Αιμίλιος Χαρμπής
Το τετραήμερο 19-22 Φεβρουαρίου κυκλοφορεί διαδικτυακά η «Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη» του Σταύρου Παμπαλλή, η πρώτη ελληνική ταινία που κάνει με αυτό τον τρόπο την παγκόσμια πρεμιέρα της. Ο πρωταγωνιστής του φιλμ, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, μας μιλάει για όσα αποκόμισε από τη συγκεκριμένη συνεργασία, καθώς και για τη φάση στην οποία βρίσκεται ο ελληνικός κινηματογράφος. Δεδομένου, ωστόσο, ότι προέρχεται βασικά από τον χώρο του θεάτρου, δεν θα μπορούσε να μη ζητηθεί η τοποθέτησή του σχετικά με τις καταγγελίες για λεκτική, ψυχολογική, σωματική και σεξουαλική βία οι οποίες έχουν έρθει στο φως τις τελευταίες εβδομάδες.
Ελληνοκυπριακό γουέστερν
Στην ταινία του Σταύρου Παμπαλλή και στον συγκεκριμένο ρόλο τι σας τράβηξε;
Αρχικά με ενδιέφερε πολύ το σενάριο. Ο Σταύρος αποτελεί εξαιρετική περίπτωση νέου κινηματογραφιστή, ο οποίος έχει ζήσει και έχει επιρροές από το εξωτερικό, παρ’ όλα αυτά επιλέγει να φτιάξει μια ταινία για τον τόπο του, την Κύπρο. Η ιστορία του συνδυάζει τρία μεγάλα τραύματα: τη διχοτόμηση, την οικονομική κρίση και την έκρηξη στη ναυτική βάση στο Μαρί. Ολα αυτά τα βάζει να επενεργούν πάνω σε έναν ήρωα και στην οικογένειά του, μέχρι που εκείνος φτάνει στο απόλυτο αδιέξοδο. Αυτό με τράβηξε ιδιαίτερα. Αφού μπήκα στην ταινία, ενδιαφέρθηκα να εμβαθύνω τις γνώσεις μου σχετικά με την Κύπρο. Τι σημαίνει να είσαι κάποιος που το σπίτι του είναι πάνω στην Πράσινη Γραμμή; Να περπατάς στους δρόμους μιας πόλης και ξαφνικά να πέφτεις σε τείχος;
Γιατί αξίζει κάποιος να τη δει στη διαδικτυακή προβολή;
Σίγουρα διότι η ταινία αποτελεί έναν τρόπο να προσεγγίσεις τα παραπάνω ερωτήματα. Πρόκειται για μια πολύ ιδιαίτερη περιοχή τραυμάτων και ο Παμπαλλής τη διαχειρίζεται με όμορφο τρόπο. Επιπλέον, η ιστορία του δεν ξεπέφτει στον διδακτισμό· αντιθέτως διαθέτει χιούμορ, ιδιαίτερα μέσα από τον Ελλαδίτη ταξιτζή, τον χαρακτήρα του εξαιρετικού Ακύλλα Καραζήση. Ουσιαστικά καταφέρνει να είναι μια ταινία δωματίου που ταυτόχρονα εξελίσσεται σε αστυνομικό θρίλερ. Από την άλλη, θα μπορούσε κανείς να τη χαρακτηρίσει και «ελληνοκυπριακό γουέστερν», με αυτό το εκπληκτικό κίτρινο φως της Κύπρου και τον ήρωα που μάχεται μόνος του κόντρα σε όλα.
Το συγκεκριμένο φιλμ παντρεύει τα μηνύματά του με μια προσωπική ιστορία. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, βλέπουμε πολλές ταινίες να προτάσσουν τον «σκοπό» πάνω από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Συμφωνείτε;
Προσωπικά δεν πιστεύω στο δόγμα «τέχνη για την τέχνη». Κάθε ιστορία που αφηγούμαστε, είτε μέσω της τέχνης είτε προσωπική, μεταφέρει ένα νόημα. Ακόμα κι αυτές που μοιάζουν να μην το κάνουν, μεταφέρουν μια ξεχωριστή ματιά πάνω στον κόσμο, ένα «δίδαγμα». Αλλοι το κάνουν συνειδητά, όπως ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, που έλεγε ξεκάθαρα «γράφω για να επηρεάσω τις σκέψεις των ανθρώπων», και άλλοι δίχως να το καταλαβαίνουν.
Ζούμε σε μια εποχή πολυδιασπασμένη αλλά και πολύ ενδιαφέρουσα, στην οποία ανακύπτουν ένα σωρό ζητήματα, μερικά καινούργια και άλλα επανεξεταζόμενα. Το να προσπαθήσει κανείς να τοποθετηθεί μέσα από μια ιστορία δεν είναι κακό. Το πρόβλημα απλώς με κάποια έργα τέχνης είναι ότι οι ιδέες μπορεί να είναι μεν ενδιαφέρουσες, το ίδιο το έργο ωστόσο να καταλήγει μετριότερο των ιδεών που μεταφέρει.
Η συγκυρία επέβαλε τη διαδικτυακή διανομή για την «Πολιορκία…» Πιστεύετε πως η φυσική παρουσία στο σινεμά και στις υπόλοιπες τέχνες θα επανακάμψει εύκολα;
Ως προς το θέατρο σίγουρα δεν ανησυχώ, γιατί πρόκειται για «ζωντανή» τέχνη, παίζεις εκ των πραγμάτων μπροστά στο κοινό. Το σινεμά είχε υποστεί ήδη πλήγμα με τις πλατφόρμες αλλά και με το γεγονός ότι πλέον μπορεί κανείς να το απολαύσει στο σπίτι του με πολύ καλές συνθήκες. Από τη μία οι πλατφόρμες προκαλούν όντως ζημιά, από την άλλη, όμως, στηρίζουν οικονομικά τις καλλιτεχνικές παραγωγές, κι έτσι αυτό που εμφανίστηκε ως εμπόδιο παρουσιάζεται τώρα και ως λύση ώστε να συνεχίσουμε να αφηγούμαστε ωραίες ιστορίες μέσα από τις εικόνες. Σε κάθε περίπτωση, νομίζω πως και το παραδοσιακό σινεμά θα συνεχίσει να υπάρχει διότι εξυπηρετεί την εγγενή ανάγκη του ανθρώπου για μια συλλογική εμπειρία θέασης.
Το παράδειγμα της «Ευτυχίας»
Ο Κ. Μαρκουλάκης είναι από τους ηθοποιούς που τόσο στο θέατρο όσο και στον κινηματογράφο βρίσκονται πιο κοντά στην παραγωγή που απευθύνεται στο ευρύ κοινό (mainstream) παρά στην πιο εναλλακτική εκδοχή της – πρόσφατα πήρε μέρος και στην τηλεοπτική επιτυχία «Ετερος εγώ» του Σωτήρη Τσαφούλια και της Cosmote TV. Πιστεύει ότι στην Ελλάδα υπάρχει αρμονική συνύπαρξη μεταξύ των δύο;
«Στο θέατρο έχουμε εξίσου δυνατή avant-garde και εμπορική σκηνή και λειτουργεί υποστηρικτικά η μία ως προς την άλλη. Στο σινεμά νομίζω πως δεν υπάρχει ακόμα η ίδια ισορροπία· από τη μία έχουμε ένα πολύ φρέσκο και δημιουργικό arthouse κομμάτι, που τα πηγαίνει εξαιρετικά και στα φεστιβάλ του εξωτερικού,
αλλά όχι και αντίστοιχα αποτελέσματα σε αυτό που ονομάζουμε συμβατικά “καλό εμπορικό”. Η γνώμη μου είναι πως και το δεύτερο πρέπει να αναπτυχθεί πάνω σε πρότυπα και παραδείγματα όπως το πρόσφατο της “Ευτυχίας” του Αγγελου Φραντζή, μια υπέροχη ταινία που τα πήγε εξίσου καλά και στα ταμεία, και να αποτελέσει έτσι την ατμομηχανή που θα τραβήξει ολόκληρη την κινηματογραφική βιομηχανία μας προς τα εμπρός».
Την «Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη» μπορεί κανείς να βρει οnline 19-22/2 στο viva.gr, με τιμή 6,5 ευρώ.
Μέρος της συνέντευξης του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στον Αιμίλιο Χαρμπή για την Καθημερινή.
