Το σεξ είναι ένα παιγνίδι αισθήσεων, μας χρειάζεται εκεί ψυχή και σώμα, δηλαδή να είμαστε ολοκληρωτικά παρόντες, συγκεντρωμένοι στην απόλαυση και την ηδονή που μας δίνει. Δεν μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά. Όταν υπάρχει ανησυχία και άγχος για την απόδοση, φόβος ότι ο/η σύντροφος δεν θα ικανοποιηθεί ή ακόμη και ο φόβος απόρριψης από τον/την σύντροφο, δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις σεξουαλικές προσδοκίες μας. Η εμφάνιση ενός σεξουαλικού προβλήματος έχει σαν κύρια αιτία το άγχος και το φόβο. Το άγχος της σεξουαλικής απόδοσης συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη και/ή στη διατήρηση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας ψυχογενούς αιτιολογίας.
Το άγχος της απόδοσης είναι ένα από τα θέματα που δεν θα το συζητήσουν εύκολα οι άνδρες μεταξύ τους αλλά ούτε και με τη σεξουαλική τους σύντροφο εφόσον θεωρούν ότι θα χαρακτηριστούν ανίκανοι, προβληματικοί ή «λίγοι» στο σεξουαλικό τους ρόλο. Έχει παρατηρηθεί ότι ο άνδρας που είναι αγχωμένος για την σεξουαλική του απόδοση ή επίδοση, αρκετές φορές αποφεύγει να θίξει το άγχος του στη σύντροφό του, παρόλο που και εκείνη το «μοιράζεται» μαζί του, φοβούμενος ότι θα χαλάσει την εικόνα του καλού ή «τέλειου» εραστή και ότι όχι μόνο θα μπει στη σύγκριση που η γυναίκα θα κάνει με προηγούμενους σεξουαλικούς συντρόφους της αλλά θα βγει και ο «χαμένος» μέσα από τη σύγκριση αυτή.
Τι είναι όμως το άγχος απόδοσης; Πως λειτουργεί; Συχνά ο άνδρας ανησυχεί και αγχώνεται για την σεξουαλική του εικόνα, βάζοντας ερωτήματα στο μυαλό του για το αν θα μπορέσει να ικανοποιήσει τη γυναίκα που έχει δίπλα του, για το αν θα είναι καλός ή «τέλειος» εραστής, αν το μέγεθος του πέους του είναι φυσιολογικό… Η νευρικότητα και η ανησυχία του αυξάνονται μέσα από την ανασφάλειά του, εγκλωβίζεται στην ίδια του τη παγίδα. Φαντάζεται ότι δεν θα καταφέρει να αποκτήσει ή να διατηρήσει τη στύση του, θα ρεζιλευτεί απέναντι στη σύντροφο, δεν θα την φέρει στη κορύφωση, με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν οι δείκτες άγχους και φόβου ακόμα και στην ιδέα της σεξουαλικής πράξης που θα ακολουθήσει ή και κατά τη διάρκειά της. Οδηγείται με αυτό τον τρόπο στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία: «το ήξερα ότι δεν θα τα καταφέρω, το ήξερα ότι θα αποτύχω!». Το άγχος μεταφράζεται σε μία αποτυχημένη προσπάθεια. Και η μία αποτυχημένη προσπάθεια είναι αρκετή για αυτόν τον άνδρα να φέρει και τις επόμενες, εφόσον ξεκινάει την κάθε σεξουαλική επαφή ήδη με την αποτυχία γραμμένη στο μυαλό του. Δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτό που φοβάται, ότι δηλαδή πραγματικά δεν είναι ικανός να αποκτήσει ή και να διατηρήσει καλή στύση ή επίσης ότι μπορεί να χάσει τον έλεγχο της εκσπερμάτισης. Μπλοκάρει δηλαδή τη φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία μέσω της έλλειψης συγκέντρωσης και προσοχής, της απόσπασης δηλαδή του μυαλού του από τη σεξουαλική πράξη. Αρκετά συχνά γίνεται απλά παρατηρητής της σεξουαλικής του επίδοσης χωρίς να συμμετέχει στη σεξουαλική πράξη ενεργά και χωρίς να ασχολείται με τη γυναίκα που έχει δίπλα του.
Μπαίνει λοιπόν σε έναν αγχώδη φαύλο κύκλο μέσα από την παρατήρηση του ίδιου του εαυτού του, με αρνητικές δικές του σκέψεις αποτυχίας που συνήθως δεν είναι άλλες παρά η ίδια η προσωπική του εικόνα και αντίληψη για τον εαυτό του, τις οποίες τις προβάλλει στη σύντροφο, πιστεύοντας ότι εκείνη είναι που σκέφτεται ότι είναι «λίγος» και ανάξιος σεξουαλικά να σταθεί δίπλα της. Η «απαιτούμενη» απόδοση στηρίζεται σε αυτό που ο ίδιος πιστεύει για τον εαυτό του και πολύ λιγότερο σε πιθανά σχόλια της συντρόφου του, που αρκετές φορές βλέπουμε ότι είναι στο πλάι του, προσπαθώντας να τον ηρεμήσει. Ακόμη και τότε όμως ο άνδρας μπαίνει σε μία διαδικασία που πιστεύει πως ότι του λέει δεν είναι άλλα από λόγια παρηγοριάς ενώ μέσα της τον κοροϊδεύει και τον απορρίπτει.
Ετσι λοιπόν το άγχος για την απόκτηση στύσης, το άγχος για τη διατήρησή της, το άγχος για την ικανοποίηση της συντρόφου, είναι καταστάσεις που όχι μόνο απομακρύνουν την απόλαυση από τη σεξουαλική λειτουργία, αλλά την κάνουν ακόμη πιο έντονη.
Πως μπορεί να βοηθηθεί ο αγχωμένος άνδρας;
Οι ψυχολογικές θεραπείες-ψυχοθεραπεία, σεξοθεραπεία έχουν σαν στόχο την μείωση του άγχους απόδοσης και του φόβου που αισθάνεται ο άνδρας ότι δεν θα είναι ικανός να αποδώσει, ότι δηλαδή δεν θα αποκτήσει ή θα είναι δύσκολο να διατηρήσει τη στύση του, με απώτερο στόχο όχι μόνο να ικανοποιήσει τη σεξουαλική του σύντροφο αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι σημαντικό να μπορέσει ο αγχωμένος άνδρας να βγει από την παγίδα που ο ίδιος έχει ρίξει τον εαυτό του. Εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων στην αντιμετώπιση του άγχους και του φόβου, καθώς και όλων των δυσάρεστων συναισθημάτων που εκλύονται, εστιασμό στις αισθήσεις του και συγκέντρωση στο «τώρα» με στόχο να είναι παρόν στο σεξ και όχι παρατηρητής του εαυτού του, αυξάνοντας τη συμμετοχική του δράση.
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει το «τι» κάνει και «πως» το κάνει και μπλοκάρει τον εαυτό του. Να αρχίσει να διαχειρίζεται τα αισθήματα ανασφάλειας, αναξιότητας, ντροπής και γενικότερα να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό του σε αυτό που η ίδια η φύση έχει από μόνη της φροντίσει να είναι ικανός να κάνει και να απολαύσει. Αξιοσημείωτη είναι μέσα από τη θεραπεία η επίγνωση: «Εγώ το έχω πλάσει στο μυαλό μου…, είμαι μόνος μου στο παραμύθι μου…, δεν συμμετέχω στο σεξ, απλά παρατηρώ και αγχώνομαι…, απομακρύνομαι από τη σύντροφό μου…, εγώ αγχώνομαι και φοβάμαι ότι δεν θα τα καταφέρω…»
Σπουδαία είναι και η επικοινωνία στο ζευγάρι. Το να νιώθει ο άνδρας άνετα να μιλήσει για αυτό το άγχος του στη σύντροφό του, να το μοιραστεί μαζί της, να νιώσει ότι εκείνη βρίσκεται δίπλα του και όχι «απέναντί» του, ότι το πρόβλημα είναι κοινό, το ίδιο και για τους δύο, άρα χρειάζεται κοινή αντιμετώπιση.
Δρ. Θάνος Ε. Ασκητής Νευρολόγος
Ιατρικό Κέντρο Σεξουαλικής Υγείας Θάνου Ασκητή
Αθαλάσσας 62, Στρόβολος, Λευκωσία
Τηλ.: 22459555
www.askitis-cy.com
Δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας
Δευτέρα-Παρασκευή 12.00-16.00
Τηλέφωνο 77.77.28.77
