Μπορεί να έζησε στη σκιά της συζύγου, βασίλισσας Ελισάβετ, ωστόσο ο πρίγκιπας Φίλιππος, ο οποίος απεβίωσε την Παρασκευή σε ηλικία 99 ετών, βοήθησε στον εκσυγχρονισμό της βρετανικής μοναρχίας.
Αξιωματικός του ναυτικού, παντρεύτηκε με τη τη βασίλισσα Ελισάβετ στο Αββαείο του Ουέστμινστερ το 1947. Αν και δεν είχε επίσημο ρόλο, ο Φίλιππος, δούκας του Εδιμβούργου, ήταν μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της βασιλικής οικογένειας για περισσότερα από 70 χρόνια.
Συχνά επικρίθηκε για τη συμπεριφορά του και μερικές φορές για τα κοφτά σχόλιά του, ωστόσο, σύμφωνα με το φιλικό του περιβάλλον, ως το κοντινότερο άτομο εμπιστοσύνης της βασίλισσας Ελισάβετ Β έφερε πνεύμα, ευφυΐα και ενέργεια στη μοναρχία.
«Ήταν, απλά, η δύναμή μου και το στήριγμά μου όλα αυτά τα χρόνια», είπε η Ελισάβετ κατά τη διάρκεια ομιλίας για την 50ή επέτειο του γάμου τους το 1997. «Εγώ, και ολόκληρη η οικογένειά του, και αυτή και πολλές άλλες χώρες, του χρωστάμε περισσότερα από όσα θα ζητούσε ποτέ» είπε, μεταξύ άλλων.
Ο Φίλιππος ίσως να έκρυβε την απογοήτευση που μπορεί να είχε για τη ζωή του στη σκιά της βασίλισσας, όμως δεν το έδειξε ποτέ δημόσια. Ωστόσο, σε συνέντευξη στο BBC για τα 90α γενέθλιά του, αποκάλυψε ότι τις πρώτες μέρες πάλεψε να βρει έναν ρόλο για τον εαυτό του. «Δεν υπήρχε προηγούμενο. Αν ρωτούσα κάποιον “τι περιμένεις να κάνω;”, κανείς δεν είχε ιδέα», είπε.
Ο Φίλιππος βοήθησε την Ελισάβετ να πλοηγηθεί στις πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις του 20ού αιώνα. Συχνά αντιμέτωπος με μια βαθιά συντηρητική βασιλική οικογένεια, ο Φίλιππος αναμόρφωσε το παλάτι, προσπαθώντας να αξιοποιήσει την αυξανόμενη δύναμη της τηλεόρασης για να προβάλει τη βασιλική επιρροή.
Πίεσε για να προβληθεί ζωντανά η ενθρόνιση της βασίλισσας το 1953, ενώ ήταν ο πρώτος βασιλιάς που παραχώρησε τηλεοπτική συνέντευξη. Ωστόσο, αργότερα ο Φίλιππος επικρίθηκε πως παρεμπόδισε την προσαρμογή της μοναρχίας στη σύγχρονη εποχή.
Το ζευγάρι απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον Κάρολο, πρίγκιπα της Ουαλίας (γεννήθηκε το 1948), την πριγκίπισσα Άννα (1950), τον πρίγκιπα Άντριου (1960) και τον πρίγκιπα Έντουαρτ (1964).
Δύναμη και στήριγμα
Για την Ελισάβετ, ο Φίλιππος ήταν ένας υποστηρικτικός σύζυγος, ο οποίος -σύμφωνα με το περιβάλλον του παλατιού- ήταν ο μόνος που την αντιμετώπισε ως ανθρώπινο ον.
Παρά τις φήμες περί απιστίας, το ζευγάρι έμεινε μαζί τρέφοντας αγάπη και σεβασμό ο ένας για τον άλλον. Γιόρτασαν την 70η επέτειο του γάμου τους τον Νοέμβριο του 2017.
Ωστόσο, ο Φίλιππος, γιος του εξόριστου πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας δεν κέρδισε ποτέ τις καρδιές όλων των Βρετανών. Η Ελισάβετ ήταν κυρίαρχη, αλλά σε οικογενειακά θέματα ο Φίλιππος θεωρείτο επικεφαλής.
Καθώς η πριγκίπισσα Άννα, έπειτα ο πρίγκιπας Άντριου και τελικά ο πρίγκιπας Κάρολος έλαβαν διαζύγιο, βασιλικοί παρατηρητές καταλόγισαν στον Φίλιππο όταν ήταν «κυρίαρχος και κρύος» πατέρας, ειδικά με τους γιους του.
Όταν η δημοτικότητα του Οίκου του Ουίνδσορ βυθίστηκε μετά το θάνατο της πρώτης συζύγου του Καρόλου, πριγκίπισσας Νταΐάνα το 1997, κατηγορήθηκε ότι δεν βοήθησε στην προσαρμογή της μοναρχίας σε μια νέα Βρετανία. Μια δεκαετία μετά τον θάνατο της Νταΐάνα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι σε ηλικία 36 ετών, ο Φίλιππος κατηγορήθηκε από τον Μοχάμεντ αλ-Φαγιέντ – του οποίου ο γιος υπήρξε σύντροφος της πριγκίπισσας – ότι διέταξε το θάνατό της.
Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα
Ο Φίλιππος ήταν επίσης το πιο αμφιλεγόμενο μέλος της βασιλικής οικογένειας μέχρι το ενδιαφέρον των ταμπλόιντ να μεταφερθεί στα παιδιά του και τους συντρόφους τους. Ο δούκας δέχτηκε επιθέσεις για τις απόψεις του από την πυρηνική ενέργεια έως την προστασία της φύσης.
Μέλος και ο ίδιος βασιλικής οικογένειας που είχε χάσει τον θρόνο της, ήξερε ότι οι μοναρχίες θα μπορούσαν να πέσουν αν χάσουν τον σεβασμό του λαού. Κάποτε είπε κατά τη διάρκεια ταξιδιού στον Καναδά: «Εάν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι η μοναρχία δεν έχει κανένα ρόλο να παίξει, τότε προς Θεού ας το τελειώσουμε με φιλικούς όρους».
Η Ελλάδα και η γνωριμία με την Ελισάβετ
Ο Φίλιππος γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 10 Ιουνίου 1921, ενώ ήταν το πέμπτο παιδί και μοναδικός γιος του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας. Οι γονείς του εξορίστηκαν όταν ήταν 18 μηνών. Είχε βρετανικό και γερμανικό αίμα μέσω της μητέρας του, εγγονής της βασίλισσας Βικτώριας.
Έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ταξιδεύοντας στην Ευρώπη, ενώ σπούδασε στο Gordonstoun. Αν και πολιτογραφήθηκε Βρετανός πολίτης, για τους επικριτές του παρέμεινε ο «Φιλ ο Έλληνας». Υπηρέτησε σε πολεμικά πλοία κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, ενώ βρισκόταν στον κόλπο του Τόκιο όταν η Ιαπωνία παραδόθηκε το 1945.
Ο Φίλιππος και η Ελισάβετ συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο γάμο του ξαδέλφου του Φίλιππου το 1934. Πέντε χρόνια αργότερα, ο νεαρός ναυτικός τράβηξε την προσοχή της μέλλουσας συζύγου του όταν η τότε πριγκίπισσα ήταν 13 ετών και επισκέφτηκε το Ντάρτμουθ με τους γονείς της. «Τον κοίταζε και τον ακολούθησε παντού. Ήταν ερωτευμένη από την αρχή», είχε διηγηθεί ο θείος Φιλίππου, Ερλ Μάουντμπατεν.
Παντρεύτηκαν στο Αββαείο του Ουέστμινστερ στις 20 Νοεμβρίου 1947, σε μια τελετή στην οποία συμμετείχαν πολιτικοί και βασιλείς από όλο τον κόσμο. Συνέχισε την καριέρα του στο ναυτικό μέχρι το 1951, ενώ στη συνέχεια αφιερώθηκε στα δημόσια καθήκοντά του, όταν η Ελίζαμπεθ έγινε βασίλισσα.
Στη βιογραφία του για τη βασίλισσα, ο Ρόμπερτ Χάρντμαν αναφέρθηκε σε επεισόδιο του Φίλιππου με τη βασίλισσα κατά τη διάρκεια περιοδείας στην Αυστραλία το 1954. «Λυπάμαι για αυτό το μικρό διάλειμμα, αλλά, όπως γνωρίζετε, συμβαίνει σε κάθε γάμο», σχολίασε η βασίλισσα, σύμφωνα με τον Χάρντμαν.
Δεκαετίες αργότερα, ο εγγονός τους, πρίγκιπας Χάρι, είπε ότι η βασίλισσα εξαρτιόταν από τον Φίλιππο. «Προσωπικά, δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να τα καταφέρει χωρίς αυτόν», είπε.
Τα τελευταία χρόνια, ο Φίλιππος αποσύρθηκε από τα βασιλικά του καθήκοντα καθώς η υγεία του επιδεινώθηκε. Πέρασε τα Χριστούγεννα το 2011 στο νοσοκομείο μετά από εγχείρηση στη καρδιά. Τον Αύγουστο του 2017 αποσύρθηκε εντελώς από τη δημόσια ζωή. Τον Ιανουάριο του 2019, το αυτοκίνητό του ανετράπη έπειτα από σύγκρουση με άλλο αυτοκίνητο, ωστόσο δεν τραυματίστηκε.
Το 2011, ερωτηθείς αν ένιωθε ότι είχε επιτύχει στον ρόλο του, απάντησε στο BBC πως «δεν θα μπορούσα να νοιάζομαι λιγότερο». «Ποιος νοιάζεται γι’ αυτό, εννοώ ότι είναι γελοίο» πρόσθεσε.
