αυτήν μέσα από ποικίλα, εναλλακτικά και διαδραστικά επίπεδα επικοινωνίας. Έως έναν μεγάλο βαθμό μπορώ να πω ότι το έχουμε πετύχει, με βάση και τα σχόλια που λαμβάνουμε καθημερινά από τους επισκέπτες μας, όμως σίγουρα έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε για να είμαστε απόλυτα ευχαριστημένοι.
Η προσέλκυση νέων στα μουσεία είναι κάτι πολύ σημαντικό. Θα ήθελα μερικά λόγια για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου...
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα πάντοτε διαδραμάτιζαν έναν ουσιαστικό ρόλο στην επικοινωνία του Μουσείου με την τοπική κοινότητα. Όμως το 2021 δημιουργήσαμε μια καινούργια ταυτότητα για τα εκπαιδευτικά προγράμματα με το συνοδευτικό σλόγκαν #μάθεκάτινέο #LMMN_katineo, το οποίο έκανε δειλά την εμφάνισή του μέσα από διαδικτυακές δράσεις ως προάγγελος ενός μεγαλύτερου έργου. Πρόκειται για την προγραμματισμένη αναβάθμιση και ανακαίνιση της Οικίας Τσικκίνη, που είναι γνωστή και ως Σπίτι Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Το Σπίτι Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων μεταμορφώθηκε σε Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης και από τον Μάρτιο του 2022 φιλοξενεί πρωτότυπα και διασκεδαστικά εργαστήρια και προγράμματα για όλες τις ηλικίες.
Κλείνοντας, μπορούμε να αποκαλύψουμε τι επιφυλάσσει για το κοινό το Μουσείο για το επόμενο διάστημα;
Αυτήν τη στιγμή προετοιμαζόμαστε για την επόμενη προσωρινή έκθεσή μας με τίτλο «Χώρα – Ιωάννης Κισσονέργης», η οποία θα ανοίξει για το κοινό στις 17 Μαΐου 2022 και θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία της Λεβεντείου Πινακοθήκης, της οικογένειας του Ιωάννη Κισσονέργη αλλά και συλλεκτών από την Κύπρο και το εξωτερικό. Πρόκειται για μια έκθεση φόρο τιμής στον Λευκωσιάτη Κισσονέργη, τον άνθρωπο που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στην πόλη με τον δικό του τρόπο. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν σημεία της εντός των τειχών Λευκωσίας μέσα από το έργα του καλλιτέχνη, καθώς και μέσα από τη συλλογή καρτ ποστάλ και του πλούσιου Φωτογραφικού Αρχείου του Λεβέντειου Μουσείου. Στο πλαίσιο της έκθεσης ετοιμάζουμε πολλά δημιουργικά προγράμματα για μικρούς και μεγάλους, διαλέξεις και ξεναγήσεις. Μάλιστα, για τον Απρίλιο προετοιμάζουμε δημιουργικά προγράμματα με αφορμή τα πασχαλινά έθιμα, τον Μάιο εορταστικές εκδηλώσεις για τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων (18 Μαΐου) και για τον Ιούνιο το πρώτο μας καλοκαιρινό σχολείο σε συνεργασία με τη Λεβέντειο Πινακοθήκη με κύριο θέμα –τι άλλο;– την ιστορία της πόλης μας.
Η Έκθεση «Λήδρα Πάλας: χορεύοντας σε μια γραμμή» συνδυάστηκε με νέες τεχνολογίες και πρωτότυπες εφαρμογές, που αναπτύχθηκαν από το Κέντρο Αριστείας CYENS.
