Μαρία Σάββα
Ο Τομ Ρόμπινς, ο συγγραφέας των εκκεντρικών, ψυχεδελικών μυθιστορημάτων που έμοιαζαν με μια δόση ''λογοτεχνικού LSD'' - σύμφωνα με πολλούς αναγνώστες του- γεμάτα φανταστικούς χαρακτήρες, ξέφρενες μεταφορές και αντισυμβατικό χιούμορ– έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών.
Ο Ρόμπινς, δημιουργός των Even Cowgirls Get the Blues, Another Roadside Attraction και Still Life With Woodpecker, απεβίωσε την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου, όπως ανακοίνωσε η σύζυγός του, Αλέξα Ρόμπινς, σε ανάρτησή της στο Facebook, χωρίς όμως να ανέφερε την αιτία θανάτου του.
«Ήταν περιτριγυρισμένος από την οικογένειά του και τα πιστά του κατοικίδια. Καθ' όλη τη διάρκεια αυτών των δύσκολων τελευταίων κεφαλαίων, παρέμεινε γενναίος, αστείος και τρυφερός», έγραψε η σύζυγός του. «Ζήτησε να τον θυμούνται διαβάζοντας τα βιβλία του».
Tom Robbins, the best-selling novelist whose early books defined the 1960s for a generation and whose publishing career spanned more than 50 years, has died. https://t.co/x1MjRR9Z4W
— The Seattle Times (@seattletimes) February 9, 2025
Ο Ρόμπινς έγινε αγαπητός στη «γενιά των χίπις» από τη δεκαετία του 1970, καθώς τα βιβλία του ανέπτυσσαν μια φιλοσοφία που ο ίδιος αποκαλούσε «σοβαρή παιχνιδιάρικη διάθεση», η οποία έπρεπε να εκφράζεται με τους πιο εξωφρενικούς τρόπους. Όπως έγραψε στο Half Asleep in Frog Pajamas: «Τα μυαλά είναι φτιαγμένα για να ανατινάζονται».
«Αυτό που προσπαθώ να κάνω, μεταξύ άλλων, είναι να συνδυάσω τη φαντασία με την πνευματικότητα, τη σεξουαλικότητα, το χιούμορ και την ποίηση, με τρόπους που δεν έχουν ξαναφανεί στη λογοτεχνία», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του το 2000. «Θα ήθελα, όταν ένας αναγνώστης τελειώνει ένα από τα βιβλία μου, να νιώθει όπως μετά από μια ταινία του Φελίνι ή μια συναυλία των Grateful Dead».
My favorite author died today. Nobody, and I mean NOBODY knew their way around a metaphor like Tom Robbins pic.twitter.com/qHyZd8RIbb
— TrailerParkTrophyWife (@Jerseyatheart1) February 10, 2025
Από τη δημοσιογραφία στη λογοτεχνία
Ο Τομ Ρόμπινς γεννήθηκε στο Blowing Rock της Βόρειας Καρολίνας και μεγάλωσε εκεί και στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, σε μια οικογένεια που περιέγραψε κάποτε ως «μια βαπτιστική εκδοχή των Simpsons». Στην ηλικία των πέντε ετών υπαγόρευε ιστορίες στη μητέρα του, ενώ αργότερα ανέπτυξε τις συγγραφικές του ικανότητες στο Πανεπιστήμιο Washington and Lee, όπου εργάστηκε στην εφημερίδα της σχολής μαζί με τον Τομ Γουλφ, ο οποίος αργότερα θα έγραφε το The Right Stuff και το The Electric Kool-Aid Acid Test.
Ξεκίνησε την καριέρα του ως δημοσιογράφος και επιμελητής σε εφημερίδες του Ρίτσμοντ και του Σιάτλ. Στη δεκαετία του 1960 μετακόμισε στο Σιάτλ, αναζητώντας ένα πιο προοδευτικό περιβάλλον από τον συντηρητικό αμερικανικό Νότο.
Το σημείο καμπής στην πορεία του ήρθε όταν κάλυψε μια συναυλία των Doors το 1967. «Ήταν σαν να άνοιξαν με λοστό το κουτί της γλώσσας μου και να τσάκισαν τις τελευταίες μου λογοτεχνικές αναστολές», έγραψε αργότερα στην αυτοβιογραφία του Tibetan Peach Pie (2014). «Όταν διάβασα τις παραγράφους που είχα γράψει εκείνο το βράδυ, διέκρινα μια άνεση, μια ελευθερία έκφρασης, μια σύνταξη ταυτόχρονα άγρια και ακριβή».
Το πρώτο του βιβλίο, Another Roadside Attraction, εκδόθηκε το 1971 και αφηγείται την αλλοπρόσαλλη ιστορία της κλοπής του άφθαρτου αλλά μη αναστημένου σώματος του Ιησού από το Βατικανό, το οποίο καταλήγει σε ένα περίπτερο με χοτ ντογκ στις βορειοδυτικές ΗΠΑ.
Το 1976 ακολούθησε το Even Cowgirls Get the Blues, όπου η ηρωίδα του, Σίσι, κάνει οτοστόπ σε έναν κόσμο γεμάτο σεξ, ναρκωτικά και μυστικισμό. Το βιβλίο αυτό τον έκανε cult συγγραφέα και ιδιαίτερα δημοφιλή σε νεανικό κοινό.
Οι ηρωίδες του ήταν συχνά δυναμικές γυναίκες, γεγονός που του χάρισε πιστό γυναικείο αναγνωστικό κοινό. Ωστόσο, ενώ λατρεύτηκε από τη νεολαία, ο λογοτεχνικός κόσμος ποτέ δεν τον αγκάλιασε πλήρως. Οι κριτικοί χαρακτήριζαν τις πλοκές του επαναλαμβανόμενες και το ύφος του υπερβολικό.
Η συγγραφή ως ιεροτελεστία
Ο Ρόμπινς έγραφε με το χέρι, σε νομικά σημειωματάρια, παράγοντας μόνο λίγες σελίδες την ημέρα, χωρίς να σχεδιάζει εκ των προτέρων την πλοκή. Μάλιστα, όταν δοκίμασε να χρησιμοποιήσει ηλεκτρική γραφομηχανή, τελικά τη σύντριψε με ένα ξύλο από τα νεύρα του.
Εργαζόταν με σχολαστικότητα πάνω στη γλώσσα, πιστεύοντας ότι «η γλώσσα δεν είναι το κερασάκι στην τούρτα – είναι η τούρτα». Ως αποτέλεσμα, τα έργα του ήταν γεμάτα εξωφρενικές μεταφορές.
Why do myths matter?
— Jash Dholani (@oldbooksguy) January 4, 2025
Great answer from Tom Robbins: pic.twitter.com/kml0Emcisw
Η λογοτεχνία του Ρόμπινς ήταν ένας κόσμος αλλόκοτος, εκρηκτικός και γεμάτος φαντασία, όπου η λογική έδινε τη θέση της στο μαγικό και το παράδοξο. Και αυτό ακριβώς τον έκανε τόσο μοναδικό.
