Μαρία Καραμάνου
Η ευσυνείδητη μόδα αποτελεί μια προσέγγιση που μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες, αλλά ένας τρόπος για να συμβάλλουμε σε αυτήν είναι να διασφαλίσουμε ότι οι αγορές μας είναι όσο το δυνατόν πιο βιώσιμες. Καθώς η παραγωγή ρούχων γίνεται με ταχείς ρυθμούς για να καλύψει τη ζήτηση, πολλοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν συνθετικά υλικά που προκαλούν περιβαλλοντική ρύπανση, καθώς είναι φθηνότερα και παράγονται γρηγορότερα. Ωστόσο, αυτά τα υφάσματα, όπως ο πολυεστέρας, το νάιλον και το ακρυλικό, απαιτούν δεκαετίες (ή περισσότερο) για να αποσυνθεθούν στο περιβάλλον, ενώ συνιστούν μεγάλο ποσοστό των αστικών στερεών απορριμμάτων στις χωματερές. Είναι καιρός η μόδα να εστιάσει σε πιο βιώσιμες πρακτικές - είναι επίσης καιρός να είμαστε πιο ενημερωμένοι όταν επιλέγουμε τα ρούχα που αγοράζουμε.
Μια απλή αλλά σημαντική πράξη που πρέπει να γίνει συνήθεια.
Σε γενικές γραμμές, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υπάρχει κανένα ιδανικό ύφασμα που είναι απόλυτα βιώσιμο και απαλλαγμένο από περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Όλα τα υφάσματα, ακόμα και τα vintage και τα μεταχειρισμένα, έχουν κάποιο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Είναι σημαντικό να είμαστε ενήμεροι και προσεκτικοί όταν επιλέγουμε ρούχα και υφάσματα, αλλά δεν υπάρχει μαγική λύση που θα είναι απόλυτα βιώσιμη.
Τα βιώσιμα υφάσματα είναι υλικά που κατασκευάζονται με στόχο τη μείωση του αντικτύπου τους στο περιβάλλον. Συνήθως, αυτά τα υφάσματα κατασκευάζονται από φυσικά υλικά ή ανακυκλωμένα υλικά και προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν την περιβαλλοντική επίδραση κατά την παραγωγή τους και τη χρήση τους. Σκοπός είναι η μείωση των αποβλήτων, η προστασία των υδάτων, η μείωση των εκπομπών CO2 και η αναγέννηση του εδάφους. Παρόλο που δεν υπάρχει κανένα ύφασμα που να είναι απόλυτα βιώσιμο, η ελπίδα είναι ότι μπορούμε να κατασκευάσουμε πιο "πράσινη" βιομηχανία μόδας μέσω υπεύθυνης παραγωγής και πρακτικών περιβαλλοντικής αειφορίας.
Το μπαμπού είναι μια γρήγορα αναπτυσσόμενη φυτική καλλιέργεια που μπορεί να καλλιεργηθεί χωρίς τη χρήση λιπασμάτων και θεωρείται βιώσιμο υλικό όταν υφίσταται μηχανική επεξεργασία (γνωστή και ως λινό μπαμπού ή bast fiber). Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τις μεθόδους συγκομιδής και τη χρήση χημικών επεξεργασίας σε ορισμένα προϊόντα από μπαμπού, που χρησιμοποιούν ίδια οξέα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή βισκόζης. Παρ' όλα αυτά, όταν το μπαμπού χρησιμοποιείται σωστά και παραγάγεται με βιώσιμες πρακτικές, αποδεικνύεται ότι είναι εξαιρετικά απορροφητικό, άνετο και ικανό να απομακρύνει την υγρασία, κάνοντάς το προτιμώμενο υλικό από βιώσιμες μάρκες μόδας.
Το ECONYL είναι μια εναλλακτική λύση στο παρθένο νάιλον που παρουσιάστηκε από την εταιρία Aquafil το 2011. Το υλικό αυτό κατασκευάζεται από ανακυκλωμένα απόβλητα νάιλον, τα οποία προέρχονται από βιομηχανικά πλαστικά απόβλητα, υφάσματα που απορρίπτονται και δίχτυα ψαρέματος. Αυτό το ανακυκλωμένο νάιλον υφίσταται μια διαδικασία κλειστού βρόχου στην παραγωγή του, με στόχο την εξοικονόμηση νερού και τη μείωση των αποβλήτων. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι, όπως και με άλλα υλικά όπως ο πολυεστέρας, το νάιλον και το πλαστικό, το ECONYL μπορεί να εκπέμπει μικροσκοπικά πλαστικά στο νερό, επομένως είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε πλυντήριο με σάκο προστασίας ή να πλένετε λιγότερο συχνά.
Η κάνναβη αναφέρεται σε ένα είδος φυτού κάνναβης που συνήθως απαιτεί ειδική άδεια λόγω της σύνδεσής της με τη μαριχουάνα. Αυτό το φυτό αναπτύσσεται γρήγορα και δεν χρειάζεται χρήση φυτοφαρμάκων, καθιστώντας το φιλικό προς το περιβάλλον. Το κανναβέλαιο δημιουργεί ένα ανθεκτικό ύφασμα που δεν προκαλεί ερεθισμούς στο δέρμα και έχει πολλές χρήσεις. Ωστόσο, λόγω της υψηλότερης τιμής του, δεν είναι τόσο προσιτό σε όλους όπως το βαμβάκι.
Το λινάρι είναι το υλικό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή του λινού υφάσματος. Αυτό το φυτό μπορεί να καλλιεργηθεί χωρίς τη χρήση λιπασμάτων και είναι κατάλληλο για περιοχές όπου άλλες καλλιέργειες δεν ευδοκιμούν. Ολόκληρο το φυτό λιναριού μπορεί να αξιοποιηθεί, συμπεριλαμβανομένων των σπόρων και του λαδιού που παράγει, εξαλείφοντας τα απόβλητα. Είναι επίσης βιοαποικοδομήσιμο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν χρησιμοποιούνται σκληρά χημικά κατά τη διαδικασία παραγωγής του υφάσματος. Το μόνο αρνητικό είναι ότι μπορεί να είναι αρκετά ακριβό, αλλά αγαπιέται για την εμφάνισή του σε ανοιξιάτικα σακάκια και καλοκαιρινά φορέματα.
Το Modal είναι ένα ύφασμα που κατασκευάζεται από ξυλόπολτό, κυρίως όμως από οξιές. Αν και ο ξυλόπολτός είναι φυσική πρώτη ύλη, η διαδικασία παραγωγής του Modal περιλαμβάνει τη χρήση χημικών ουσιών, όπως το υδροξείδιο του νατρίου. Αυτή η διαδικασία είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον σε σχέση με την παραγωγή της βισκόζης. Το Modal είναι συνήθως λεπτότερο και πιο απαλό από το lyocell (γνωστό και ως Tencel) και χρησιμοποιείται συχνά για εσώρουχα, πιτζάμες, σεντόνια και πετσέτες.
Το οργανικό βαμβάκι καλλιεργείται χωρίς τη χρήση επιβλαβών χημικών φυτοφαρμάκων, συνθετικών λιπασμάτων ή γενετικά τροποποιημένων σπόρων (GMO). Αυτή η πρακτική συνήθως συνοδεύεται από μια βιώσιμη διαδικασία παραγωγής υφασμάτων, αν και η πιστοποίηση ή η διαφάνεια δεν είναι πάντα δεδομένες.
Στον διάλογο μεταξύ δέρματος και vegan (συνθετικού) δέρματος, το Piñatex προσφέρει μια περιβαλλοντικά βιώσιμη επιλογή, αντικαθιστώντας τόσο τα ζωικά υποπροϊόντα όσο και τα συζητητικά υφάσματα. Το υλικό αυτό, που αναπτύχθηκε το 2017 από την εταιρία Ananas Anam, προέρχεται από τα απομεινάρια των φύλλων του ανανά που συνήθως πηγαίνουν στην αποτέφρωση. Επιπλέον, μπορεί να φυσικά διασπαστεί, εκτός αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί με ρητίνη βασισμένη σε πετρέλαιο, μια πρακτική που πρέπει να αποφεύγεται.
Το ανακυκλωμένο ύφασμα, που συχνά ονομάζεται και "deadstock," είναι ύφασμα που προέρχεται από υπολείμματα που δεν χρησιμοποιήθηκαν από κατασκευαστές. Επίσης, μπορεί να αναφέρεται σε vintage ύφασμα ή σε αχρησιμοποίητο υλικό που έχει αγοραστεί μεταχειρισμένο και διαφορετικά θα πεταγόταν. Χρησιμοποιώντας το deadstock, οι κατασκευαστές δίνουν νέα ζωή σε αυτά τα υφάσματα αντί να τα απορρίπτουν.
Ο ανακυκλωμένος πολυεστέρας είναι κατασκευασμένος από πλαστικά μπουκάλια νερού που έχουν μετατραπεί σε ίνες και ανακυκλώθηκαν. Αυτό το ύφασμα βοηθά στο να μην καταλήγει το πλαστικό στα σκουπίδια και μπορεί να υποστεί ανακύκλωση πολλές φορές. Όταν δεν είναι εφικτό να χρησιμοποιηθούν μόνο φυσικά υλικά για ένα ρούχο (όπως στην περίπτωση ελαστικών ενδυμάτων όπως εσώρουχα ή κολάν), είναι συνετό να αναζητήσετε προϊόντα από ανακυκλωμένο πολυεστέρα, καθώς αυτός ο τύπος υλικού είναι λιγότερο επιβλαβής για το περιβάλλον από τον παρθένο πολυεστέρα και προκαλεί λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Το μετάξι προέρχεται από μεταξοσκώληκες, οι οποίοι τρέφονται μόνο με φύλλα μουριάς. Τα φύλλα αυτά είναι ανθεκτικά στη ρύπανση και αναπτύσσονται εύκολα. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή μεταξιού σχετίζεται με λιγότερα απόβλητα. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι η παραγωγή μεταξιού απαιτεί την εκμετάλλευση των μεταξοσκώληκων, και επομένως είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται ηθικές μέθοδοι παραγωγής, όπως το μετάξι Ahimsa (ή Peace Silk).
Το Tencel είναι μια γνωστή ποικιλία του υλικού lyocell, το οποίο προέρχεται από φυτικές ίνες που παράγονται από το πολτό των δέντρων. Σε αντίθεση με τη βισκόζη ρεγιόν, η διαδικασία παραγωγής του lyocell και του Tencel γίνεται με κλειστό βρόχο, όπου οι χημικές ουσίες ανακυκλώνονται και είναι λιγότερο επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία. Η εταιρεία Lenzing, που ιδρύει το Tencel, χρησιμοποιεί ξύλο ευκαλύπτου, ακολουθεί βιώσιμες πρακτικές και διαθέτει υπεύθυνη αλυσίδα εφοδιασμού, διασφαλίζοντας έτσι την περιβαλλοντική αειφορία της διαδικασίας παραγωγής του lyocell και του Tencel.
Το μαλλί μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμο ύφασμα, αλλά αυτό εξαρτάται από τον τρόπο παραγωγής του. Για παράδειγμα, η εταιρεία Fibershed παράγει το Climate Beneficial Wool, όπου η παραγωγή του μαλλιού συμβάλλει στη δέσμευση και επανατοποθέτηση του άνθρακα στο έδαφος. Το μαλλί είναι επίσης κομποστοποιήσιμο, προσφέρει εξαιρετική μόνωση και δεν προκαλεί την απελευθέρωση πλαστικών μικροσωματιδίων. Ωστόσο, στη βιομηχανία του μαλλιού, υπάρχουν συχνές περιπτώσεις κακομεταχείρισης των ζώων.
Για να είμαστε βιώσιμοι καταναλωτές, πρέπει να είμαστε επίσης επιλεκτικοί όταν αγοράζουμε και να ελέγχουμε τις ετικέτες των προϊόντων. Μια εταιρεία που δίνει έμφαση στην ηθική παραγωγή και τη βιωσιμότητα θα παρέχει διαφάνεια και θα έχει πληροφορίες για τα υφάσματα που χρησιμοποιεί στον ιστότοπό της. Ωστόσο, πολλές γνωστές εταιρείες δεν το κάνουν, οπότε είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποια υφάσματα πρέπει να αναζητούμε όταν κάνουμε αγορές.
