Μαρία Σάββα
Μια αμερικανική βιοτεχνολογική εταιρεία ανακοίνωσε πως κατάφερε να δημιουργήσει τρία ζώα που φέρουν γενετικά χαρακτηριστικά του μυθικού ανταρόλυκου – ενός είδους λύκου που εξαφανίστηκε πριν από περίπου 13.000 χρόνια.
Ο ανταρόλυκος, γνωστός για τη δύναμη και το επιβλητικό του παρουσιαστικό, κυριαρχούσε στη Βόρεια Αμερική κατά την Εποχή των Παγετώνων. Αν και έχει εκλείψει εδώ και αιώνες, η μορφή του διατηρήθηκε ζωντανή στη σύγχρονη κουλτούρα, κυρίως χάρη στη σειρά Colossal, όπου αποτέλεσε το σύμβολο του Οίκου Σταρκ.
Η ανακοίνωση έγινε από την εταιρεία Colossal Biosciences, η οποία είχε απασχολήσει τα μέσα το 2022 με τα σχέδιά της για την «ανάσταση» του μαμούθ. Αυτή τη φορά, η Colossal προχώρησε ένα βήμα παραπέρα: χρησιμοποιώντας δείγματα DNA από ένα δόντι ηλικίας 13.000 ετών και ένα κρανίο 72.000 ετών, κατάφερε να δημιουργήσει στο εργαστήριο τρία ζώα με χαρακτηριστικά του εξαφανισμένου κυνοειδούς. Το περιοδικό Time αφιέρωσε εκτενές ρεπορτάζ στην επιστημονική διαδικασία που οδήγησε σε αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα.
Πώς επετεύχθη η «αναβίωση» του ανταρόλυκου
Η μέθοδος της κλωνοποίησης βασίζεται στην εξαγωγή ενός κυττάρου από έναν οργανισμό-δότη. Ο πυρήνας του κυττάρου αυτού, που περιέχει ολόκληρο το γονιδίωμα, μεταφέρεται σε ένα ωάριο του οποίου έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας. Το τροποποιημένο ωάριο αναπτύσσεται σε έμβρυο και εμφυτεύεται στη μήτρα μιας παρένθετης μητέρας. Έτσι γεννήθηκε και το πρώτο κλωνοποιημένο θηλαστικό, το πρόβατο Dolly, το 1996. Έκτοτε, η τεχνική έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε πληθώρα ειδών, όπως γουρούνια, ελάφια, άλογα, κατσίκες, ποντίκια και πάνω από 1.500 σκύλους.
Η Colossal, ωστόσο, ακολούθησε μια πιο ήπια εκδοχή της τεχνικής. Αντί για ιστό, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν κύτταρα από δείγμα αίματος ενός γκρίζου λύκου. Συγκεκριμένα, απομόνωσαν ενδοθηλιακά προγονικά κύτταρα (EPCs) – κύτταρα που σχηματίζουν το εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων. Στη συνέχεια, τροποποίησαν γενετικά 14 βασικά γονίδια ώστε να μοιάζουν με εκείνα του ανταρόλυκου, χωρίς να ενσωματωθεί αρχαίο DNA στο γονιδίωμα.
Ο πυρήνας των επεξεργασμένων κυττάρων τοποθετήθηκε σε αποπυρηνικοποιημένα ωάρια, δημιουργώντας 45 έμβρυα, τα οποία αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο και εμφυτεύτηκαν σε δύο μεγαλόσωμες σκύλες κυνηγόσκυλα, οι οποίες είχαν επιλεγεί με βάση τη σωματική τους κατάσταση και το μέγεθός τους, ώστε να αντέξουν την κύηση των σχετικά μεγάλων κουταβιών. Σε κάθε σκύλα εμφυτεύτηκε επιτυχώς ένα έμβρυο – χωρίς να παρουσιαστούν αποβολές ή επιπλοκές.
Την 1η Οκτωβρίου 2024 ήρθαν στον κόσμο τα δύο πρώτα κουτάβια: ο Ρωμύλος και ο Ρώμος. Λίγο αργότερα, γεννήθηκε και το τρίτο, ένα θηλυκό που ονομάστηκε Khaleesi.
Οι αντιδράσεις για την νέα δημιουργία της Colossal
Η δημιουργία των τριών ζώων έχει πυροδοτήσει ποικίλες αντιδράσεις. Οι υποστηρικτές της Colossal κάνουν λόγο για επιστημονικό άλμα με τεράστιες δυνατότητες στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην κατανόηση της εξελικτικής πορείας εξαφανισμένων ειδών.
Από την άλλη πλευρά, επικριτές επισημαίνουν τα ηθικά και οικολογικά διλήμματα που προκύπτουν από τέτοιες παρεμβάσεις. Υποστηρίζουν πως δεν πρόκειται για αυθεντική «ανάσταση» εξαφανισμένων ειδών, αλλά για υβρίδια που απλώς προσομοιάζουν το αρχικό είδος, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τον σκοπό, τη χρήση και το μέλλον αυτών των οργανισμών.
Η Colossal, ωστόσο, φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίσει το τολμηρό της έργο, φέρνοντας την επιστήμη ένα βήμα πιο κοντά σε αυτό που κάποτε ανήκε μόνο στη σφαίρα της φαντασίας.
