Καθώς οι αυξανόμενες μολύνσεις από την Covid-19 οδηγούν κάποιες χώρες σε εκ νέου επιβολή περιορισμών, οι επιστήμονες και οι παρασκευαστές φαρμάκων δίνουν μάχη προκειμένου να απαντήσουν μια ζωτικής σημασίας ερώτηση: Πόσο καλά προστατεύουν τα υπάρχοντα εμβόλια κατά της μετάλλαξης Δέλτα;
Υπάρχει κάτι στο οποίο, όλοι οι μελετητές συμφωνούν. Τα πιο διαδεδομένα σκευάσματα κατά της Covid, εξακολουθούν να παρέχουν ισχυρή προστασία ενάντια σε σοβαρή νόσηση και νοσηλεία. Τι γίνεται όμως με την περίπτωση της μεταδοτικότητας;
Οι Financial Times, σε δημοσίευμά τους, επιχειρούν να συγκεντρώσουν όλα τα υπάρχοντα στοιχεία από μελέτες – τόσο στον πραγματικό κόσμο όσο και στα εργαστήρια – για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της Δέλτα, δεδομένης της ανάγκης για επιτάχυνση της παγκόσμιας εκστρατείας ανοσοποίησης κατά της Covid-19.
«Ισχυρή προστασία» κατά νοσηλείας
«Οι μελέτες για την αποτελεσματικότητα στον πραγματικό κόσμο που αφορούν ορισμένα εμβόλια, δείχνουν υψηλή προστασία ιδιαίτερα κατά της σοβαρής νόσησης», δήλωσε στους FT η Σούμγια Σουαμινάθαν, ανώτατη επιστήμονας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. «Η πιο σημαντική προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη σε όλες τις χώρες», προσθέτει η ίδια.
Η λεγόμενη «ανάλυση στον πραγματικό κόσμο» 14.019 περιστατικών μόλυνσης από τη μετάλλαξη Δέλτα στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία δημοσιεύθηκε από τον φορέα της βρετανικής κυβέρνησης Public Health England (PHE), συμπέρανε ότι τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και της AstraZeneca ήταν αποτελεσματικά 96% και 92% αντίστοιχα, στο να αποτρέπουν τη νοσηλεία μετά τη χορήγηση και των δύο δόσεων.
Χθες Πέμπτη, η Pfizer ανέφερε εκ νέου ότι πιστεύει πως το εμβόλιό της λειτουργεί κατά της Δέλτα, ιδιαίτερα μετά από τη χορήγηση μιας ενισχυτικής τρίτης δόσης. Πρόσθεσε, ωστόσο, πως σχεδιάζει να πραγματοποιήσει μελέτη εμβολιασμού στοχευμένου στους παραλλαγές το ιού, με τις δοκιμές να αναμένονται να ξεκινήσουν ίσως και τον επόμενο μήνα.
Η υψηλή αποτελεσματικότητα των εμβολίων στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η μετάλλαξη Δέλτα είναι μεν κυρίαρχη αλλά πάνω από το 50% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως, αντανακλάται στον τρέχοντα ρυθμό καταγραφής νέων θανάτων από Covid. Βρίσκεται στο 0,085% και είναι 20 φορές χαμηλότερος συγκριτικά με το υψηλότερο ποσοστό που έχει μέχρι σήμερα καταγραφεί, σύμφωνα με την Μίγκαν Καλ, που είναι επιδημιολόγος στο PHE.
Το «αίνιγμα» μεταξύ εργαστηρίου και πραγματικών συνθηκών
Ωστόσο, το ερώτημα για το αν τα εμβόλια παραμένουν το ίδιο αποτελεσματικά στο να αποτρέπουν και τη μόλυνση, και συνεπώς τη μετάδοση και τη διασπορά, είναι πιο δύσκολο να απαντηθεί.
Τα αρχικά στοιχεία από τις μελέτες στον πραγματικό κόσμο στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Μάιο, έδειξαν ότι οι δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer ήταν 88% αποτελεσματικές κατά συμπωματικής νόσησης από τη μετάλλαξη Δέλτα.
Έναν μήνα αργότερα, αυτός ο αριθμός αναθεωρήθηκε σε 79% από Σκωτσέζους αναλυτές. Επιπλέον, Καναδοί επιστήμονες εκτίμησαν το Σάββατο, χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό μεθόδων, ότι το σκεύασμα της Pfizer ήταν 87% αποτελεσματικό στο να αποτρέπει μόλυνση από τη μετάλλαξη Δέλτα.
Αυτό το ποσοστό είναι «συγκρίσιμο», σύμφωνα με τους ερευνητές, με τον βαθμό προστασίας 89% που παρέχει το εν λόγω εμβόλιο κατά της μετάλλαξης Άλφα του ιού, η οποία εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Βρετανία.
Μια τέταρτη μελέτη από το ισραηλινό υπουργείο Υγείας, λεπτομέρειες της οποίας δόθηκαν στη δημοσιότητα αυτή την εβδομάδα, έδειξε ότι το εμβόλιο της Pfizer ήταν πολύ λιγότερο αποτελεσματικό κατά της συμπτωματικής νόσησης από τη Δέλτα, παρέχοντας μόλις 64% προστασία. Η Pfizer και οι υγειονομικοί αξιωματούχοι του Ισραήλ, ωστόσο, έσπευσαν να επισημάνουν πως η μελέτη βασιζόταν σε προκαταρκτικά και γεωγραφικώς περιορισμένα στοιχεία μολύνσεων, ενώ υπήρχαν και άλλες μεθοδολογικές αδυναμίες.
Αυτά τα ποικίλα αποτελέσματα δείχνουν τη δυσκολία της διεξαγωγής τέτοιου είδους αξιολογήσεων στον πραγματικό κόσμο σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Κατά τη διάρκεια των δοκιμών, οι επιστήμονες μπορούν να επιλέξουν τους συμμετέχοντες, να παρακολουθήσουν σε ποιον χορηγείται το πραγματικό εμβόλιο και σε ποιον το placebo, και στη συνέχεια να δουν ποιος θα μολυνθεί και ποιος όχι, συγκεντρώνοντας έτσι μια σειρά από στοιχεία.
Με το που ξεκινήσει όμως μια εκστρατεία εμβολιασμού, οι επιστήμονες χάνουν αυτό τον έλεγχο, ενώ υπάρχουν πλέον και άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το ποιος τελικά θα νοσήσει, καθιστώντας πιο δύσκολη την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
«Οι μελέτες για τα εμβόλια που βασίζονται στην παρατήρηση [στον πραγματικό κόσμο] διαφέρουν από τα τυχαιοποιημένα δεδομένα δοκιμών», αναφέρει η Νάταλι Ντιν, επίκουρη καθηγήτρια Βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο Emory της Ατλάντα.
Σύμφωνα με την ίδια, τα ευρήματα της ισραηλινής μελέτης δεν θα πρέπει να οδηγήσουν στην «απόρριψη» των αποτελεσμάτων άλλων μελετών που έδειξαν υψηλότερη αποτελεσματικότητα του εμβολίου, καθώς η μικρή κλίμακα της επιδημικής εξάπλωσης στο Ισραήλ ήταν ένας από αρκετούς «παράγοντες ασάφειας» που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.
Τι δείχνουν οι εργαστηριακές δοκιμές για τα άλλα εμβόλια;
Σε ό,τι αφορά άλλα εμβόλια, ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για την αποτελεσματικότητα στον πραγματικό κόσμο, αναγκάζοντας τους αξιωματούχους να βασιστούν σε εργαστηριακές δοκιμές για αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ενάντια στη μετάλλαξη Δέλτα.
Σε τέτοιου είδους μελέτες, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν δείγμα από το αίμα εμβολιασμένων ατόμων προκειμένου να υπολογίσουν στο εργαστήριο την αποτελεσματικότητα του σκευάσματος ενάντια σε κάποιο στέλεχος του ιού.
Η Moderna έχει αναφέρει πως το εμβόλιό της παρουσιάζει μια διπλή μείωση των εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε εργαστηριακές δοκιμές, κατά της Δέλτα, σε σύγκριση με το αρχικό στέλεχος του κορωνοϊού, παρόλα αυτά έχει χαρακτηρίσει τα αποτελέσματα ως «ενθαρρυντικά». Τα στοιχεία αυτά «ενισχύουν την πεποίθησή μας ότι το εμβόλιο της Moderna κατά της Covid-19 θα συνεχίσει να προστατεύει κατά των νέων παραλλαγών που έχουν εντοπιστεί», δήλωσε τον Ιούνιο ο διευθύνων σύμβουλος, Στεφάν Μπανσέλ.
Η Johnson & Johnson, το εμβόλιο της οποίας χορηγείται σε μία μόνο δόση, έχει αναφέρει ότι το σκεύασμά της προκάλεσε ισχυρότερη ανοσοαπόκριση κατά της Δέλτα συγκριτικά με εκείνη που παρήγαγε σε δοκιμές κατά της παραλλαγής Βήτα, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική. Δεν έδωσε ωστόσο, ακριβή νούμερα αλλά ανέφερε πως το εμβόλιο προσφέρει «ισχυρή προστασία» κατά της νόσου.
Επιπλέον, οι παρασκευαστές του ρωσικού εμβολίου Sputnik V έχουν δηλώσει πως είναι «πιο αποτελεσματικό κατά της Δέλτα, από οποιοδήποτε άλλο εμβόλιο που έχει δώσει στη δημοσιότητα αποτελέσματα για το συγκεκριμένο στέλεχος μέχρι στιγμής». Δεν παρείχε, ωστόσο, αποδείξεις προκειμένου να στηρίξει αυτή τη δήλωσε.
Παράλληλα, αρκετοί Κινέζοι επιστήμονες έχουν αναφέρει πως κάποια από τα κινεζικά εμβόλια φάνηκαν σε μελέτες να είναι λιγότερο αποτελεσματικά κατά της Δέλτα σε σχέση με προηγούμενες παραλλαγές , αλλά λίγα στοιχεία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα από τις μελέτες αυτές.
Ο εκπρόσωπος της Sinovac Λιού Πεϊτσένγκ ανέφερε στο πρακτορείο Reuters πως τα προκαταρκτικά αποτελέσματα που βασίζονταν σε δείγματα αίματος από εμβολιασθέντες με το εν λόγω σκεύασμα, έδειξαν μια τριπλή μείωση σε ό,τι αφορά την εξουδετερωτική του επίδραση κατά της Δέλτα.
Αποτρέπουν τελικά τα εμβόλια τη μετάδοση της Δέλτα;
Ο Πήτερ Ίνγκλις, ειδικός στον τομέα της Δημόσιας Υγείας, προειδοποίησε ότι ενώ τα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα κατά της νοσηλείας είναι σε γενικές γραμμές θετικά, η δυνατότητα των εμβολίων να αποτρέπουν τη μετάδοση της Δέλτα, είναι κάτι που παραμένει πολύ λιγότερο σαφές.
«Η Δέλτα είναι πολύ πιο μεταδοτική, είναι πιο ικανή στο να βρίσκει εκείνους που δεν έχουν επαρκή ανοσία και να τους μολύνει», αναφέρει ο ίδιος, προσθέτοντας ότι θα χρειαστεί χρόνος προκειμένου να συγκεντρωθούν αξιόπιστα στοιχεία σε ό,τι αφορά τη μετάδοση.
Πηγή: Financial Times
