Μύθοι για τη σεξουαλική παρενόχληση

Παρά την ανάδειξη του ζητήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης τα τελευταία χρόνια διεθνώς, υπάρχουν μύθοι που περιβάλλουν το πρόβλημα και συχνά συνοδεύουν τις προσπάθειες κατανόησης και διαχείρισής του. Με αφορμή της πρόσφατες αποκαλύψεις και την σοβαρότητα του θέματος και γνωρίζοντας πως η μυθολογία γύρω από τη σεξουαλική παρενόχληση έχει ως στόχο και αποτέλεσμα να μειώσει τη σημασία ή την έκταση των περιστατικών, να δικαιολογήσει τη θυματοποίηση και να υποβαθμίσει τις συνέπειες της ΣΠ για τις αποδέκτριες και τους αποδέκτες της, δείτε στην συνέχεια τους πιο γνωστούς μύθους που επικρατούν γύρω από το ζήτημα.

1.Οι περισσότερες καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση περιέχουν ψέματα ή υπερβολές, συνήθως με κάποιον απώτερο στόχο από την πλευρά της γυναίκας.
Η θεωρία ότι οι γυναίκες καταγγέλλουν ψευδώς περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, προκειμένου να εκδικηθούν κάποιον ανώτερό τους για λόγους επαγγελματικούς ή προσωπικούς, δεν βασίζεται σε στοιχεία, αλλά μόνο στην στερεοτυπική παραδοχή ότι οι γυναίκες κάνουν τα πάντα «για να πάρουν το αίμα τους πίσω».

2.Η αποδέκτρια της σεξουαλικής παρενόχλησης «το ήθελε» ή «το προκάλεσε», αν κρίνει κανείς από το ντύσιμο ή/και τη συμπεριφορά της.
Η άποψη ότι μία γυναίκα που φοράει, για παράδειγμα, εφαρμοστά φορέματα, το κάνει για να προσελκύσει τους άνδρες και άρα δεν θα έπρεπε να προσβάλλεται όταν γίνεται αντικείμενο ανεπιθύμητης προσοχής στην εργασία, έχει ως στόχο να μετακυλίσει την ευθύνη για την παρενοχλητική συμπεριφορά από τον αυτουργό στην αποδέκτρια. Στην πραγματικότητα, ο αυτουργός είναι πάντα υπεύθυνος για την παρενόχληση, ανεξάρτητα από την εμφάνιση ή τη συμπεριφορά της εργαζόμενης. Αντίστοιχα, δεν ευσταθεί ούτε ο μύθος ότι η γυναίκα «το ήθελε» επειδή δεν αντιστάθηκε αρκετά στην παρενόχληση: το γεγονός ότι μία αποδέκτρια ΣΠ σπανίως καταγγέλλει επίσημα το περιστατικό, αφήνει κυρίως να διαφανεί δυσπιστία απέναντι στο σύστημα ή/και φόβος για την ασφάλεια της δουλειάς της, αλλά σε καμία περίπτωση συναίνεση για τη συμπεριφορά.

3.Οι γυναίκες λένε «όχι» ακόμα και όταν εννοούν «ναι».

4.Είναι συγκεκριμένες οι γυναίκες που παρενοχλούνται σεξουαλικά – αν «δεν δίνεις δικαιώματα» δεν αντιμετωπίζεις τέτοια προβλήματα.
Ο μύθος αυτός συνδέεται στενά με τον μύθο περί βιασμού που υποστηρίζει ότι μόνο οι «αμφιβόλου ηθικής», οι «ελαφρόμυαλες» ή οι «αμαρτωλές» γυναίκες γίνονται αντικείμενο επίθεσης – επειδή, σε κάποιο βαθμό, τους αξίζει. Οι έρευνες, ωστόσο, τεκμηριώνουν ότι η ΣΠ χρησιμεύει ως εργαλείο σωφρονισμού γυναικών που παρεκκλίνουν από τις συμβατικές απόψεις για το τι σημαίνει να είσαι «καλή γυναίκα» ή «ξεχνούν την κοινωνική θέση τους».

5.Η σεξουαλική παρενόχληση συμβαίνει σπάνια, μόνο από διεστραμμένους άνδρες.
Η (αντίστροφη από την παραπάνω) άποψη ότι μόνο μια μικρή υπο-ομάδα ανδρών, με υπερβολικές ορμές, παρενοχλούν σεξουαλικά γυναίκες στην εργασία, συμβάλλει επίσης στην καλλιέργεια της εντύπωσης ότι τόσο η συχνότητα όσο και η βαρύτητα των περιστατικών ΣΠ είναι χαμηλές. Στην πραγματικότητα, όμως, οι αυτουργοί της ΣΠ μπορεί να έχουν οποιαδήποτε ηλικία, φύλο, εθνικότητα ή σεξουαλικό προσανατολισμό, επάγγελμα και θέση στην ιεραρχία.

6.Αυτό που θεωρείται ως σεξουαλική παρενόχληση είναι συνήθως μια απλή παρεξήγηση.
Ο μύθος αυτός περιλαμβάνει επιχειρήματα όπως το ότι ο αυτουργός δεν είχε σκοπό να προσβάλει την αποδέκτρια ή τον αποδέκτη, όπως επίσης ότι ορισμένες γυναίκες είναι υπερβολικά εύθικτες, ενώ δεν θα θεωρούσαν τη συμπεριφορά αυτή παρενοχλητική αν δεν είχαν επηρεαστεί από το φεμινιστικό κίνημα.

 7.Η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία προκύπτει μόνο μεταξύ συναδέλφων και μόνο στον χώρο εργασίας.
Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να εμπλέκει πελάτες, προμηθευτές, επενδυτές, ακόμα και υποψήφιους/-ες εργαζόμενους/-ες ή επισκέπτες που βρίσκονται για περιορισμένο μόνο χρόνο στον χώρο της επιχείρησης. Μπορεί, επίσης, τα περιστατικά να προκύπτουν εντός ή εκτός τυπικών ωρών εργασίας ή ακόμα και εκτός του οριοθετημένου χώρου δουλειάς – σε ταξίδια, μετακινήσεις, επαγγελματικά γεύματα ή νυχτερινές εξόδους.

8.Τα άτομα προχωρημένης ηλικίας, τα άτομα με αναπηρία, καθώς και τα μη ελκυστικά άτομα δεν δέχονται σεξουαλική παρενόχληση γιατί δεν είναι σεξουαλικά επιθυμητά.
Η σεξουαλική παρενόχληση δεν έχει να κάνει με την εξωτερική ομορφιά ή με τη σεξουαλική επιθυμία. Χρησιμοποιείται κυρίως για να εξαναγκάσει, να τρομοκρατήσει και να εκφοβίσει. Λόγω της ευάλωτης θέσης τους, τα άτομα με αναπηρία είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα στη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία.

Πηγή: ActionAid