Μαρία Σάββα
Σε ένα ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει τη νοημοσύνη, την κοινωνική δυναμική και την ευτυχία, μία πρόσφατη αξιοσημείωτη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Psychology εξετάζει μια σημαντική πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η εν λόγω έρευνα φωτίζει το πώς άτομα με υψηλή νοημοσύνη φαίνεται να διαδραματίζουν λιγότερο ενεργό ρόλο στην κοινωνία σε σχέση με τους συνομηλίκους τους, και εξετάζει τους λόγους που κρύβονται πίσω από αυτήν τη φαινομενική συμπεριφορά.
Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι με υψηλή νοημοσύνη συχνά αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα στρες και κοινωνικής αγωνίας, εξαιτίας της έντονης αντίληψης που έχουν για το περιβάλλον τους. Ωστόσο, αυτή η έρευνα προσφέρει μια νέα οπτική: οι έξυπνοι άνθρωποι φαίνεται να απολαμβάνουν την παρέα του εαυτού τους και να βρίσκουν ικανοποίηση στην αυτοεπαρκή κοινωνική τους ζωή, ανατρέποντας έτσι την συνηθισμένη συσχέτιση μεταξύ νοημοσύνης, κοινωνικής αλληλεπίδρασης και ευτυχίας.
Η έρευνα ξεκινά από την ανάλυση της εξελικτικής ψυχολογίας, η οποία υπογραμμίζει τη σχέση ανάμεσα στη συχνή κοινωνική συμμετοχή και τη μειωμένη ικανοποίηση από τη ζωή των ατόμων με υψηλή νοημοσύνη.
Αναλύοντας ενήλικες ηλικίας 18 έως 28 ετών, οι ερευνητές εντόπισαν μία απρόοπτη τάση: όσοι ζούσαν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας, κάτι που επαληθευόταν και για όσους ασχολούνταν συχνά με κοινωνικές δραστηριότητες με φίλους.
Photo by Pexels
Κεντρικό στοιχείο αυτής της θεώρησης είναι η «θεωρία της σαβάνας», μία πρόταση που υποστηρίζει ότι οι βασικές πτυχές της ανθρώπινης ευτυχίας ριζώνουν στο παρελθόν μας ως εξελικτικούς οργανισμούς.
Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, άτομα με υψηλή νοημοσύνη είναι πιο προσαρμοστικά στις σύγχρονες προκλήσεις και παρουσιάζουν μεγαλύτερη τάση να διαμορφώνουν τη δική τους πορεία αντί να συμμορφώνονται στη δυναμική των ομάδων. Αυτή η προοπτική υποδηλώνει ότι η ικανοποίηση των ευφυών ατόμων προκύπτει από αυτόνομες προσπάθειες και αυτοκαθοδήγηση, ανεξάρτητα από την ανάγκη για ένταξη σε κοινότητες.
Για να κατανοήσουμε αυτήν τη θεώρηση, πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν μας ως ανθρώπινης φυλής, όπου μικρές, στενά συνδεδεμένες ομάδες αποτελούσαν τον κανόνα. Σε αυτό το πλαίσιο, η κοινωνική αλληλεπίδραση ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση. Έτσι, η ικανότητα του ατόμου να προσαρμοστεί είχε κρίσιμη σημασία. Η έρευνα υποστηρίζει ότι, στην εποχή μας, η υψηλή νοημοσύνη εκφράζεται όχι μόνο μέσα από την πνευματική ικανότητα, αλλά και μέσω της ικανότητας να διαμορφώνει τροχοπέδη και να αποκλίνει από τη συμβατική δυναμική της ομάδας.
Οι μεγαλουπόλεις και η ευτυχία
Η παρατήρηση που προκύπτει από αυτήν τη θεώρηση είναι ότι η αυτοδηλούμενη ευτυχία φαίνεται να είναι υψηλότερη σε μικρότερες πόλεις σε σύγκριση με τις μεγαλουπόλεις, πράγμα που αναφέρεται συχνά ως «κλίμακα ευτυχίας ανάμεσα σε αστικές περιοχές και υπαίθρου».
Πίσω από αυτήν την τάση, πολλοί παράγοντες ενεργούν, αλλά ένας σημαντικός παράγοντας φαίνεται να είναι η προτίμηση για μικρές, αυθεντικές κοινωνικές σχέσεις. Η ζεστασιά της κοινότητας και οι βαθιές συνδέσεις που υπάρχουν σε πιο περιορισμένα περιβάλλοντα διαφοροποιούνται από την ανωνυμία και την ταραχή των μεγάλων πόλεων.
Photo by Pexels
Συνολικά, οι μικρότερες κοινότητες τονίζουν τη σημασία των αυθεντικών, οικείων σχέσεων έναντι των επιφανειακών επιτευγμάτων ή της εξωτερικής εικόνας. Οι έξυπνοι άνθρωποι, συνολικά, επιλέγουν να ακολουθήσουν τις δικές τους παθήσεις αντί να υποκύψουν στις κοινωνικές πιέσεις, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι λίγες, εκλεκτές σχέσεις συντελούν στην ευτυχία και την ικανοποίηση.
Τελειώνοντας να αναφέρουμε πως η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ νοημοσύνης, κοινωνικότητας και ευτυχίας ανοίγει νέες προοπτικές και αμφισβητεί τα κοινώς αποδεκτά πρότυπα. Τα ευρήματα αυτής της έρευνας, που βασίζονται στην «θεωρία της σαβάνας», προσφέρουν μια πιο βαθιά κατανόηση γιατί οι άνθρωποι με υψηλή νοημοσύνη συχνά επιδεικνύουν μειωμένη κοινωνική δραστηριότητα. Καθώς η ανθρώπινη ιστορία εξελίσσεται, φαίνεται ότι τα ευφυή μυαλά επιλέγουν μονοπάτια που αντικατοπτρίζουν την ικανότητά τους να προσαρμόζονται και να ευδοκιμούν μπροστά σε μια αλλοίωση προκλήσεων. Η προτίμηση για βαθιές, πραγματικές συνδέσεις έναντι των μαζικών αλληλεπιδράσεων επισημαίνει μια βασική αλήθεια: η ευτυχία συνδέεται αναπόσπαστα με το βάθος και την αυθεντικότητα των δεσμών μας.
