Το κείμενο είναι τμήματα της εκπομπής «Roadtrip.cy» στον Σπορ FM 95.
Όλοι ψάχνουμε για καινούργια πράγματα, φρέσκες ιδέες, νέες ευκαιρίες. Ευκαιρίες για αλλαγές ριζικές, ή όχι και τόσο. Εμείς αποφασίζουμε πόσο μεγάλες θα είναι οι αλλαγές… Ευκαιρίες για περιπέτειες, εμπειρίες, φρέσκες εικόνες… Ειδικά αυτό το διάστημα έχουμε ανάγκη, όλοι μας, για φρέσκες, καθαρές εικόνες, που θα μας δυναμώνουν στα δύσκολα. Ο τόπος μας, το νησί μας σφύζει, είναι έτοιμος να μας τροφοδοτήσει με σπουδαία αφηγήματα και θετική ενέργεια. Εμείς θα προσπαθήσουμε να σας μεταδώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες και πιο καθαρές εικόνες. Και τι πιο καθαρό από την ιστορία, τη φύση και τα τοπία του νησιού μας…
Η παρέα μας στον Σπορ FM 95 ξέρει ότι αυτά που αξίζει να κάνουμε, πρέπει να τα κάνουμε δυνατά, με πάθος. Το roadtrip.cy έχει πάθος με τις εκδρομές, με τα κυπριακά τοπία, τα μονοπάτια της φύσης, με το αυτοκίνητο, αλλά και με το ποδήλατο. Προφανώς, δεν είμαστε οι μόνοι που έχουμε αυτό το πάθος. Γι’ αυτό ίσως και αγαπήθηκε και αγκαλιάστηκε τόσο η εκπομπή. Επειδή όμως, ακριβώς, έχουμε πάθος με τις εκδρομές και το νησί μας ανυπομονούμε να ξεκινήσουμε.
Ήδη ξέρετε ότι ήρθαμε στο ξενοδοχείο Drouseia Heights, στη Δρούσια και χρησιμοποιούμε το ξενοδοχείο ως βάση για τις εκδρομές μας σε χωριά και αξιοθέατα της Λαόνας. Σήμερα, θα χαρούμε το πολύ καλό πρόγευμα του Drouseia Heights και θα πάμε στις Αρόδες, Πάνω και Κάτω Αρόδες. Είπαμε πολύ καλό πρόγευμα του Drouseia Heights, πρέπει να το εξηγήσω για να μη φανεί ότι κάνω διαφήμιση. Το πρόγευμα εδώ είναι τόσο καλό όσο σε οποιοδήποτε άλλο καλό ξενοδοχείο. Αυτό που κάνει τη διαφορά, όμως, είναι ότι η διεύθυνση και οι σεφ προσπάθησαν και κατάφεραν να δώσουν και κυπριακό χαρακτήρα στο πρωινό μας. Και ήταν εύκολο, απλώς χρειάζεται λίγη επιπλέον φαντασία και προσπάθεια. Χαλούμι της ημέρας και αναρή φρέσκια από τα δυο γαλακτοκομεία του χωριού, τερατσόμελο, έψημα, πιτούλες προσθέτουν μια αυθεντικότητα, μια πίστη στην παράδοσή μας. Μας κάνουν να νιώθουμε ωραία για τον τόπο μας. Επιπλέον, δείχνουν στους ξένους, στους επισκέπτες στο νησί μας, ότι έχουμε και γαστριμαργική ιστορία και μάλιστα σοβαρή, ως τόπος, για την οποία είμαστε περήφανοι. Και θέλουμε να τη μοιραστούμε μαζί τους…
(Φωτογραφία: Οι Πάνω Αρόδες είναι χωριό της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο και απέχουν 27 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της ομώνυμης πόλης.)
Δεν είμαστε μόνο παραλίες, ήλιος και θάλασσα. Το πρόγευμα εδώ είναι απόλαυση για ακόμα ένα σημαντικό λόγο. Είμαστε στη βεράντα του ξενοδοχείου Drouseia Heights, και η θέα είναι απίστευτη. Φανταστείτε από υψόμετρο περίπου 600 μέτρων, βλέπουμε τον κόλπο της Πόλης της Χρυσοχούς, όλο τον κόλπο, μέχρι τα Νέα Δήμματα. Και επειδή είναι πρωί ακόμα, βλέπουμε μια ήρεμη θάλασσα… Ξέρετε πώς είναι η θάλασσα όταν είναι εντελώς ήσυχη, σαν καθρέφτης. Δεν αναστατώνει τίποτε την επιφάνειά της και από ψηλά βλέπουμε ένα καθρέφτη, βλέπουμε την απόλυτη ηρεμία… Αυτό που κάνει ακόμα πιο ωραία την εικόνα είναι ένα παιχνίδισμα χρωμάτων, κάποια αλλαγή αποχρώσεων του μπλε, λόγω των ρευμάτων του νερού…
Ωραία εικόνα… Σκέτη απόλαυση! Αυτή τη θέα, από αυτή τη βεράντα, την έχω δει πολλές φορές και -πιστέψτε με- κάθε φορά δυσκολεύομαι να ξεκολλήσω από την καρέκλα, απλά δεν λέω να φύγω.
Σήμερα θα οδηγήσουμε σε μια σύντομη διαδρομή, θα χαρούμε δυο χωριά με παραδοσιακή αρχιτεκτονική και έντονο κυπριακό χαρακτήρα, θρύλους παραδόσεις και φύση. Μείνετε μαζί μας, όμως, γιατί μιλώντας για θρύλους, σήμερα θα σας πω πώς μπορείτε να προκαλέσετε τον έρωτα, στη διαλεχτή/ στον διαλεχτό σας... Μιλάμε για παθιασμένο έρωτα….
Για να πάμε στις Αρόδες από τη Δρούσια όπου είμαστε, ξεκινούμε με κατεύθυνση προς την Ίνεια, φτάνουμε σε ένα χιλιόμετρο, συνεχίζουμε μέσα από το χωριό, περνάμε δίπλα από το μπαλκόνι στη Μεσόγειο που περιγράψαμε στην εκπομπή για την Ίνεια, προχωρούμε και σε 4 χιλιόμετρα, 3-4 λεπτά δηλαδή, φτάνουμε στις Κάτω Αρόδες. Εκτός, αν στη διαδρομή μας παρασυρθούμε από την υπέροχη θέα στα δεξιά μας, στα δυτικά δηλαδή, και κάνουμε σταθμό για να δούμε τον Ακάμα και τη Γερόνησο στον Άγιο Γεώργιο Πέγειας από ψηλά.
Εμείς, όμως, οι ταξιδιώτες του roadtrip.cy, επειδή ξέρουμε τι ακολουθεί, δεν κάνουμε σταθμό, ξέρουμε πού θα χαρούμε θέα. Αυτή η σύντομη διαδρομή είναι υπέροχη γιατί ο δρόμος είναι γεμάτος με καταπράσινα και ολοζώντανα αμπέλια, από αυτά που έχουν κάνει τη Λαόνα διάσημη. Εδώ να εξηγήσουμε ότι οι Αρόδες είναι στην ουσία δυο χωριά, οι Πάνω και οι Κάτω. Πολύ κοντά τα δυο χωριά, σχεδόν ενωμένα, η μεταξύ τους ειδοποιός διαφορά είναι ότι οι κάτοικοι των Κάτω Αρόδων ήταν Τουρκοκύπριοι και είχαν το τζαμί τους, ενώ στις Πάνω Αρόδες κατοικούσαν και συνεχίζουν να κατοικούν Ελληνοκύπριοι. Ξέρετε τις συνθήκες υπό τις οποίες η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, το 1975 μετά την εισβολή, απαίτησε και επέβαλε την ανταλλαγή πληθυσμών. Όλοι οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό, τις Κάτω Αρόδες και μετά σιγά-σιγά άρχισε η εγκατάσταση προσφύγων από τις κατεχόμενες περιοχές. Οι Πάνω Αρόδες ήταν καθαρά ελληνοκυπριακό χωριό, να πούμε όμως ότι οι κάτοικοι των δυο χωριών περνούσαν ειρηνικά και ζούσαν δίπλα–δίπλα αρμονικά, δεν υπήρχαν προβλήματα, όπως και σε πολλές άλλες περιοχές στο νησί μας εξάλλου.
(Φωτογραφία: Οι Πάνω Αρόδες ήταν καθαρά ελληνοκυπριακό χωριό.)
Μόλις οδηγήσαμε από τη Δρούσια προς τις Αρόδες και φτάσαμε στο πιο κοντινό από τα δυο χωριά. Μπαίνουμε στις Κάτω Αρόδες, ένα γραφικότατο χωριό, με πολλά καλά συντηρημένα λιθόκτιστα σπίτια. Με την είσοδό μας, η πρώτη εικόνα που βλέπουμε, στην ουσία ένα καλωσόρισμα, είναι στα δεξιά μας ένας μικρός χώρος, σαν μικρό πάρκο. Φαίνεται ωραίο, λιθόκτιστο, με τη βρύση του και κάποια παραδοσιακά εκθέματα.
Κατεβαίνουμε για να δούμε από κοντά τον παλιό πέτρινο μύλο, το χειροκίνητο μαντεμένιο πιεστήριο ελιών και προσέχουμε δυο παγκάκια, ξύλινα παγκάκια που βλέπουν προς τη δύση. Φυσικά, πάει και το δικό μας βλέμμα προς τη δύση και μας μαγεύει το βαθύ μπλε της θάλασσας του Ακάμα. Λίγο παραπάνω προσοχή, εστιάζουμε σε μια κουκκίδα στο βάθος και συνειδητοποιούμε ότι βλέπουμε από αυτό το ύψος τη Γερόνησο στον Άγιο Γεώργιο της Πέγειας. Υπέροχη θέα, όλοι λατρεύουμε την εικόνα της θάλασσας από ψηλά, φυσικά τη λατρεύουμε και από κοντά, αλλά εδώ που συνδυάζεται και με το ιερό αυτό νησί ακόμα πιο έντονα συναισθήματα δημιουργούνται… Ωραία! Αγαπάμε αυτή την εικόνα, θα τη φυλάξουμε. Καφές στο παγκάκι και μουσική για όλο αυτό το βαθύ μπλε, γι’ αυτή την πλατιά θάλασσα, τη δική μας θάλασσα…
Μόλις χαρήκαμε καφέ και τη θέα της θάλασσας του Ακάμα από το μικρό πάρκο στην είσοδο του χωριού Κάτω Αρόδες. Ξανά στο αυτοκίνητό μας, αφήνουμε τα δυο παγκάκια με την υπέροχη θέα και προχωρούμε πιο μέσα στο χωριό. Όπως ήδη είπαμε, ωραίο, ιδιαίτερο χωριό οι Κάτω Αρόδες, αξίζει να το περπατήσουμε λίγο… Παρκάρουμε και κατεβαίνουμε για μια δόση γραφικότητας και ρομαντισμού. Άσπρη πέτρα, στα πλακόστρωτα δρομάκια και στους τοίχους των σπιτιών, ξύλινες πόρτες και παράθυρα βαμμένα με ζωντανά χρώματα. Κυριαρχούν οι αποχρώσεις του γαλάζιου, αλλά κυριαρχούν και τα λουλούδια και οι γλάστρες, το πράσινο… Όμορφο και καθαρό χωριό.
Το χωριό κτισμένο σε υψόμετρο 600 μέτρων περιβάλλεται από αμπέλια και περιβόλια και δεν είναι καθόλου πυκνοκατοικημένο, έχει μια ομορφιά και μια ηρεμία. Αλλά είναι και μικρό, τελειώνει η βόλτα μας και ξεκινάμε για τις Πάνω Αρόδες. Πιο μεγάλο χωριό, όπως είπαμε, και ελληνικό ανέκαθεν. Φυσικά και οι Κάτω σε κάποια φάση, πιο παλιά, πριν την κατάκτηση του νησιού από τους Οθωμανούς, ήταν ελληνικό χωριό, το μαρτυρούν τα διάφορα τοπωνύμια γύρω από το χωριό αλλά και διάφορα ευρήματα, στα οποία θα αναφερθούμε σε λίγο.
Είναι ενδιαφέρουσα και η πιθανολογούμενη προέλευση του ονόματος των δυο χωριών. Το όνομα Αρόδες πιθανόν προήλθε από τους Φράγκους άρχοντες της Κύπρου και του συγκεκριμένου οικισμού. Κάτω από τη διοίκηση των Ιωαννιτών ιπποτών που είχαν ως έδρα τους το νησί της Ρόδου, οι κάτοικοι αποκαλούνταν Ροδίτες, σιγά-σιγά παραφράστηκε σε Αροδίτες, άρα και το χωριό Αρόδες και κόλλησε διαμέσου των αιώνων.
Όπως είπαμε και προηγουμένως, και τα δυο χωριά περιβάλλονται από αμπέλια και περιβόλια, πανέμορφη φύση, ό,τι πρέπει για περπάτημα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν μονοπάτια της φύσης οργανωμένα, αλλά υπάρχουν πολλά μονοπάτια που αξίζει να τα περπατήσει κάποιος, σχεδόν οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, εκτός από ντάλα καλοκαίρι φυσικά λόγω ζέστης. Πολλά, μονοπάτια με πανέμορφη φύση αλλά και θέα προς τη θάλασσα του Ακάμα και τη Γερόνησο που είδαμε μαζί, η παρέα του roadtrip.cy, πριν από λίγο. Ένα από τα αγαπημένα μου σημεία για περπάτημα είναι η τοποθεσία «Ματσικοριθκιά» στα δυτικά του χωριού. Όλοι, πιστεύω, ξέρουμε τα ματσικόριδα, τα πανέμορφα λουλούδια με τα άσπρα πέταλα, το κίτρινο-πορτοκαλί κέντρο και την υπέροχη μυρωδιά. Ανθίζουν τον Φεβρουάριο και στολίζουν τις ζωές μας. Ε, εδώ στολίζουν και τους αγρούς. Φανταστείτε αυτή την εικόνα: Κάθε Φεβρουάριο, η φύση είναι καταπράσινη, ολοζώντανη, έξω από τις Αρόδες ένα χωράφι, μάλλον μια κοιλάδα, είναι πλημμυρισμένη με ανθισμένα ματσικόριδα….. Και δεν μιλάμε για ένα παρτέρι ή μια μικρή έκταση… Πράσινο χαλί, κεντημένο με κιτρινόλευκα άνθη, χαλί, αλλά αυτό το χαλί δεν το πατάς… Στέκομαι και το θαυμάζω, προσπαθώ να το νιώσω, να το αντιληφθώ με όλες μου τις αισθήσεις… Χαϊδεύω τα λουλούδια, βλέπω τα χρώματα και προσπαθώ να κατανοήσω την έκταση… Η μυρωδιά, όμως, είναι αυτή που με παίρνει αλλού, που με παρασέρνει και μου δημιουργεί συνειρμούς ευεξίας και αισιοδοξίας… Μπορεί να είναι ακόμα Φεβρουάριος, μπορεί να είναι βαρυχειμωνιά…. Η άνοιξη έρχεται όμως και σύντομα, το μαρτυρούν τα ματσικόρυδα και ο γαλανός ουρανός ψηλά, πάνω από εμένα και τα λουλούδια… Αυτά όμως μπορούμε να τα ζήσουμε τον Φεβρουάριο, τώρα η φύση έχει άλλα χρώματα….
Σήμερα η εκπομπή roadtrip.cy κι εμείς, μαζί, μια παρέα, είμαστε στις Αρόδες και χαιρόμαστε τα μονοπάτια γύρω από τα χωριά. Υπάρχουν τέσσερα φαράγγια προς τα δυτικά του χωριού, προς τον Ακάμα. Όλα προϋποθέτουν γερό περπάτημα και πολύ καλή φυσική κατάσταση. Το πιο γνωστό, φυσικά, είναι το φαράγγι του Άβακα που είναι επισκέψιμο από την κάτω πλευρά, από την παραλία της Τοξεύτρας στον Ακάμα. Είχαμε πάει μαζί σε αυτό το φαράγγι, σε προηγούμενη εκπομπή. Επιτρέψτε μου να σας θυμίσω τι είχαμε πει τότε προσπαθώντας να περιγράψουμε τις χάρες του τοπίου και ετοιμαστείτε για μεγάλα πράγματα:
Είχαμε πει: «Θα πάμε στο μονοπάτι της φύσης στο φαράγγι του Άβακα. Φεύγουμε από τον Άσπρο πόταμο και συνεχίζουμε στον χωματόδρομο για κανένα χιλιόμετρο. Είμαστε πλέον πολύ κοντά στη θάλασσα και εκεί που αρχίζει η παραλία με άμμο, η Τοξεύτρα δηλαδή, βρίσκουμε πινακίδα που μας καθοδηγεί δεξιά για το μονοπάτι. Προχωρούμε για ακόμα 900 μέτρα περίπου, μέχρι να φτάσουμε στον χώρο στάθμευσης. Για να βρούμε την είσοδο του φαραγγιού πρέπει να την ψάξουμε λίγο… Θα την εντοπίσουμε μέσα από καταπράσινα περιβόλια εσπεριδοειδών που μας προϊδεάζουν για το τι ακολουθεί.
(Φωτογραφία: Το θαύμα αυτό της φύσης άρχισε να δημιουργείται πριν εκατομμύρια χρόνια, όταν άρχισε η ανάδυση του νησιού από τη θάλασσα.)
Το μονοπάτι «Φαράγγι του Άβακα» βρίσκεται στο ομώνυμο φαράγγι, μέσα στο δάσος της Πέγειας, ενώ το τέρμα της διαδρομής βρίσκεται μέσα στο φαράγγι, κάτω από τις Αρόδες. Ακολουθεί προς τα πάνω την πορεία του ποταμού Αυκά. Το θαύμα αυτό της φύσης άρχισε να δημιουργείται πριν εκατομμύρια χρόνια, όταν άρχισε η ανάδυση του νησιού από τη θάλασσα. Θεωρείται το πιο εντυπωσιακό φαράγγι της Κύπρου και έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000. Στην αρχή το μονοπάτι ακολουθεί ένα χωματόδρομο μέσα από μια ανοιχτή κοιλάδα, η κοιλάδα σιγά-σιγά κλείνει, σφίγγει, γύρω μας και φτάνουμε στο φαράγγι.
Με το που φτάνουμε στο πολύ στενό κομμάτι, στο φαράγγι αυτό καθαυτό δηλαδή, μένουμε άφωνοι. Η φύση πήρε τον χρόνο της για να το φτιάξει αλλά έφτιαξε μια μαγευτική εικόνα, ένα αριστούργημα. Κανένας γλύπτης δεν θα μπορούσε να φτιάξει ένα τόσο φυσικό γλυπτό από ασβεστόλιθο. Μαγικό!
Άσπροι, σμιλεμένοι από το νερό τοίχοι, τοίχοι σαν γλυπτά, με απίστευτα οργανικά σχήματα με ύψος γύρω στα 30 μέτρα, σε κάποια σημεία, ακόμα πιο ψηλά. Στενά, απότομα σκαλισμένα τοιχώματα, βράχοι να κρέμονται από πάνω σαν να αιωρούνται και είμαστε μέσα στο ρέμα, στα πόδια μας το νερό, ζωογόνο, να τρέχει όλες τις εποχές του χρόνου, τώρα ακόμα πιο ζωντανό.
Μοσφιλιές, αγριοσυκιές, βαλανιδιές, θάμνοι, φτέρες, λουλούδια, πολλά λουλούδια, έχουν βλαστήσει στα πιο απίστευτα σημεία. Μέσα στο νερό, δίπλα μας, πάνω από τα κεφάλια μας μέσα στους βράχους, υπέροχο, ειδυλλιακό τοπίο και καπάκι η ησυχία, δεν ακούγεται τίποτε. Η απόλυτη γαλήνη, μια ηρεμία που γαληνεύει την ψυχή.
Η γαλήνη αυτού του τόπου, η γαλήνη που νιώθουμε βάφτισε και το φαράγγι, του έδωσε το όνομά του «Αβακής», το οποίο στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει άλαλος, άφωνος. Όταν ένας τόπος αποκαλείται αβακής, εννοούμε την τοποθεσία με απόλυτη ησυχία. Μέσα- μέσα μπορεί να ακούσουμε κανένα τιτίβισμα γιατί πουλιά υπάρχουν πολλά. Μπορεί να ακούσουμε και κανένα κατσίκι να βελάζει, σε κάποια σημεία τα βλέπουμε ψηλά πάνω στις πέτρες. Κάπου ακούμε και το νερό στο ρυάκι αλλά είναι όλοι ήχοι φυσικοί, ήχοι αγαπημένοι. Το περπάτημα μέσα στη φύση, μέσα στο φαράγγι, είναι απολαυστικό γιατί ο τόπος χαρακτηρίζεται από την πυκνή βλάστηση κι ένα ιδιαίτερα γοητευτικό, σκιερό και δροσερό περιβάλλον. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες θα ταλαιπωρηθεί από τη ζέστη κάποιος να έρθει εδώ, το φαράγγι όμως θα τον δροσίσει. Το μονοπάτι της φύσης έχει μήκος 1,5 χιλιόμετρο και τελειώνει. Μέχρι εδώ μπορούν να έρθουν και οικογένειες με παιδιά και μετά επιστροφή. Οι πιο τολμηροί μπορούν να συνεχίσουν, αλλά πρέπει να είναι προσεκτικοί γιατί υπάρχουν αρκετά φυσικά εμπόδια που θα θέλουν επιδεξιότητα και προσοχή. Η υπέροχη αυτή επιπλέον διαδρομή καταλήγει μέσα στα αμπέλια του χωριού Πάνω Αρόδες.»
Αυτά είχαμε πει τότε για το φαράγγι του Άβακα και είχαμε υποσχεθεί επίσκεψη στις Πάνω Αρόδες. Τώρα, τηρούμε την υπόσχεσή μας, χαιρόμαστε μαζί και το χωριό αλλά και τη γύρω φύση.
Μιλήσαμε για το φαράγγι του Άβακα και την ομορφιά του. Λίγοι, όμως, ξέρουν ότι ο ποταμός που δούλεψε για χιλιετίες, που σιγά-σιγά σχημάτισε αυτή την ομορφιά είναι ο ποταμός Αυκάς.
Εδώ να πούμε ότι το όνομα, το Αυκάς δηλαδή, προέρχεται από το ότι στο φαράγγι τα παλιά χρόνια γεννούσαν τα αβγά τους πολλά πουλιά, κυρίως άγρια περιστέρια και φάσσες. Άλλες εποχές, που οι άνθρωποι είχαμε παραπάνω επικοινωνία με τη φύση, υπήρχε περισσότερη ισορροπία, γιατί ξέραμε ότι χρειαζόμασταν τη φύση περισσότερο εμείς, παρά η φύση εμάς…
Οι νεαροί της περιοχής μάζευαν αβγά. Όποιος προλάβαινε, μάζευε τα περισσότερα. Οπότε η φράση κλειδί ήταν «Πάμε στ’ αυκά», έτσι έμεινε το όνομα στον ποταμό, ο Αυκάς. Να πούμε, ή μάλλον να τονίσουμε, ότι στο παρελθόν το μάζεμα των αβγών το υπαγόρευε η ανάγκη, δεν ήταν σπορ. Αυτά στο παρελθόν, όμως, σήμερα από το μάζεψε-μάζεψε, δεν υπάρχουν αβγά πλέον. Πρέπει να τονίσουμε ακριβώς, ότι η επίσκεψη στη φύση και ειδικότερα σε τέτοιους τόπους όπως στο φαράγγι απαιτεί και την ανάλογη προσοχή και σεβασμό. Η ισορροπία της φύσης στο φαράγγι, όπως και οπουδήποτε αλλού εξάλλου, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, γι' αυτό και απαγορεύεται το κόψιμο θάμνων και λουλουδιών και η πρόκληση έντονων θορύβων και ενόχλησης. Φυσικά, δεν χρειάζεται να πούμε ότι δεν αφήνουμε οτιδήποτε ξένο, δεν αφήνουμε σκουπίδια στην περιοχή.
Περάσαμε πρώτα από τις Κάτω Αρόδες, μετά προχωρήσαμε στις Πάνω, χαρήκαμε τη φύση γύρω από το χωριό και ήρθε η ώρα να δούμε και το χωριό το ίδιο. Ωραίο και γραφικό χωριό, όπως όλα τα χωριά της Λαόνας που είδαμε μέχρι σήμερα. Χωριά που στολίζονται κυριολεκτικά από παλιά σπίτια και πλακόστρωτα δρομάκια με την υπέροχη άσπρη πέτρα, περιποιημένα χωριά, καθαρά, με τις γλάστρες τους, τα λουλούδια τους και το πράσινο από τα αμπέλια και τα περιβόλια. Εδώ όμως, στις Πάνω Αρόδες, έχουμε και μια πανέμορφη πλατεία, με μια εκκλησία σημαντική από θρησκευτική άποψη αλλά και με άλλο τρόπο. Θα περπατήσουμε πρώτα στα δρομάκια του χωριού, τα περισσότερα πλακόστρωτα, για να δούμε τα υπέροχα σπίτια που ήδη αναφέραμε.
Πολλά δρομάκια, δεν είναι μικρό το χωριό, αξίζει περπάτημα για τη γραφικότητα αλλά και για το πράσινο μέσα στο χωριό. Άσπρη πέτρα παντού, πολλά σκιερά δέντρα μέσα στο χωριό και υπέροχη φύση έξω. Αυτό, είναι από τα χωριά όπου αξίζει να μείνει, να διανυκτερεύσει κάποιος και περπατώντας θα δούμε και αρκετούς χώρους που προσφέρονται για διαμονή. Φτάνουμε στην πλατεία, και έχουμε μπροστά μας την εκκλησία του Αγίου Καλανδίωνα που είναι και ο πολιούχος του χωριού. Μουσική και θα συνεχίσουμε με την ιστορία του Αγίου Καλανδίωνα και μια ωραία τοπική παράδοση, την παράδοση του Αγίου Αγαπητικού και του Αγίου Μισητικού.
(Φωτογραφία: Άγιος Καλανδίων, Άγιος Αγαπητικός και Άγιος Μισητικός, τρεις άγιοι που συνθέτουν ένα μοναδικό θρύλο, σαν παραμύθι.)
Είμαστε στις Πάνω Αρόδες, στην πλατεία του χωριού, μπροστά στην εκκλησία. Άγιος Καλανδίων, Άγιος Αγαπητικός και Άγιος Μισητικός, τρεις άγιοι που συνθέτουν ένα μοναδικό θρύλο, σαν παραμύθι. Πρώτα τα ιστορικά στοιχεία. Αυτοί οι τρεις άγιοι περιλαμβάνονται μεταξύ των τριακόσιων Αλαμάνων αγίων της Κύπρου. Και οι τρεις άφησαν τα ίχνη τους στο χωριό. Ήταν τρεις από τους τριακόσιους μοναχούς γερμανικής καταγωγής, οι οποίοι έφυγαν από την Παλαιστίνη το 1187, μετά την ανακατάληψή της από τους Άραβες και βρήκαν καταφύγιο στην Κύπρο, σε διάφορες τοποθεσίες, παντού σε όλη την Κύπρο, αλλά και σε σπηλιές εδώ στην περιοχή. Στις λατινογενείς γλώσσες, όπως στη Γαλλική, η λέξη «Γερμανός/γερμανικός» είναι allemand, από εδώ βγαίνει και το προσωνύμιο Αλαμάνος. Ως παράδειγμα να σας θυμίσω τον Άγιο Γεώργιο Αλαμάνο που είναι ο πιο γνωστός. Άρα ο Άγιος Καλανδίων, ο Άγιος Αγάπιος και ο Άγιος Βαρλαάμ υπήρξαν, ήταν πραγματικά πρόσωπα που επέλεξαν να μονάσουν εδώ, σε αυτή την περιοχή. Επίσης, πριν προχωρήσουμε με τον θρύλο, να προσθέσω ότι στην πλατεία βλέπουμε και ένα μνημείο προς τιμή τεσσάρων αγωνιστών της ΕΟΚΑ που ήταν από τις Πάνω Αρόδες. Βλέπουμε επίσης μια παλιά μυλόπετρα και μια ωραία βρύση. Η εκκλησία που έχουμε μπροστά μας, απλή και απέριττη, χωρίς υπερβολές, εκκλησία που ταιριάζει με τον χώρο και ομορφαίνει την πλατεία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Καλανδίωνα.
Η συγκεκριμένη εκκλησία αποτελεί τη μοναδική στον κόσμο που έχει αφιερωθεί σε αυτόν τον άγιο που γιορτάζει στις 26 Απριλίου. Μπροστά από την εκκλησία βλέπουμε τη λάρνακα, τη μαρμάρινη οστεοθήκη δηλαδή, του Αγίου Αγάπιου που οι παλιοί ονόμασαν Άγιο Αγαπητικό. Πίσω από την εκκλησία, βλέπουμε τη λάρνακα του Αγίου Βαρλαάμ που η παράδοση τον θέλει Άγιο Μισητικό, του μίσους δηλαδή. Η παράδοση λέει ότι αν θέλουμε να κάνουμε ένα πρόσωπο να μας αγαπήσει, αν θέλουμε αγαπητικό ή αγαπητικιά, ερωτικά όμως, όχι απλώς να μας αγαπήσει, εδώ δεν σηκώνουν αστεία, πρέπει νύχτα να ξύσουμε λίγη σκόνη από τη λάρνακα του Αγίου Αγαπητικού. Τη σκόνη αυτή θα πρέπει να την βάλουμε κρυφά σε ένα ποτό που θα προσφέρουμε στο συγκεκριμένο πρόσωπο. Ξέρω ‘γω, σε ένα καφέ, μια μπίρα, ένα ουίσκι, μια βότκα, μια τεκίλα, ένα ούζο τελοσπάντων. Φυσικά, αν καταφέρουμε το πρόσωπο να τα πιει όλα αυτά, με αυτή τη σειρά, μάλλον δεν θα χρειαζόμαστε τη σκόνη, ή πιθανότατα μετά από αυτά να μην το θέλουμε εμείς το πρόσωπο. Η παράδοση συνεχίζει με τον Άγιο Μισητικό.
(Φωτογραφία: Μπροστά από την εκκλησία βλέπουμε τη λάρνακα, τη μαρμάρινη οστεοθήκη δηλαδή, του Αγίου Αγάπιου που οι παλιοί ονόμασαν Άγιο Αγαπητικό.)
Αν θέλουμε να χωρίσουμε από κάποιο άλλο πρόσωπο, πάλι πρέπει νύχτα να ξύσουμε λίγη σκόνη από τη λάρνακα του αντίστοιχου αγίου. Πάλι πρέπει να προσφέρουμε ένα ποτό με τη σκόνη μέσα και θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Προφανώς, τουλάχιστον παλιά, ο κόσμος ακολουθούσε την παράδοση. Και από τις δυο λάρνακες λείπουν κομμάτια, προφανώς, κάποιοι έξυσαν με μανία. Το περίεργο είναι ότι από τη λάρνακα του Αγίου Μισητικού, λείπει μεγαλύτερο κομμάτι, φαίνεται ότι έχει ξυστεί περισσότερες φορές.
Πρέπει να προσθέσω ότι τουλάχιστον ο Άγιος Αγαπητικός τιμάται και στην Κάτω Πάφο. Υπάρχει η σπηλιά του Αγίου Αγαπητικού στον λόφο «Φάμπρικα» και εκεί η παράδοση λέει ότι όποιος θέλει να κερδίσει την ερωτική εύνοια, πρέπει να επισκεφτεί κρυφά, χωρίς να τον δει κανένας, τη σπηλιά, να αφήσει μερικά νομίσματα, να πάρει λίγο χώμα και να το ρίξει στο ποτό του επιθυμητού προσώπου. Φυσικά, υπάρχει και η φήμη ότι κάποιος πλούτισε κουβαλώντας χώμα στη σπηλιά.
Πριν φύγουμε από τις Πάνω Αρόδες, πρέπει να δούμε και κάτι άλλο στην πλατεία. Στη μικρή πλατεία, για να πάμε προς την εκκλησία, θα περάσουμε τρείς μικρούς, χαμηλούς, μαρμάρινους στύλους. Όλοι φαίνονται πολύ παλιοί, ο ένας όμως είναι και σκαλιστός, είναι ολοφάνερο ότι φτιάχτηκε για άλλο σκοπό. Είναι κίονας, αρχαίος κίονας και πραγματικά απορώ πώς βρέθηκε εδώ φυτεμένος στο πάτωμα.
(Φωτογραφία: Είναι κίονας, αρχαίος κίονας και πραγματικά απορώ πώς βρέθηκε εδώ φυτεμένος στο πάτωμα.)
Περνάμε ωραία στις Αρόδες, αλλά φεύγει ο χρόνος μας γρήγορα. Σήμερα, δεν χαρήκαμε πολύ οδήγημα, γιατί ήταν μικρές οι αποστάσεις, χαρήκαμε όμως γραφικότητα σε δυο χωριά, σημεία θέας, φαράγγια και αμπέλια, υπέροχη φύση, εκκλησάκια, θρύλους και παραδόσεις.
Το πιο πάνω κείμενο είναι τμήματα της εκπομπής «Roadtrip.cy». Κάθε Σάββατο και Κυριακή από τις 8 μέχρι τις 10 ακούτε την εκπομπή του Άντρου Σκαλιστή «Roadtrip.cy» στον Σπορ FM 95.
