Wiz Guide
Του Άντρου Σκαλιστή
Το κείμενο είναι τμήματα της εκπομπής «Roadtrip.cy» στον Σπορ FM 95.
Σήμερα, είναι μια υπέροχη μέρα και θέλουμε να χαρούμε φύση, ομορφιές και θετική σκέψη. Σήμερα θα πάμε στην Πόλη της Χρυσοχούς. Ήταν καιρός, αφού γυρίσαμε σχεδόν όλη την περιοχή, πρέπει να δούμε και την Πόλη, το υποσχεθήκαμε εξάλλου. Εκτός από την υπόσχεση, όμως, η Πόλη αξίζει την επίσκεψή μας για πολλούς λόγους αλλά κυρίως για την ιστορία της. Ιστορία που χάνεται στα βάθη πολλών αιώνων, πολλών χιλιετιών κατ΄ ακρίβεια. Θα τα πούμε σε λίγο αυτά. Τώρα ετοιμαζόμαστε να ξεκινήσουμε από τη Δρούσια, από το ξενοδοχείο Drouseia Heights. Δυσκολευόμαστε να ξεκινήσουμε γιατί είμαστε στη βεράντα του ξενοδοχείου και απολαμβάνουμε πολύ καλό πρόγευμα με κυπριακό χαρακτήρα αλλά και μια υπέροχη θέα. Από εδώ, από αυτή την υπέροχη βεράντα βλέπουμε όλο τον κόλπο της Χρυσοχούς, από την Πόλη μέχρι και τα Νέα Δήμματα. Φυσικά, βλέποντας όλη αυτή τη θάλασσα, όλη αυτή την παραλία, φανταζόμαστε κολύμπι μέσα σε αυτά τα καθαρά, καταγάλανα νερά. Η ζωή μπορεί να είναι πολύ απλή: μαγιό, μάσκα, πέδιλα και χαμόγελο, τίποτε περισσότερο. Αλλά σήμερα, για χαμόγελο, θα πάμε στον δρόμο που έχουμε ξαναπάει μαζί και ξέρετε ότι εγώ τον λατρεύω αυτόν τον δρόμο.
Η Πόλη Χρυσοχούς είναι σίγουρα μια εξαιρετική επιλογή, ένας ιδανικός προορισμός για να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα της πόλης. Καταγάλανες παραλίες σε τεράστια ποικιλία, άμμος, βοτσαλάκι ψιλό, βότσαλα, κροκάλες, βράχοι, τα έχει όλα τις έχει όλες. Εύκολη πρόσβαση στη γύρω φύση και, φυσικά, ένας τεράστιος αριθμός καταλυμάτων προσφέρουν απίστευτη ποικιλία για διαμονή, από πεντάστερα μέχρι αγροτουρισμό, αλλά και κατασκηνωτικό χώρο. Θεωρείται εξαιρετική τοποθεσία όχι μόνο για τους λάτρεις της φύσης αλλά και γι’ αυτούς που τους αρέσουν οι δραστήριες διακοπές όπως τα θαλάσσια σπορ, η ποδηλασία, η ιππασία, το γκολφ, το περπάτημα σε αναρίθμητα μονοπάτια της φύσης, άλλα οργανωμένα και άλλα όχι, αναρίθμητες επιλογές. Αλλά, κυρίως, αυτό που λατρεύω εγώ όταν έρχομαι εδώ, στην Πόλη είναι η ήρεμη ατμόσφαιρα και το χαλαρό ύφος χωρίς πρέπει και δηθενιές! Και ξέρω ότι δεν υπάρχει η λέξη «δηθενιές», αλλά είναι τόσοι πολλοί και τόσες πολλές πλέον οι «δήθεν» και ειδικά σε κάποιους προορισμούς για διακοπές που -κύριε Μπαμπινιώτη, ακούτε;- η εποχή μας μάς υπαγορεύει καινούργια λέξη. Τελοσπάντων, οι γαλάζιες θάλασσες, τα κρυστάλλινα νερά και οι ακτές της Πόλης Χρυσοχούς, οργανωμένες και μη, προσφέρονται αναμφίβολα για κολύμπι, ηλιοθεραπεία, βιβλία και ολοήμερη διασκέδαση. Επιπλέον, η Πόλη δεν είναι μόνο θάλασσα. Είναι πολλά αυτά που μπορούμε να χαρούμε στην Πόλη με μια εκδρομή. Μικρά γραφικά χωριά, εκκλησίες, μοναστήρια, δάση, ποταμοί, καταρράκτες, αρχαία, μουσεία και το βράδυ φυσικά οι ταβέρνες, τα καφέ και τα μπαράκια είναι ατέλειωτα, πραγματικά ατέλειωτα.
(Φωτογραφία: Η Πόλη Χρυσοχούς βρίσκεται σε μία από τις πιο όμορφες περιοχές της Κύπρου.)
Πρέπει να αναφέρουμε κάποια ιστορικά στοιχεία, δεν γίνεται. Ανασκαφές έχουν αρχίσει πρόσφατα στην περιοχή και ήδη ξέρουμε ότι εδώ υπήρχαν πρόγονοί μας από τη Νεολιθική εποχή, δηλαδή το 6.000 π.Χ. περίπου. Αυτά ξέρουμε μέχρι σήμερα, μπορεί στο μέλλον να μάθουμε ότι η Πόλη είχε κατοίκους ακόμα πιο πριν. Ξέρουμε ότι υπήρχε συνεχής παρουσία στη Νεολιθική περίοδο και στη Χαλκολιθική αλλά και αργότερα. Τα πιο εμφανή στοιχεία, αλλά και τα πρώτα που έχουμε είναι τα μεταλλεία που λειτούργησαν εδώ κατά την αρχαιότητα. Η ύπαρξή τους αποδεικνύεται από τους πολλούς σωρούς σκουριάς, απόβλητα μεταλλείου δηλαδή, που υπάρχουν στην περιοχή. Είναι σημαντικό να πούμε ότι χρονολογούνται μάλιστα από τους προϊστορικούς χρόνους. Σκεφτείτε ότι το μεταλλείο της Λίμνης, περίπου 1 χιλιόμετρο από την Πόλη, ήταν προϊστορικό μεταλλείο με σχεδόν συνεχή λειτουργία μέχρι και τις μέρες μας. Μεταλλείο κυρίως χαλκού, ωστόσο είναι γνωστό ότι μας έδωσε και χρυσάφι και ασήμι. Σκεφτείτε ότι μέχρι και πρόσφατα, τη δεκαετία του 1940 είχαν παραχθεί αρκετά κιλά χρυσού και ασημιού. Οπότε, από την αρχαιότητα η περιοχή ήταν το χώμα με το χρυσάφι.
Δηλαδή στα αρχαία Ελληνικά, χρυσός χους... Αβίαστα βγαίνει το Χρυσοχού… Να πούμε, όμως, ότι η Χρυσοχού είναι ένας άλλος οικισμός, ένα χωριό, περίπου 5 χιλιόμετρα από την Πόλη. Η Χρυσοχού, το χωριό δηλαδή, είχε το όνομα και είχε και τη χάρη γιατί υπήρξε μέχρι πρόσφατα και το διοικητικό κέντρο της περιοχής. Μέσα στον εικοστό αιώνα, μπήκε μπροστά η Πόλις, όμως και σήμερα είναι το διοικητικό κέντρο της περιοχής. Ως τέτοιο διαθέτει αστυνομικό σταθμό, γραφείο επάρχου, τράπεζες, περιφερειακό νοσοκομείο, φαρμακεία και μια μικρή αγορά.
Επίσης, διαθέτει και γραφείο τουριστικής πληροφόρησης, γραφείο του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού, του ΚΟΤ δηλαδή. Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, όμως, το μουσείο της Πόλης.
(Φωτογραφία: Η σημερινή Πόλις είναι χτισμένη στην ίδια περιοχή με το αρχαίο Μάριον.)
Τώρα η Πόλις γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα γιατί αρχίζουμε να έχουμε και γραπτές αναφορές, κείμενα που αναφέρονται στην ύπαρξη οικισμών στην περιοχή. Η αρχαιότερη γραπτή πηγή στην οποία γίνεται αναφορά σε μια πόλη που ονομαζόταν Ακαμαντίδα, είναι μια αιγυπτιακή επιγραφή της Medinet Habu, στο πρώτο τέταρτο του 12ου π.Χ. αιώνα. Σε αυτή αναφέρονται 8 κυπριακές πόλεις, μεταξύ αυτών και η πόλη Ακαμαντίς. Είναι η αρχαιότερη γραπτή μνεία που έχουμε για τις κυπριακές πόλεις γενικά αλά και για την περιοχή. Δεν έχει αποδειχτεί ιστορικά, αλλά ιδρυτής της Ακαμαντίδος θεωρείται ο αρχαίος μυθικός ήρωας του Τρωικού Πολέμου, ο Ακάμας. Αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι ο Ακάμας, μαζί με τον αδελφό του Δημοφώντα, πιθανότατα και άλλους, ίδρυσε στη Φρυγία της Μικράς Ασίας μια πόλη, η οποία ονομάστηκε Ακαμαντίδα. Την ίδια εποχή, μετά τον Τρωικό Πόλεμο δηλαδή, ίδρυσε και αποικία στην Κύπρο. Ο Ακάμας, ο μυθικός ήρωας, ήταν γιος του Θησέα και της Φαίδρας ή του Θησέα και της Αριάδνης και ήταν εγγονός του Μίνωα. Αυτή την περίοδο ξεκινά και ο εξελληνισμός της περιοχής αλλά και του υπόλοιπου νησιού. Από την Ακαμαντίδα, πόλη που δεν έχει ανακαλυφτεί ακόμα, ξέρουμε την ύπαρξή της από τις γραπτές αναφορές μόνο, πάμε στο Μάριον.
Η σημερινή Πόλις είναι χτισμένη στην ίδια περιοχή με το αρχαίο Μάριον. Η αρχαία αυτή πολιτεία είχε μια εξαιρετική παραλιακή θέση στη βορειοδυτική ακτή του νησιού και ήταν ένα από τα πλουσιότερα αρχαία βασίλεια της Κύπρου. Η δύναμη και η ευμάρεια του βασιλείου οφειλόταν τόσο στην ομορφιά της περιοχής και τους συνδεδεμένους μύθους (η Αφροδίτη, ο Άδωνις και όλα τα συναφή) όσο και στο φυσικό του λιμάνι, που δεν έχει ακόμη εντοπιστεί. Ξέρουμε, ωστόσο, ότι υπήρχε από γραπτές αναφορές. Σίγουρα, όμως, η κυριότερη πηγή δύναμης και ευμάρειας για το αρχαίο Μάριον ήταν τα πλούσια κοιτάσματα χαλκού, ασημιού και χρυσού της περιοχής. Το Μάριον έζησε την κορυφή της δόξας του μεταξύ του 7ου και του 4ου αιώνα π.Χ. Σε ολόκληρη σχεδόν τη διάρκεια της περσικής κυριαρχίας στην Κύπρο από το 545 μέχρι το 333 π.Χ. το βασίλειο του Μαρίου είχε φιλοπερσική διοίκηση. Υπάρχει ολόκληρη βιβλιογραφία γύρω από αυτή την εποχή, στην εκπομπή δεν θα εμβαθύνουμε για πολλούς λόγους, κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου φυσικά. Απλώς θα πούμε ότι όταν ο Πτολεμαίος νίκησε τον Αντίγονο, το 312 π.Χ. σκότωσε τον τελευταίο βασιλιά του Μαρίου Στασίοικο Β', κατέστρεψε με φοβερό μένος την πόλη και μετέφερε τους κατοίκους της στην πόλη της Πάφου, στην οποία βασιλιάς ήταν ο φίλος και σύμμαχός του Νικοκλής. Συμπερασματικά, το Μάριον ήταν στις δόξες του μεταξύ του 7ου και του 4ου αιώνα π.Χ. και καταστράφηκε ολοσχερώς από τον Πτολεμαίο το 312 π.Χ.
Μετά την ολοκληρωτική καταστροφή του Μαρίου από τον Πτολεμαίο Α’ το 312 π.Χ., η περιοχή παραμένει για λίγο έρημη κι εγκαταλειμμένη. Σύντομα, ο Πτολεμαίος Β’, άλλως ο Φιλάδελφος, βλέπετε, το άλλως το είχαμε από την αρχαιότητα, θα ξαναϊδρύσει νέα πόλη, με νέα ονομασία. Θα την ονομάσει Αρσινόη προς τιμήν της συζύγου του, Αρσινόης της δεύτερης, άλλως Φιλαδέλφου. Είδατε, πάλι το άλλως…
Η Αρσινόη ήταν η διάδοχη πόλη μετά την καταστροφή του Μαρίου. Ο νέος οικισμός ιδρύθηκε στην ίδια περιοχή γιατί υπήρχαν ακόμα τα ίδια κίνητρα. Στα κίνητρα πρέπει να προσμετρήσουμε την ομορφιά της περιοχής και τους σχετικούς μύθους, την Αφροδίτη, τον Άδωνη και όλα τα συναφή, το φυσικό λιμάνι, αλλά κυρίως τα πλούσια κοιτάσματα χαλκού, ασημιού και χρυσού της περιοχής.
Η Αρσινόη θα αναπτυχθεί και πάλι στα ελληνιστικά χρόνια, θα συνεχίσει δε την πορεία της μέχρι το τέλος της αρχαιότητας. Μετά την έλευση του χριστιανισμού στο νησί, στα πρώτα βυζαντινά χρόνια θα γίνει η έδρα μιας από τις πρώτες επισκοπές του νησιού. Η Αρσινόη ήταν ακμαία και ευημερούσε μέχρι την περίοδο των αραβικών επιδρομών από τον 7ο μέχρι τον 10ο αιώνα.
Εγκαταλείφθηκε ξανά και -όπως είπαμε σε άλλη εκπομπή- οι κάτοικοι μετακόμισαν στο χωριό Χρυσοχού, που είναι περίπου 6 χιλιόμετρα μέσα από την παραλία και λόγω των κοντινών λόφων προσέφερε περισσότερη προστασία. Σιγά-σιγά, με το τέλος των αραβικών επιδρομών, η πόλη κατοικήθηκε ξανά, αλλά με άλλο όνομα πλέον. Η περιοχή είχε ήδη μετονομαστεί σε περιοχή Χρυσοχούς, από το χωριό Χρυσοχού, μέχρι και ο κόλπος ήταν ο κόλπος της Χρυσοχούς, έτσι αναφέρεται σε πολλά έγγραφα του Μεσαίωνα. Έτσι η νέα πόλη που δημιουργήθηκε, ήταν πλέον «η Πόλη της Χρυσοχούς».
Το καλοκαιράκι μας είναι στις δόξες του, πάνω χαρά μας, ελπίζω να χαρήκατε ήδη την αγαπημένη σας ακρογιαλιά πολλές φορές και να περνάτε υπέροχα. Αν δεν τη χαρήκατε ήδη, εύχομαι να το ζήσετε σύντομα.
(Φωτογραφία: Η περιοχή από μακριά.)
Μιλήσαμε μέχρι τώρα για την ιστορία χιλιετιών της Πόλης και πλησιάζουμε στο αλτ όπου αριστερά πάμε στο Λατσί και δεξιά στην Πόλη. Εμείς πάμε δεξιά προς Πόλη. Ο δρόμος μας περνά από το χωριό Προδρόμι που εδώ και χρόνια έχει ενωθεί με την Πόλη και κατ’ ακρίβεια δεν είναι πλέον χωριό. To Προδρόμι σήμερα είναι συνοικία του Δήμου Πόλης Χρυσοχούς. Στη διαδρομή μας θα περάσουμε και έξω από την ταβέρνα-ψησταριά «Το Προδρόμι». Δεν είναι ώρα τώρα για φαγητό αλλά, όποτε είμαι στην περιοχή γενικά, αυτή είναι η πρώτη μου επιλογή. Πολύ πράσινο στην αυλή, καλή εξυπηρέτηση αλλά κυρίως απίστευτα νόστιμο κοτόπουλο ψησταριάς και εξαιρετικά μαγειρευτά. Τα γεμιστά και τα φασόλια γίγαντες είναι αμάν... κυριολεκτικά σπιτικά όλα.
(Φωτογραφία: Πολύ πράσινο στην αυλή, καλή εξυπηρέτηση αλλά κυρίως απίστευτα νόστιμο κοτόπουλο ψησταριά.)
Είναι ταβέρνα για τους ντόπιους, όχι για τουρίστες, απλή, χωρίς καθόλου επιτήδευση. Αυτή την ταβέρνα πρέπει να την δοκιμάσετε οπωσδήποτε για τις καθαρές κυπριακές γεύσεις της.
Το Προδρόμι εμφανίζεται σε χάρτες από τους μεσαιωνικούς χρόνους και η ονομασία του προέρχεται από την Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο μεν, αλλά πολύ κοντά στο χωριό υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία, με ένα όνομα που φέρει το παράξενο όνομα «Παναγία Βενεδκιώτισσα». Κανένας δεν ξέρει την προέλευση του ονόματος αλλά το «Βενεδκιώτισσα» στα Κυπριακά, θα ήταν το επίθετο που θα χρησιμοποιούσαμε για κάποιον ή κάποια από τη Βενετία. Δεν υπάρχουν κανάλια στο Προδρόμι, αλλά είδατε μέχρι πού φτάνει το Προδρόμι.
Το χωριό ήταν μικτό μέχρι το ’64 που το εγκατέλειψαν οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί του. Το όνομα που του είχαν δώσει οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι ήταν Karsiyaka, γιατί το Προδρόμι χωρίζεται από την Πόλη από τον ποταμό που κατεβαίνει από τον Σταυρό της Ψώκας. Άρα στη μια όχθη του ποταμού η Πόλη και στην άλλη το Προδρόμι. Karsiyaka σημαίνει απέναντι όχθη. Κρατήστε το αυτό. Το 1975 οι Τουρκοκύπριοι Προδρομίτες, όπως και όλοι οι υπόλοιποι Τουρκοκύπριοι, μεταφέρθηκαν από τις ελεύθερες περιοχές στις κατεχόμενες και εγκαταστάθηκαν στο κατεχόμενο χωριό Βασίλεια, το οποίο μετονόμασαν σε Karsiyaka. Αυτό, πιθανόν να άξιζε να το αναλύσουμε, δηλαδή γιατί οι πρώην Προδρομίτες όταν αναγκάστηκαν να μετοικήσουν επέλεξαν να μετονομάσουν τον νέο χώρο εγκατάστασης, το καινούργιο τους χωριό με την ονομασία αυτού που άφησαν. Δεν είναι της ώρας, όμως, είναι πρωί ακόμα και μάλιστα πρωί μιας υπέροχης μέρας.
Συνεχίζουμε τη διαδρομή μας, θα περάσουμε μέσα από την Πόλη για να πάμε σε ένα από τους πιο ωραίους κατασκηνωτικούς χώρους του νησιού. Προσωπικά πιστεύω ότι η κατασκήνωση είναι ένας εναλλακτικός τρόπος διακοπών που προσφέρει μια διαφορετική ξεκούραση και επαφή με τη φύση.
Σίγουρα είναι καλά και τα ξενοδοχεία, ξέρετε εξάλλου ότι γι’ αυτή τη σειρά εκπομπών μένουμε στο Drouseia Heights και μας αρέσει, ήδη το έχω σχολιάσει. Καλά και τα τουριστικά διαμερίσματα και ο αγροτουρισμός και το Airbnb, αλλά η κατασκήνωση έχει μια άλλη χάρη. Είναι μια φυγή από τη ρουτίνα και την καθημερινότητα, όπως και άλλα είδη διακοπών, αλλά -αν το σκεφτείτε λίγο- είναι πολύ πιο ριζική φυγή.
(Φωτογραφία: Η ακτή του Κατασκηνωτικού χώρου, συγκαταλέγεται στις πιο καθαρές παραλίες της Κύπρου, και για αυτό το λόγο πήρε την Ευρωπαϊκή βράβευση «Γαλάζια Σημαία».)
Αν πηγαίνοντας σε ένα ξενοδοχείο αλλάζεις παραστάσεις, στην κατασκήνωση αλλάζεις τρόπο ζωής. Πραγματικά, από το τι ώρα θα κοιμηθείς ή θα ξυπνήσεις, τι και πώς θα φας και άλλα, να μην μπω σε πολλές λεπτομέρειες, έχουν μια διαφορετική διαδικασία και διαφορετικούς ρυθμούς. Επιπλέον, όμως, είναι απίστευτο το τι ακούς, το τι προσέχεις, το τι μυρίζεσαι στην κατασκήνωση. Σκεφτείτε νύχτα σε ένα ξενοδοχείο, με φώτα, με κλιματισμό, με μουσική: δεν λέω, είναι ωραία, αλλά αν θέλετε να δείτε έναν αστροφωτισμένο ουρανό σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια, μέχρι και το milky way θα δείτε αν είστε τυχεροί, αν θέλετε να ακούτε το τραγούδι των γρύλλων και τα κύματα της θάλασσας και η μύτη σας να τρυπά από τη μυρωδιά του πεύκου, του ευκάλυπτου, των πλατανιών, αναλόγως του πού θα κατασκηνώσετε, ε, σαν το τσαντίρι δεν έχει. Γι’ αυτό, αν θέλετε πραγματική αλλαγή αλλά και στενή επαφή με τη φύση, συνιστώ κατασκήνωση.
Ένας από τους πιο οργανωμένους και δημοφιλείς κατασκηνωτικούς χώρους της Κύπρου, με αρκετές παροχές, είναι αυτός της Πόλης Χρυσοχούς. Το κάμπινγκ βρίσκεται 1 χλμ. βορειοδυτικά από το κέντρο της Πόλης και είναι πραγματικά εξαιρετική η τοποθεσία του γιατί είναι πάνω στην παραλία και μάλιστα παραλία με γαλάζια σημαία και σε απόσταση περπατήματος από το κέντρο. Κάτω από τεράστιους ευκάλυπτους, με τη δροσιά και τα αρώματά τους, και πολύ καλά οργανωμένος με όλα τα απαραίτητα.
Εστιατόριο, μικρή αγορά, το μπλε της Μεσογείου και το πράσινο των δέντρων, τι άλλο θέλουμε για να περνάμε καλά; Μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 700 κατασκηνωτές και είναι ανοικτός από τον Μάρτιο μέχρι και τα τέλη Οκτωβρίου. Προσωπικά κατασκηνώνω και έχω πολλές εμπειρίες με τσαντίρι, απ’ ό,τι ξέρω και ο Χρίστης, ο ηχολήπτης μας, κατασκηνώνει, δεν είναι, Χρίστη; Θυμάμαι κάτι νύχτες δίπλα στο κύμα, με το φεγγάρι για φως.
Φεύγουμε από τον κατασκηνωτικό χώρο για να πάμε στο μουσείο της Πόλης της Χρυσοχούς. Το μουσείο συγχρηματοδοτήθηκε από το κράτος και τον Νίκο Σιακόλα, σημαντικό ευεργέτη της περιοχής.
Αποτελείται από μια ενδιαφέρουσα συλλογή από αρχαιότητες που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή, όπου βρισκόταν κάποτε η αρχαία πόλη-βασίλειο Μάριον, μετά Αρσινόη, που αναλύσαμε προηγουμένως, αλλά και πιο γενικά στην περιοχή.
Το μουσείο αποτελείται από δύο αίθουσες κι ένα αίθριο χώρο. Στην πρώτη αίθουσα εκτίθενται αντικείμενα με χρονολογική σειρά, παρουσιάζοντας την ιστορική εξέλιξη της περιοχής από τη Νεολιθική Εποχή μέχρι τον Μεσαίωνα. Στη δεύτερη αίθουσα εκτίθεται μία σημαντική συλλογή αντικειμένων που ήρθε στο φως από την πλούσια νεκρόπολη της περιοχής με συγκεκριμένη αναφορά στην τοποθεσία εύρεσης και στις ανασκαφές που έχουν γίνει. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό μουσείο που σίγουρα αξίζει επίσκεψη, γιατί τα εκθέματα απεικονίζουν την εξέλιξη της ιστορίας της περιοχής και του τόπου μας γενικά, διαμέσου των αιώνων με τρόπο καθαρό και εύγλωττο.
Συνεχίζουμε την περιδιάβασή μας στο μουσείο της Πόλης και στα εκθέματά του. Όπως ήδη είπαμε, η Πόλη διαθέτει πλούσια ιστορική κληρονομιά αφού εμφάνισε σημεία κατοίκησης από τη νεολιθική εποχή, ενώ άκμασε για την όμορφη φύση της, για το λιμάνι της αλλά κυρίως για τα ορυχεία χρυσού, ασημιού και χαλκού της περιοχής για πολλούς αιώνες. Για την εποχή, ήταν τα πιο πολύτιμα μέταλλα τα οποία φυσικά και εξήγε σε όλη τη Μεσόγειο. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν γίνει πολλές αρχαιολογικές ανασκαφές, από τη σουηδική αποστολή και το Κυπριακό Τμήμα Αρχαιοτήτων στα μέσα του 20ού αιώνα, αλλά και του πασίγνωστου πανεπιστημίου Princeton των ΗΠΑ από το 1983 και για 25 ολόκληρα χρόνια. Έχουν βρεθεί και ανασκαφεί, μεταξύ άλλων, εκατοντάδες τάφοι με εντυπωσιακά χρυσά κοσμήματα και γλυπτά, αλλά και πάρα πολλοί αρχαίοι οικισμοί, μέχρι και ελληνικά πλοία.
Τόσο σημαντικά είναι τα ευρήματα που το Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου Princeton στο Νιου Τζέρσεϊ στην Αμερική, το 2012 παρουσίασε μια έκθεση με κάποια από αυτά τα ευρήματα. Η έκθεση ονομαζόταν «City of Gold: Tombs and Temples in Ancient Cyprus» (σε ελεύθερη μετάφραση, «Πόλη από Χρυσό: Τάφοι και ναοί στην αρχαία Κύπρο»). Η έκθεση είχε οργανωθεί σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου, του Βρετανικού Μουσείου και του μουσείου του Λούβρου. Στην εξαιρετική αυτή έκθεση παρουσιαζόταν η ιδιαίτερη τέχνη της αρχαίας Κύπρου μέσα από τα ευρήματα των ανασκαφών στην πόλη της Χρυσοχούς. Πολύ αξιόλογα ευρήματα όπως κεραμικά, πήλινα γλυπτά, βάζα, τοιχογραφίες, ένας σπάνιος μαρμάρινος κούρος 72 εκ. αλλά την τιμητική τους είχαν τα αντικείμενα από πολύτιμα μέταλλα, χρυσά και ασημένια χειροποίητα κοσμήματα, νομίσματα, χάλκινα αντικείμενα αλλά και σφραγίδες. Με 110 εκθέματα, όλα από την περιοχή της Χρυσοχούς, η έκθεση υπογράμμιζε τη σημαντικότητα της περιοχής αλλά και ολόκληρης της αρχαίας Κύπρου, ως πολιτιστικού, θρησκευτικού και γεωγραφικού σταυροδρομιού των εθνών της Μεσογείου.
Αν θέλετε να πάρετε μια γενική εικόνα των ευρημάτων από πολλές ανασκαφές στην περιοχή και δεν μπορείτε να έρθετε στο μουσείο της Πόλης, ακολουθήστε τον σύνδεσμο https://cycladic.gr/exhibits/kipriakos-politismos που θα σας πάρει στη συλλογή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα. Είναι μια μεγάλη σειρά από φωτογραφίες ευρημάτων που αξίζει να δείτε.
Κάτι που λατρεύω να κάνω στην Πόλη της Χρυσοχούς είναι να περπατώ βράδυ στα δρομάκια και τις γειτονιές και να βλέπω αλλά και να μυρίζομαι το, όπως το ονομάζουν, Ινδιάνικο γιασεμί. Είναι ένα δέντρο περισσότερο παρά θάμνος, με υπέροχα άσπρα λουλούδια με κίτρινο, πολύ ζωντανό κίτρινο κέντρο και υπέροχη μυρωδιά γιασεμιού. Πολλές αυλές, γεμάτες με αυτό το γιασεμί, ό,τι πρέπει για βραδινό περίπατο. Στον βραδινό περίπατό μας στην Πόλη θα συναντήσουμε και πολλές ταβέρνες, δυσανάλογα πολλές λόγω τουρισμού.
Πολλές οι αξιόλογες, προσωπικά, όταν είμαι στην Πόλη βράδυ για φαγητό, θα παρκάρω στον δημοτικό χώρο παρκαρίσματος κάτω από τον πεζόδρομο, θα περπατήσω στον πεζόδρομο και θα καταλήξω στην ψαροταβέρνα «Αρσινόη». Μικρή, στο κέντρο του πεζόδρομου, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Μια οικογένεια στην κουζίνα και στην εξυπηρέτηση με αποτέλεσμα το πολύ ζεστό και φιλικό περιβάλλον.
(Φωτογραφία: Εξαιρετική, ανεπιτήδευτη ψαροταβέρνα από το 1986, μοιάζει με ζωγραφιά σε νησιώτικη ακουαρέλα.)
Νόστιμα ψάρια και τηγανητά και στα κάρβουνα, αυτό που είναι must όμως είναι οι πατάτες στην «Αρσινόη». Κάτι μεταξύ τηγανητών και αντιναχτών, απίστευτη γεύση και καθόλου επίγευση λαδιού ή τηγανίλας. Συνήθως αποφεύγω τα τηγανητά αλλά αυτές οι πατάτες είναι «αμάν»… Αξίζει να δοκιμάσετε το λευκό κρασί, από μικρά τοπικά οινοποιεία. Φυσικά, στην «Αρσινόη» πάω και γιατί είναι απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, όπως είπαμε και προηγουμένως. Μικρό, λιτό, εκκλησάκι, η προσωποποίηση της ταπεινότητας, κατά τη γνώμη μου αυτή είναι η αντιπροσωπευτική εικόνα του χριστιανισμού και όχι οι μητροπολιτικοί ναοί. Σίγουρα, όταν θα επισκεφτείτε την Πόλη, κάνοντας τη βόλτα σας στον πεζόδρομο το βραδάκι με τη δροσιά, δείτε και αυτό το εκκλησάκι. Η Πόλη της Χρυσοχούς έχει ιστορία χιλιετιών και είναι ακόμα αρκετά αγνή και κυπριακή, σίγουρα άξιζε την επίσκεψή μας.
Σήμερα, μαζί, η παρέα του roadtrip.cy ταξιδέψαμε σε υπέροχες διαδρομές, χαρήκαμε θαυμάσια τοπία, γεμίσαμε το πρωινό μας με ιστορία, με χρώματα και αρώματα, με εμπειρίες και κυρίως με εικόνες. Όλα αυτά, θα τα πάρουμε μαζί μας, πίσω στην καθημερινότητά μας, σαν φυλαχτά. Η ζωή μας είναι πολύτιμη για να τη χαλάμε με αισθήματα και σκέψεις αρνητικές. Κρατάμε αυτά που θέλουμε εμείς να κρατήσουμε, αυτά που μας χαλούν τα αφήνουμε πίσω.
Το πιο πάνω κείμενο είναι τμήματα της εκπομπής «Roadtrip.cy». Κάθε Σάββατο και Κυριακή από τις 8 μέχρι τις 10 ακούτε την εκπομπή του Άντρου Σκαλιστή «Roadtrip.cy» στον Σπορ FM 95.
