Η Καθημερινή
Της Διονυσίας Βορίδη
H νέα εποχή του διαστημικού τουρισμού ξεκίνησε την περασμένη Κυριακή, όταν ο σερ Ρίτσαρντ Μπράνσον ολοκλήρωσε το παρθενικό του ταξίδι στα όρια του τελευταίου συνόρου. Ο 71χρονος δισεκατομμυριούχος ταξίδεψε σε ύψος περίπου 80 χιλιομέτρων πάνω από το Νέο Μεξικό και απόλαυσε με τους συνταξιδιώτες του, επί σχεδόν τρία λεπτά, την έλλειψη βαρύτητας κάνοντας πραγματικότητα ένα όνειρο δεκαετιών. Στη Γραμμή Κάρμαν, όπως ονομάζεται το όριο του Διαστήματος, τον μετέφερε το διαστημικό αεροσκάφος «Unity» (Ενότητα) της Virgin Galactic, που ο ίδιος ίδρυσε το 2004.
«Το ταξίδι ήταν μαγικό», δήλωσε ενθουσιασμένος κατά την επιστροφή του στη Γη, ξετυλίγοντας το όραμά του για το μέλλον. «Φανταστείτε έναν κόσμο, όπου άνθρωποι κάθε ηλικίας, καταγωγής, φύλου και εθνικότητας θα έχουν ίση πρόσβαση στο Διάστημα. Καλωσορίσατε στην ανατολή μιας καινούργιας διαστημικής εποχής», είπε. Αναμφίβολα, η νέα διαστημική εποχή, η εποχή του διαστημικού τουρισμού, έχει ξεκινήσει και καθοριστικό σημείο του είναι ο ανταγωνισμός των δισεκατομμυριούχων για την κατάκτηση της μελλοντικής αγοράς. Ο δρόμος της Virgin Galactic μέχρι τον θρίαμβο της περασμένης εβδομάδας δεν ήταν στρωμένος με ρόδα. Μία δοκιμαστική πτήση το 2014 κατέληξε σε τραγωδία και στον θάνατο ενός εκ των χειριστών του διαστημικού αεροσκάφους «SpaceShipTwo». Οι αναποδιές, ωστόσο, δεν έβαλαν τέλος στις φιλοδοξίες του Μπράνσον. Αντιθέτως, ανέπτυξε ένα καλύτερο διαστημικό αεροπλάνο, το «Unity». Νονός του ο αποβιώσας αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος μάλιστα είχε εκδηλώσει την επιθυμία να είναι μεταξύ των πρώτων τουριστών του Διαστήματος. Τα υπόλοιπα είναι Ιστορία και πλέον τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει την εμπορική εκμετάλλευση του Διαστήματος. Η ίση πρόσβαση όλων εκεί, που ευαγγελίζεται ο Μπράνσον, είναι επί του παρόντος μάλλον αμφισβητούμενη. Το πελατολόγιο της Virgin Galactic είναι πολυπληθές και οι επίδοξοι τουρίστες του Διαστήματος ξεπερνούν τους 600 και προέρχονται από 60 χώρες. Κανείς τους, όμως, δεν είναι «άνθρωπος της διπλανής πόρτας». Το κόστος του εισιτηρίου της Virgin Galactic, άλλωστε, ανέρχεται σε 250.000 δολάρια. Τον οβολό τους προτίθενται να καταθέσουν αστέρες της μουσικής σκηνής και του Χόλιγουντ, όπως η Lady Gaga και ο Τομ Χανκς, αλλά και ο επίσης διεκδικητής του Διαστήματος Ελον Μασκ, προκειμένου να απολαύσουν την ουράνια «παιδική χαρά». Οπως εκτιμούν γνώστες της αγοράς, η τιμή των ταξιδιών θα αυξηθεί περαιτέρω όταν αρχίσουν επισήμως οι πωλήσεις των εισιτηρίων την ερχόμενη χρονιά, οπότε θα πραγματοποιηθούν και τα πρώτα διαστημικά τουριστικά ταξίδια της Virgin Galactic.
Για να μη θεωρηθεί ότι η νέα διαστημική εποχή θα αποτελέσει αποκλειστικό προνόμιο των οικονομικώς κραταιών του κόσμου, ο Μπράνσον γνωστοποίησε ότι παραχώρησε δύο εισιτήρια της Virgin Galactic στην πλατφόρμα δωρεών Omaze, που συγκεντρώνει χρήματα για κοινωφελείς σκοπούς. H Omaze ανακοίνωσε ότι η κλήρωση των τυχερών θα γίνει από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση «Διάστημα για την Ανθρωπότητα», στόχος της οποίας είναι «ο εκδημοκρατισμός του Διαστήματος και η αποστολή πολιτών-αστροναυτών σε αυτό, που θα επιλεγούν με κριτήριο την πολυσυλλεκτικότητα».
Βέβαια, τα εισιτήρια της Virgin Galactic δεν είναι τα ακριβότερα στη μικρή ιστορία του διαστημικού τουρισμού. Τρεις άνθρωποι, ήδη, κατέβαλαν το αστρονομικό ποσό των 55 εκατομμυρίων δολαρίων έκαστος στην εταιρεία Axiom Space προκειμένου την ερχόμενη χρονιά να ταξιδέψουν με το διαστημόπλοιο «SpaceX’s Crew Dragon», του άλλου μεγιστάνα του Διαστήματος, Ελον Μασκ. Oι νέες δυνατότητες για μία «βόλτα στο φεγγάρι» κέντρισαν το ενδιαφέρον ακόμη και τηλεοπτικών παραγωγών. Το τηλεοπτικό δίκτυο Discovery, επίσης, ανακοίνωσε ότι τη νέα χρονιά θα προβληθεί το τηλεοπτικό ριάλιτι «Ποιος θέλει να γίνει αστροναύτης», ο νικητής του οποίου θα ταξιδέψει μέχρι τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η SpaceX, εξάλλου, τον Σεπτέμβριο θα μεταφέρει τον δισεκατομμυριούχο Τζάρεντ Αϊζακμαν και τρεις άλλους ερασιτέχνες αστροναύτες σε τριήμερη τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας. Θα είναι η πρώτη αμιγώς ερασιτεχνική αποστολή γύρω από τη Γη.
Το πρώτο πρακτορείο…
Iσως φαντάζει κάπως πρόωρο, αλλά ήδη άνοιξε τις πόρτες του το πρώτο τουριστικό πρακτορείο με ειδίκευση στα διαστημικά ταξίδια. Το Rocket Breaks, με έδρα το Λονδίνο, προσφέρει στους επίδοξους επισκέπτες του τελευταίου συνόρου κάθε δυνατή ταξιδιωτική υπηρεσία, όπως εισιτήρια για τις πτήσεις που θα χρειαστούν μέχρι τα διαστημικά κέντρα, διαμονή, γεύματα και βέβαια την εκπαίδευση που απαιτείται ώστε να επιβιβαστούν στα διαστημικά αεροσκάφη της Virgin Galactic. Οπως τονίζει ο ιδρυτής του Ντέιβιντ Ντάφτι, «τα διαστημικά ταξίδια είναι το μέλλον του τουριστικού τομέα. Βρήκαμε στην αγορά ένα κενό και φροντίσαμε να το καλύψουμε με τις υπηρεσίες μας, πιστεύοντας ότι ο διαστημικός τουρισμός θα αποκτήσει σύντομα μεγάλη ζήτηση». Από την ανάπτυξη του τομέα δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν τα διαστημικά ξενοδοχεία. Αυτό ακριβώς είναι ο Σταθμός Αουρόρα, το πρώτο πεντάστερο κατάλυμα που κατασκευάζεται προκειμένου να φιλοξενήσει τους ταξιδιώτες του Διαστήματος. Πίσω από την κατασκευή του –αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα θα λειτουργήσει το 2022– βρίσκεται η εταιρεία αεροδιαστημικής Orion Span, με έδρα την Καλιφόρνια. Οι δυνατότητες του ξενοδοχείου, επί του παρόντος, είναι αρκετά περιορισμένες, αφού μπορεί να φιλοξενήσει, σε τροχιά γύρω από τη Γη, μόνο δώδεκα επισκέπτες και διμελές πλήρωμα, που θα απολαμβάνουν τη μαγεία της ανατολής του Ηλίου 16 φορές την ημέρα. Προκειμένου να ταξιδέψει κάποιος εκεί πρέπει να κλείσει τα εισιτήρια από το Rocket Breaks και να συμμετάσχει στο εκπαιδευτικό του πρόγραμμα, το οποίο προετοιμάζει τον επίδοξο αστροναύτη για τις ιδιαίτερες συνθήκες του Διαστήματος.
Aστροναύτης ετών 82, που το ’60 «κόπηκε» λόγω φύλου
Τα σκήπτρα της νέας διαστημικής εποχής, που οριοθέτησε με το διαστημικό του ταξίδι ο Ρίτσαρντ Μπράνσον, θα περάσουν αυτή την εβδομάδα στα χέρια του πλουσιότερου ανθρώπου του κόσμου, του ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος. Την Τρίτη ξεκινάει η δική του διαστημική περιπέτεια με στόχο να φτάσει και αυτός στα όρια του Διαστήματος, με τον πύραυλο της δικής του εταιρείας, της Blue Origin. Το όραμα του Μπέζος, όμως, δεν περιορίζεται στην ανάπτυξη του διαστημικού τουρισμού, μιας ακόμα επικερδούς επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά στοχεύει στην εισαγωγή μιας νέας πραγματικότητας στην οποία εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν και θα εργάζονται μακριά από τον πλανήτη μας.
Η στιγμή για αυτήν την επανάσταση δεν έχει έρθει. Επί του παρόντος ο Μπέζος έχει πιο ταπεινές φιλοδοξίες: ότι δηλαδή ο πύραυλος New Shepard της Blue Origin, όχι μόνο θα επαναλάβει το κατόρθωμα του Unity της Virgin Galactic, αλλά και θα το ξεπεράσει και ότι μελλοντικά θα μεταφέρει ταξιδιώτες σε σύντομα ταξίδια «υποτροχιάς» στη «διαστημική παιδική χαρά», ώστε να απολαύσουν περίπου τέσσερα λεπτά έλλειψης βαρύτητας.
Παρά τα κοινά τους σημεία, οι διαφορές της αποστολής της Blue Origin και της Virgin Atlantic είναι αρκετές. Κατ’ αρχάς, το New Shepard δεν είναι παρόμοιο με το Unity, το οποίο μεταφέρεται σε ύψος 45 χιλιάδων ποδών (13 χλμ.) προσκολλημένο σε ένα τροποποιημένο αεροσκάφος, ούτε επιστρέφει στη Γη σαν ανεμόπτερο. Αντιθέτως το New Shepard είναι ένας συμβατικός προωθητικός πύραυλος κάθετης εκτόξευσης. Αφού εγκαταλείψει τη Γη, η άτρακτος ή ο θαλαμίσκος επιβατών θα αποδεσμευτεί και ο προωθητικός πύραυλος θα επιστρέψει στη Γη και θα προσγειωθεί και πάλι κάθετα, κατά παρόμοιο τρόπο με τον πολύ μεγαλύτερο Falcon 9 της SpaceX, του Ελον Μασκ.
Η άτρακτος, αφού ολοκληρώσει το ταξίδι της, θα επιστρέψει στη Γη με τη βοήθεια ενός μεγάλου αλεξίπτωτου. Μία άλλη σημαντική διαφορά, που δεν χάνει ευκαιρία να υπογραμμίζει ο Μπέζος, έγκειται στο υψόμετρο που θα προσεγγίσουν οι δύο αποστολές. H Blue Origin θα υπερβεί τη Γραμμή Κάρμαν, το όριο του Διαστήματος, που μόλις έφτασε η Virgin Galactic. Μάλιστα, η εταιρεία του Μπέζος σε πρόσφατη ανάρτησή της δεν έχασε την ευκαιρία να καταδείξει τις διαφορές των δύο εγχειρημάτων, υποβαθμίζοντας το κατόρθωμα του Μπράνσον, ο οποίος ακόμα και έτσι στέρησε από τον Μπέζος την πρωτιά.
Η Blue Origin ανέφερε στο Twitter πως «εξαρχής το New Shepard σχεδιάστηκε για να πετάξει πάνω από τη Γραμμή Κάρμαν και έτσι κανείς από τους επιβάτες δεν θα χρειαστεί να θέσει τη λέξη αστροναύτης εντός εισαγωγικών. Για το 96% του παγκόσμιου πληθυσμού, το Διάστημα αρχίζει 100 χλμ. πάνω από τη διεθνώς αναγνωρισμένη Γραμμή Κάρμαν». Η ίδια ανάρτηση αναφέρει επίσης ότι τα φινιστρίνια της ατράκτου της Blue Οrigin είναι πολύ μεγαλύτερα και παρέχουν καλύτερη θέα στους επιβάτες και ότι ο υβριδικός κινητήρας της Virgin Galactic είναι ιδιαίτερα ρυπογόνος, εν αντιθέσει με αυτόν του New Shepard.
Η Ουάλι Φανκ
Ενα ακόμα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αποστολής του Τζεφ Μπέζος είναι η «επίτιμη συνεπιβάτις» του, Ουάλι Φανκ, μία 82χρονη πιλότος που δεν κατάφερε να γίνει αστροναύτης τη δεκαετία του 1960 εξαιτίας του φύλου της. Η Φανκ υπήρξε μία από τις 13 Αμερικανίδες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Ερμής 13» της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας και η μόνη που ζει σήμερα. Oι συμμετέχουσες του προγράμματος υποβλήθηκαν τη δεκαετία του 1960 στην εντατική εκπαίδευση αστροναυτών προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι γυναίκες ήταν ικανές να αντέξουν ένα διαστημικό ταξίδι. Καμία από αυτές δεν έγινε δεκτή από τη NASA, που ούτως ή άλλως επέλεγε μόνο χειριστές της πολεμικής αεροπορίας ως υποψηφίους αστροναύτες, επάγγελμα αυστηρά ανδρικό.
Η πρώτη γυναίκα ταξίδεψε στο Διάστημα μόνον το 1983. Η Φανκ θυμάται ότι, αν και η NASA την ενημέρωσε ότι τα είχε πάει πολύ καλύτερα από όλους τους άνδρες και είχε ολοκληρώσει τα καθήκοντα που τις ανατέθηκαν πολύ ταχύτερα, τα επανειλημμένα αιτήματά της να γίνει αστροναύτης απορρίφθηκαν. «Είσαι γυναίκα. Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό», της απαντούσαν. Παρά τις δυσκολίες η Φανκ έγινε η πρώτη γυναίκα επιθεωρητής της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και η πρώτη γυναίκα εμπειρογνώμονας της Εθνικής Επιτροπής Ασφάλειας Μεταφορών με ειδικότητα την πτητική ασφάλεια. Μετά το ταξίδι με την Blue Origin θα γίνει το πιο ηλικιωμένο άτομο που ταξίδεψε στο Διάστημα.
