Του Πάρη Δημητριάδη
Θα έχει μάλλον φτάσει στα αυτιά σας, πως την ώρα που βεγγαλικά και πυροτεχνήματα φώτιζαν τον νυχτερινό ουρανό για την έλευση του 2025, σηματοδοτώντας την ημερολογιακή ολοκλήρωση του πρώτου τετάρτου του αιώνα που διανύουμε, εισερχόμασταν ταυτόχρονα στην δεκαπενταετή, όπως έχει υπολογιστεί, χρονολογική περίοδο, όπου τα μωρά που γεννιούνται δεν θα ανήκουν πλέον στη γενιά Άλφα (Generation Alpha) αλλά στη γενιά Βήτα (Gen Beta).
Μια αλλαγή γενιάς, που μάλλον είναι η πρώτη φορά που συζητιέται τόσο πολ΄ύ, καθώς φαίνεται πως όσο περνούν τα χρόνια, τόση μεγαλύτερη δημοτικότητα αποκτά, στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο, η τάση να κατηγοριοποιούνται οι άνθρωποι σε διαφορετικές γενιές με βάση το έτος που γεννήθηκαν. Μια πρακτική που είχε αρχίσει να υιοθετείται, δειλά δειλά, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και κυρίως στις ΗΠΑ από ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες της διαφήμισης και του μάρκετινγκ και η οποία ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει μετεξελιχθεί σε ένα από τα δημοφιλέστερα θέματα συζητήσεων και αναλύσεων και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
Oρισμένα από τα μωρά της Γενιάς Βήτα θα προλάβουν να ζήσουν την αρχή του 22ου αιώνα
Σύμφωνα με τον πετυχημένο, στον τομέα του, δημογράφο και αναλυτή από την Αυστραλία, Mark McCrindle, όσα μωρά θα γεννιούνται από το 2025 μέχρι το 2039 θα ανήκουν στη λεγόμενη Γενιά Βήτα, γνωστότερη με τον αγγλικό όρο Gen Beta, που προέρχεται βεβαίως ως γλωσσικό αντιδάνειο από το ελληνικό αλφάβητο. Στον McCrindle αποδίδεται εξάλλου και η επινόηση του όρου Gen Alpha, που τα μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη της είναι σήμερα 15 ετών.
Τα μωρά της Gen Beta, της νέας γενιάς που μόλις αφίχθη στη ζωή μας, θα είναι κυρίως οι απόγονοι των νεότερων millennials και των μεγαλυτέρων Gen Z. Με δεδομένα μάλιστα τα υψηλά ποσοστά γεννήσεων σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, υπολογίζεται ότι μέχρι το 2035, σε δέκα δηλαδή χρόνια από σήμερα, οι εκπρόσωποι της Gen Beta θα αποτελούν το 16% του παγκόσμιου ανθρώπινου πληθυσμού. Fun fact, αρκετά από αυτά τα σημερινά βρέφη θα προλάβουν να ζήσουν την αρχή του 22ου αιώνα!
Οι προηγούμενες γενιές
Προτού όμως ασχοληθούμε περισσότερο με τις προβλέψεις και τις αναδυόμενες τάσεις που εκτιμάται πως θα επηρεάσουν την πορεία της Gen Beta, θα είχε πλάκα, προφανώς και χρησιμότητα, να θυμηθούμε ποιες είναι οι γενιές που προηγήθηκαν και σε ποια χρονολογική περίοδο αντιστοιχεί η καθεμία από αυτές. Ποιος δεν έχει άλλωστε σκοντάψει στο ίντερνετ πάνω σε χιουμοριστικά, κατά κύριο λόγο, memes και short βιντεάκια για το χάσμα ανάμεσα στους παλιομοδίτες και τεχνολογικά αναλφάβητους boomers, τους γλυκανάλατους millennials, που γίνονται εμμονικοί με χίπστερ υπερτροφές όπως οι σπόρια chia και τα τοστ με αβοκάντο και τους κυνικούς και αραφινάριστους Z, που απαιτούν ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής προτού καλά καλά βρουν την πρώτη τους δουλειά. Και πολλά πολλά άλλα, άλλοτε υπερβολικά, άλλοτε απλώς αστεία και άλλοτε δόκιμα!
Σύμφωνα, λοιπόν, με μια στοιχειωδώς συναινετική, θα μπορούσε να πει κάποιος, προσέγγιση, ανάμεσα σε κοινωνιολόγους, δημογράφους, δημοσιογράφους, μαρκετιερς και άλλους ερευνητές και επαγγελματίες, οι οποίοι κατά καιρούς έχουν καταπιαστεί με το θέμα, οι γενιές αλλάζουν κάθε περίπου δεκαπέντε χρόνια. Παρότι η λεγόμενη Σιωπηλή Γενιά (The Silent Generation) η οποία γεννήθηκε στον Μεσοπόλεμο του προηγούμενου αιώνα είναι η πρώτη που καταγράφεται στις λίστες, το συνηθέστερο μέτρημα αρχίζει από τα πρώτα χρόνια που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν λόγω του μεγάλου αριθμού γεννήσεων που είχε παρατηρηθεί τότε, μετά το τέλος του πολέμου δηλαδή, καθιερώθηκε πως όλοι όσοι γεννήθηκαν από το 1950 μέχρι το 1964 θα ονομαστούν baby boomers.
Βουαλά λοιπόν! Οι μπούμερς, όπως με σαρκαστικό και τακτικά ειρωνικό ύφος τους αποκαλούν οι νεότεροι (βλέπε ΟΚ Boomer) είναι μια γενιά που θα μπορούσε ίσως να θεωρηθεί τυχερή, αφού, παρόλο που γεννήθηκε σε συνθήκες φτώχειας και δυσπραγίας, ευτύχησε να ενηλικιωθεί σε μια περίοδο που ο κόσμος μας περνούσε μια σύντομη πλην όμως άξια αναφοράς αναγέννηση, με τα παιδιά των λουλουδιών, τους χίπηδες, τον Μάη του 68’ και επικά συγκροτήματα όπως οι Beatles και οι ΑΒΒΑ να κάνουν θραύση. Ήταν η πρώτη γενιά που η γυναικεία χειραφέτηση άρχισε να γίνεται πράξη και που τα ποσοστά των ανθρώπων που πήγαν πανεπιστήμιο αυξήθηκαν κατακόρυφα. Το σημαντικότερο, ήταν η γενιά που όσο μεγάλωνε, τόσο βελτιωνόταν η οικονομική της συνθήκη, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει πως μπορούν να ισχύσουν γενικότητες και απολυτότητες.
Έπειτα και πάντοτε κατά προσέγγιση, όλοι όσοι γεννήθηκαν περίπου από το 1965 μέχρι το 1979 θεωρείται πως ανήκουν στη λεγόμενη Generation X, όλοι όσοι γεννήθηκαν από το 1980 μέχρι το 1994 είναι οι Millennials, από το 1995 μέχρι το 2009 είναι η Generation Z, από το 2010 μέχρι το 2024 η Generation Alpha και όπως αναφέρθηκε παραπάνω, όλοι όσοι θα γεννιούνται από φέτος μέχρι το 2039 θα λέγονται Generation Beta.
Η γενιά X, γνωστή ως έξερς, είναι σίγουρα η λιγότερο ιντριγκαδόρικη και γνωστή από τις υπόλοιπες γενιές, καθώς για κάποιο λόγο, εξηγήσιμο προφανώς, προσελκύει μικρότερη προσοχή. Θα μπορούσε να ειπωθεί πως κι αυτή θεωρείται μια μάλλον τυχερή γενιά, αφού τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της νιότης της ευτύχησε να ζήσει μακριά από πολέμους και οικονομικές καταστροφές και είχε την ευκαιρία να φτιάξει τη ζωή της ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία και έχοντας χειροπιαστές προοπτικές σε επαγγελματικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.
Περνάμε στους millennials, όπου οι συνθήκες αρχίζουν να παίρνουν την κατιούσα, με την πρώτη μεγάλη κρίση, την οικονομική του 2008, να χτυπά την πόρτα της ζωής τους ταυτόχρονα με την ενηλικίωση τους και την ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Έκτοτε, όπως αναφέρεται συχνά πυκνά στα άπειρα χιουμοριστικά reels που κατακλύζουν τα σόσιαλ, η μια μεγάλη κρίση διαδέχεται την άλλη, αφού την οικονομική κρίση ακολούθησε η κλιματική, η υγειονομική, η πολεμική, η στεγαστική και γενικότερα τα πράγματα κάθε πέρσι και καλύτερα. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τη γενιά Ζ, τους πρώτους ψηφιακούς αυτόχθονες (digital natives) στην ιστορία της ανθρωπότητας, με μια εντούτοις διαφορά: Η γενιά Ζ δεν πρόλαβε να βιώσει τις έστω επίπλατες συνθήκες ευημερίας που έζησαν οι millennials στην παιδική τους ηλικία, ένα άξιο προσοχής γεγονός που ίσως δίνει μια ερμηνεία στον κυνισμό που κουβαλάει μαζί της αυτή η γενιά, η γενιά των σημερινών εφήβων και εικοσάρηδων, η οποία σίγουρα χρήζει πολλών και διεξοδικών μελετών!
Ο ψηφιακός και ο φυσικός κόσμος θα είναι δύο μάλλον δυσδιάκριτα σύμπαντα για τη νεοεισερχόμενη Γενιά Βήτα.
Μεταξύ ψηφιακού και φυσικού
Όπως θα μπορούσε να υποψιαστεί κάποιος, με τις τεχνολογικές εξελίξεις να συνεχίσουν να αναπτύσσονται με τους φρενήρεις ρυθμούς των τελευταίων ετών και την τεχνητή νοημοσύνη να απλώνει παντού τα πλοκάμια της κυριαρχώντας σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης ύπαρξης, ο ψηφιακός και ο φυσικός κόσμος θα αποτελούν δύο μάλλον δυσδιάκριτα σύμπαντα για τη νεοεισερχόμενη Γενιά Βήτα.
H Gen Alpha, δηλαδή όλοι όσοι είναι σήμερα νήπια, μικρά παιδιά και νεαροί έφηβοι, ήρθαν στον κόσμο παράλληλα με την έκρηξη της έξυπνης τεχνολογίας και τις απαρχές της τεχνητής νοημοσύνης. επισημαίνει ο McCrindle. Η Gen Beta όμως, συμπληρώνει, θα είναι η γενιά που «θα ζήσει σε εποχή κατά την οποία η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση θα είναι πλήρως ενσωματωμένες στην καθημερινή ζωή. Από την εκπαίδευση και τους χώρους εργασίας μέχρι την υγειονομική περίθαλψη και τη ψυχαγωγία, η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι ενσωματωμένη κυριολεκτικά παντού στη ζωή τους».
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με εκτιμήσεις ερευνητών, η Gen Beta θα κληθεί να αντιμετωπίσει έναν κόσμο που θα είναι βαθιά επηρεασμένος από την ιστορική πανδημία του κόβιτ. Όσο δηλαδή κι αν εμείς που τη ζήσαμε νομίζουμε πως τα δύο χρόνια απομόνωσης ήταν κάτι που ως ανθρωπότητα αφήσαμε πίσω μας, αυτό, σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, μάλλον δεν ισχύει, καθώς οι ψυχολογικές και μετατραυματικές συνέπειες προβλέπεται να μας ακολουθούν για πολλά χρόνια ακόμα. Τόσο οι γονείς όσο και τα μεγαλύτερα αδέλφια της γενιάς Βήτα, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ερευνητής γενεών Jason Dorsey, θα έχουν «διαμορφωθεί καθοριστικά» από το κλείσιμο των σχολείων και την κοινωνική απομόνωση που βίωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κόβιτ, που έβαλε σε δυστοπικό και άνευ προηγουμένου λοκνταουν ολόκληρο τον πλανήτη.
Άλλη τεράστια προκλήση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα γενιά της ανθρωπότητας θα είναι προφανώς η κλιματική, η οποία από αλλαγή έχει γίνει κρίση και που που σύντομα αναμένεται να φέρει μαζί της τα πρώτα μεγάλα κύματα κλιματικών προσφύγων΅: Ένα ισχυρό ταρακούνημα στην ισχύουσα τάξη πραγμάτων, που θα έρθει να προστεθεί στις ήδη τεράστιες πληθυσμιακές μετακινήσεις λόγω πολέμων, φτώχειας και ανισοτήτων.
Επιπλέον, τα αμέσως επόμενα χρόνια, ο παγκόσμιος ρυθμός αστικοποίησης και κατ’ επέκταση περιβαλλοντικής ρύπανσης αναμένεται να εντατικοποιηθεί περαιτέρω, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα ζωής των ανθρώπων στον πλανήτη μας. Μπορεί στην Ευρώπη να παρατηρείται μια προνομιακή μάλλον τάση επιστροφής στη φύση και μια απαξίωση της αστυφιλίας, το μεγαλύτερο μέρος όμως του πληθυσμού στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική προβλέπεται πως θα συνεχίζει να μετακινείτει προς τα μεγάλα αστικά κέντρα. Αν η τεχνολογία αποδειχθεί επαρκώς ισχυρή να φρενάρει τις επιπτώσεις της εμβάθυνσης της περιβαλλοντικής κρίσης που προκαλεί η ραγδαία αστικοποίηση μένει να φανεί στην πορεία.
Υποστηρικτότεροι γονείς;
Κάτι αισιόδοξο, σύμφωνα πάντοτε με εκτιμήσεις, για να ελαφρύνουμε και λίγο το κλίμα, είναι το ότι καθοριστικό κομμάτι στη μελλοντική πορεία και εξέλιξη της γενιάς Βήτα αναμένεται να αποδειχθεί το ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά θα έχουν ως γονείς τους late millennials και τους early Gen Z. Δύο γενιές που σε αδρές γραμμές και πάλι χωρίς απολυτότητες έχουν φανερώσει ορισμένα αισιόδοξα δείγματα γραφής για το πως μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Σίγουρα τα μεγαλώνουν με μεγαλύτερη ελευθερία στην έκφραση τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στα ζητήματα της φυλετικής ισότητας, του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου. Όσο κι αν εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, συχνά πισωγυρίσματα, η κατάσταση είναι ξεκάθαρα βελτιωμένη συγκριτικά με παλαιότερα. Κι αυτό, όμως, με μεγάλη επιφύλαξη, καθώς βλέπουμε τι συμβαίνει το τελευταίο διάστημα με την αναβίωση της alt right συντήρησης.
Μetaverse
Σύμφωνα με δημοσίευμα στο περιοδικό medium, μια καθημερινή μέρα ενός παιδιού της γενιά Βήτα στο κοντινό μέλλον θα είναι σχεδόν αποκλειστικά στο metaverse. H βοήθεια από την τεχνητή νοημοσύνη και από τα λογής ρομπότ θα έχει γίνει νόρμα και θα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξατομικευμένη διατροφή, στον ρουχισμό, στην ιατρική περίθαλψη και στον τρόπο άθλησης και μετακίνησης. Ρουτίνα προβλέπεται να γίνουν, σύμφωνα με το δημοσίευμα στο medium, και τα ιπτάμενα οχήματα, παρόλο που αυτό είναι κάτι που είχε προβλεφθεί στο παρελθόν και για τη σημερινή εποχή και που δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί.
Συμπερασματικά, αν oι εκπρόσωποι της Gen Z θα μείνουν στην ιστορία ως οι πρώτοι ψηφιακοί αυτόχθονες, οι εκπρόσωποι της Gen B προβλέπεται να γίνουν αυτοί που θα έχει υιοθετήσει την τεχνητή νοημοσύνη σε κάθε μεγάλη και μικρή πτυχή της καθημερινότητάς τους και που θα ζήσουν τεχνολογικές εξελίξεις που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε αυτή τη στιγμή.
Εκκολάπτεται νέος τύπος ανθρώπου;
Η Γενιά Βήτα γίνεται η έβδομη στη σειρά γενιά από τότε που άρχισε να καθιερώνεται η ονοματοδοσία. Παρόλο που τακτικά διατυπώνονται λογικοφανείς κριτικές για εμπορευματοποίηση του ζητήματος για σκοπούς μάρκετινγκ και πωλήσεων, είναι προφανές πως οι άνθρωποι που ανήκουμε στην ίδια γενιά, αναπτύσσουμε αναπόφευκτα πολλά κοινά χαρακτηριστικά, αφού πολύ απλά βιώνουμε κοινές πολιτισμικές, κοινωνικές και ιστορικές εμπειρίες. Όσο μάλιστα προχωρά η τεχνολογία τόσο βαθαίνει και το χάσμα μεταξύ των διαφορετικών γενιών και ηλικιών. Μένει τώρα να δούμε πώς θα εξελιχθεί, τόσο η γενιά Άλφα, που τα πρώτα της μέλη ενηλικιώνονται σε τρία χρόνια από σήμερα όσο και η νέα και εκκολαπτόμενη γενιά Βήτα.
