Διονυσία Βορίδη
Η πανδημία του κορωνοϊού και τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπισή της προκάλεσαν κατακλυσμιαίες ανατροπές στην καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής, εργασίας, κοινωνικής συμπεριφοράς και εκπαίδευσης. Ολες οι ανθρώπινες δραστηριότητες προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες. Μαζί τους προσαρμόστηκε και το έγκλημα, μετατοπίζοντας τη στόχευσή του προς τα πιο πολύτιμα αγαθά της περιόδου: μάσκες, αντισηπτικά, φάρμακα, διαγνωστικά τεστ και εμβόλια. Τον τελευταίο καιρό, στο επίκεντρο της παράνομης διακίνησης βρίσκονται τα πιστοποιητικά εμβολιασμού και άλλα έγγραφα αναγκαία στη νέα κανονικότητα.
Η «συμβατική εγκληματικότητα» (κλοπές, διαρρήξεις) παρουσίασε ύφεση, κάτι μάλλον αναμενόμενο εξαιτίας των συνθηκών. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι Αρχές κατέγραψαν μείωση κατά 24% των διαρρήξεων σε σπίτια, την οποία συνδέουν με την περιορισμένη κινητικότητα των πολιτών και την παραμονή στις κατοικίες τους. Αντιθέτως, η έλλειψη ανθρώπινης παρουσίας στις επιχειρήσεις και τα κλειστά καταστήματα πυροδότησαν αύξηση διαρρήξεων και κλοπών κατά 38% σε αυτούς τους χώρους. Ανάλογη αύξηση παρουσίασαν και οι κλοπές αυτοκινήτων που παρέμεναν σταθμευμένα και εγκαταλελειμμένα από τους ιδιοκτήτες τους. Η πτωτική τάση της δράσης του κοινού εγκλήματος διαπιστώθηκε παγκοσμίως, ακόμη και σε χώρες με οξύ πρόβλημα παραβατικότητας όπως το Ελ Σαλβαδόρ και το Περού.
Το Διαδίκτυο
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η πανδημία αποτέλεσε χρυσή ευκαιρία για άλλους κακοποιούς και το οργανωμένο έγκλημα. Λόγω COVID-19 ανέπτυξαν νέους τομείς παράνομων ενεργειών, εκμεταλλευόμενοι την «Αγρια Δύση» του Διαδικτύου.
Τι ακριβώς έκαναν οι κακοποιοί τους πανδημικούς μήνες αποτυπώνει η «Επιχείρηση Παγγαία», η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα των Interpol και Europol με συμμετοχή των διωκτικών αρχών 90 κρατών. Στόχος της είναι η πάταξη της διακίνησης και εμπορίας πλαστών φαρμάκων και υγειονομικού υλικού στο Διαδίκτυο. Το δημοφιλέστερο από τα αγαθά «μαϊμού» που διακινήθηκαν, στην αρχή κυρίως της υγειονομικής κρίσης, ήταν οι μάσκες, χωρίς βέβαια να λείπουν από τις λίστες των «εμπόρων» τα πλαστά διαγνωστικά τεστ, «μαϊμού» φαρμακευτικά σκευάσματα όπως χλωροκίνη, η ζήτηση της οποίας εκτοξεύθηκε μετά την προβολή της από τον Ντόναλντ Τραμπ, η ρεμδεσιβίρη, διάφορα αντιιικά και άλλα. Ενδεικτικά, στα τελωνεία των ΗΠΑ κατασχέθηκαν, τον τελευταίο χρόνο, περισσότερα από 13 εκατομμύρια ιατρικές μάσκες «μαϊμού», ενώ ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) απέτρεψε την εισαγωγή 177.000 πλαστών διαγνωστικών τεστ και 35.000 πλαστών χαπιών χλωροκίνης και υδροξυχλωροκίνης.
Στην πλεκτάνη των πανδημικών απατεώνων δεν έπεσαν μόνον ιδιώτες. Ακόμη και η γερμανική κυβέρνηση παρήγγειλε από επιτήδειους του Διαδικτύου μάσκες αξίας 15 εκατομμυρίων ευρώ. Η συναλλαγή δεν ολοκληρώθηκε την τελευταία στιγμή χάρη στην επέμβαση της αστυνομίας. Οπως αποδείχθηκε, οι «διαδικτυακοί έμποροι» ήταν ποινικοί, χωρίς σχέση με την αγορά υγειονομικών υλικών, που άδραξαν την ευκαιρία εύκολου πλουτισμού λόγω των ελλείψεων σε μάσκες και της αγωνίας που προκάλεσε η πανδημία.
Συνολικά οι διωκτικές αρχές έχουν εντοπίσει περισσότερες από δύο χιλιάδες ιστοσελίδες που εμπορεύονταν τα ψεύτικα μέσα προστασίας από την COVID-19. Στις ΗΠΑ, το FBI συνέλαβε ακόμη και ψευτο-γιατρούς που εισέπρατταν χρήματα για «δήθεν θεραπείες» της COVID-19. Στην Ινδία, την τιμητική τους είχαν άλλα πλαστά φάρμακα, όπως η ρεμδεσιβίρη, που πουλιόταν στο Διαδίκτυο έναντι 427 δολαρίων το φιαλίδιο, ενώ η επίσημη τιμή της δεν ξεπερνούσε τα 27. Συνήθως τα θύματα λάμβαναν φιαλίδια με παρακεταμόλη σε ρευστή μορφή ή μείγματα αντιβιοτικών και φυσιολογικού ορού, παντελώς άχρηστα.
Τους τελευταίους μήνες, η έλευση των εμβολίων και ιδιαίτερα η ανεξέλεγκτη επέλαση της μετάλλαξης «Δέλτα» έθεσαν νέους όρους στις περισσότερες δραστηριότητες και στα ταξίδια. Ταυτόχρονα γέννησε μια νέα εξαιρετικά επικερδή «μαύρη» αγορά: αυτή των «εμβολιαστικών διαβατηρίων» και άλλων πιστοποιητικών που απαιτούνται για την ελεύθερη πρόσβαση σε εστιατόρια, γυμναστήρια, συναυλίες κ.ο.κ. Η νέα εμπορική δραστηριότητα θέτει σε κίνδυνο ό,τι έχει κερδηθεί, έπειτα από μήνες, από τα εμβολιαστικά προγράμματα.
Η ισραηλινή εταιρεία κυβερνοασφάλειας Checkpoint διαπίστωσε ότι κάθε είδους και τύπου υγειονομικά έγγραφα διατίθενται όχι πλέον στο «σκοτεινό» Διαδίκτυο, αλλά σε δημοφιλείς εφαρμογές κρυπτογραφημένης επικοινωνίας, όπως το Telegram και το WhatsApp, αλλά και ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Instagram, έναντι 250 δολαρίων.
Με συνοπτικές διαδικασίες, κάθε ενδιαφερόμενος, καταβάλλοντας το αντίτιμο σε κρυπτονομίσματα ή ακόμη και μέσω PayPal, μπορεί να αποκτήσει το πιστοποιητικό εμβολιασμού που επιθυμεί, είτε πρόκειται για την κάρτα του βρετανικού εθνικού συστήματος υγείας (NHS), είτε για το ευρωπαϊκό ψηφιακό εμβολιαστικό διαβατήριο, είτε βεβαιώσεις εμβολιασμού κρατικών φορέων όπως Ελλάδας, Ολλανδίας, Ιταλίας, Γαλλίας και Ελβετίας, ή ακόμη και πιστοποιητικά αρνητικού μοριακού τεστ. Η Checkpoint επισημαίνει ότι τον τελευταίο καιρό, οπότε αυξήθηκε η ανάγκη τέτοιων εγγράφων, καταγράφεται εκθετική αύξηση τόσο των ιστοσελίδων που τα εμπορεύονται, όσο και των ακολούθων τους. Βασικό διαφημιστικό τους σύνθημα είναι: «Ελευθερία για οποίον δεν επιθυμεί το φονικό εμβόλιο».
Κύρια αγορά η Ευρώπη
Συγκριτικά με τον Μάρτιο, οι ακόλουθοι λογαριασμών που εμπορεύονται πλαστά πιστοποιητικά αυξήθηκαν κατά 566%. Κύρια αγορά για τέτοια πλαστογραφημένα πιστοποιητικά έγγραφα είναι τα ευρωπαϊκά κράτη. Οι κακοποιοί μετέφεραν τις δραστηριότητές τους από το «σκοτεινό» Διαδίκτυο στις δημοφιλείς εφαρμογές, προκειμένου να αυξήσουν τις ικανότητες διανομής, διατηρώντας ταυτόχρονα τη δραστηριότητά τους μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα. Το Telegram, άλλωστε, δεν έχει ιδιαίτερα αυστηρούς κανόνες ελέγχου του παράνομου εμπορίου.
Οι Αρχές της Ε.Ε. έχουν γνώση του τι ακριβώς συμβαίνει – και όχι μόνο διαδικτυακά. Η γαλλική αστυνομία ερευνά πολλαπλές υποθέσεις. Μεταξύ αυτών που εξετάζονται είναι μία κατά την οποία οι απατεώνες απέκτησαν πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα γιατρού στο Μπορντό και δημιούργησαν 55 πλαστά πιστοποιητικά. Παρόμοιες καταγγελίες έγιναν και για τη Μασσαλία και την Γκρενόμπλ. Τον περασμένο μήνα, φυλακίστηκε υπάλληλος εμβολιαστικού κέντρου που δημιούργησε, με το αζημίωτο, 200 πλαστούς κωδικούς εμβολιασμού. Δύο γυναίκες υπάλληλοι άλλου εμβολιαστικού κέντρου συνελήφθησαν για την πώληση πλαστών πιστοποιητικών έναντι 80 έως 100 ευρώ, όπως και μία νοσηλεύτρια σε κέντρο του Παρισιού, που ομολόγησε ότι έχει πωλήσει δεκάδες πλαστά εμβολιαστικά διαβατήρια. Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζουν και οι αμερικανικές αρχές, δεδομένου ότι τα περισσότερα πανεπιστήμια και κολέγια θα επαναλειτουργήσουν απαιτώντας εμβολιαστικά πιστοποιητικά.
Το πανηγύρι των χάκερ
Κατακόρυφη αύξηση σημείωσαν και οι κυβερνοεπιθέσεις για λύτρα ή υποκλοπή προσωπικών δεδομένων. Η αγωνία για τον κορωνοϊό, οι υποσχέσεις θαυματουργών θεραπειών, εμβολίων και φθηνών ειδών προστασίας κατέστησαν εκατομμύρια ανθρώπους βορά των κακοποιών που προωθούσαν κακόβουλο λογισμικό στα μέιλ τους. Η μέθοδός τους ήταν το «phishing» στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και το «pretexting» στο κινητό. Ετσι αποσπούσαν από τα θύματα κωδικούς πρόσβασης και προσωπικά στοιχεία, δηλαδή το κλειδί των τραπεζιτικών λογαριασμών τους. Ταυτόχρονα, η τάχιστη μετάβαση στην τηλεργασία και μάλιστα χωρίς χρόνο για θωράκιση των εταιρικών συστημάτων υπήρξε απροσδόκητο δώρο για τους χάκερ. Εξαιτίας της απροσεξίας των τηλεργαζομένων και τη μη τήρηση πρωτοκόλλων κυβερνοασφάλειας, οι «ψηφιακοί εκβιαστές» εισέβαλλαν εύκολα στα εταιρικά συστήματα, κλειδώνοντάς τα και απαιτώντας λύτρα για την «απελευθέρωσή» τους. Σύμφωνα με την εταιρεία Canalys, που ειδικεύεται στην ανάλυση της αγοράς τεχνολογίας, το 2020 υπεκλάπησαν 30 δισεκατομμύρια αρχεία δεδομένων, περισσότερα δηλαδή από αυτά που υπεκλάπησαν συνδυαστικά τα τελευταία 15 χρόνια.
Πηγή: Kathimerini.gr
