Μαρία Καραμάνου
Τις τελευταίες μέρες, ένα είναι το ερώτημα που αναδύεται όλο και πιο έντονα: Ποια πλατφόρμα θα αναδειχθεί ως η επόμενη «κεντρική σκηνή» για δημόσιες συζητήσεις;
Τα κοινωνικά δίκτυα, η «καρδιά» της σύγχρονης ψηφιακής επικοινωνίας, βρίσκονται σε ένα σημείο καμπής. Το Twitter, που πλέον ονομάζεται Χ, υπήρξε για χρόνια το επίκεντρο του παγκόσμιου διαλόγου. Από πολιτικές αναμετρήσεις και κινήματα δικαιοσύνης μέχρι προσωπικές ιστορίες που έγιναν viral, η πλατφόρμα καθόρισε το πώς αντιλαμβανόμαστε τις ειδήσεις και τη συζήτηση. Η εξαγορά του όμως από τον Elon Musk έφερε ανατροπές που άλλαξαν τα δεδομένα.
Πολιτικές αλλαγές, χαλάρωση των κανόνων περιεχομένου και αμφιλεγόμενες αποφάσεις οδήγησαν πολλούς χρήστες να εγκαταλείψουν το πάλαι ποτέ κορυφαίο δίκτυο. Και κάπου εδώ έρχεται το Bluesky, μια νέα και πολλά υποσχόμενη πλατφόρμα. Αντί να υποκύψει στη μαζικότητα με κάθε κόστος, το Bluesky προσφέρει μια ελεγχόμενη, καθαρή και αποκεντρωμένη εναλλακτική που τραβά το ενδιαφέρον όλων όσοι ζητούν περισσότερη ποιότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αλλαγής-τάσης αποτελεί η απόφαση του Guardian να αποσυρθεί από το Χ, δηλώνοντας ξεκάθαρα ότι η πλατφόρμα έχει πλέον μετατραπεί σε ένα τοξικό περιβάλλον.
Photo By Variety
Η μετακίνηση χρηστών και οργανισμών από το Χ στο Bluesky δεν είναι απλά μια τάση, είναι το προοίμιο μιας μεγαλύτερης αλλαγής στα κοινωνικά δίκτυα. Ένα πράγμα είναι σίγουρο: ο αγώνας για την επόμενη «κεντρική σκηνή» μόλις ξεκίνησε.
Τι είναι το Bluesky
Το Bluesky είναι μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που βασίζεται σε ένα αποκεντρωμένο πρωτόκολλο, γνωστό ως AT Protocol (Authenticated Transfer Protocol). Δημιουργήθηκε το 2019 από τον Τζακ Ντόρσι, έναν από τους ιδρυτές του Twitter, με σκοπό να παρέχει στους χρήστες περισσότερο έλεγχο στα δεδομένα και τις κοινότητές τους.
Σε ποιους απευθύνεται
Το Bluesky απευθύνεται σε όσους αναζητούν ουσιαστική συζήτηση και ένα λιγότερο τοξικό περιβάλλον. Επαγγελματίες, δημοσιογράφοι, δημιουργοί περιεχομένου και χρήστες που δίνουν προτεραιότητα στην ποιοτική επικοινωνία έχουν ήδη στραφεί στην πλατφόρμα.
Photo By Justin Jackson - YouTube - Πώς μοιάζει η νέα πλατφόρμα BlueSky
Περιεχόμενο και διαχείριση
Αρχικά, το Bluesky λειτουργούσε αποκλειστικά με προσκλήσεις, δημιουργώντας μια πιο επιλεγμένη και ποιοτική βάση χρηστών. Αυτή η προσέγγιση περιόρισε δραστικά την εξάπλωση τοξικών συμπεριφορών και παραπληροφόρησης, δημιουργώντας ένα πιο ασφαλές και δεοντολογικό περιβάλλον. Ωστόσο, πλέον η πλατφόρμα έχει ανοίξει τις πόρτες της στο ευρύ κοινό, επιτρέποντας σε περισσότερους χρήστες να ενταχθούν.
Ας θυμηθούμε την ιστορία του Twitter (Χ)
Το Twitter ξεκίνησε το 2006 ως ένα καινοτόμο μέσο επικοινωνίας που επέτρεπε τη σύντομη και άμεση ανταλλαγή μηνυμάτων. Στις δύο δεκαετίες που ακολούθησαν, έγινε εργαλείο για πολιτικούς, ώστε να επικοινωνούν άμεσα με τους ψηφοφόρους τους. Δημοσιογράφους, για τη διάδοση ειδήσεων σε πραγματικό χρόνο. Κινήματα, όπως η «Αραβική Άνοιξη» και το #MeToo, που βρήκαν στο Twitter τον χώρο για να αντηχήσουν παγκοσμίως.
Όλα άλλαξαν όμως το 2022, όταν ο Elon Musk εξαγόρασε την πλατφόρμα. Ο αυτοδημιούργητος δισεκατομμυριούχος υποσχέθηκε να επαναφέρει την «ελευθερία λόγου», αλλά η στρατηγική του οδήγησε σε μια σειρά από προβλήματα. Από τότε που ο Μασκ ανέλαβε το Twitter, ο ιστότοπος κατέρρευσε τα προστατευτικά κιγκλιδώματα περιεχομένου, απέλυσε περισσότερο από το 80% των εργαζομένων και μετέτρεψε τα σήματα επαλήθευσης του ιστότοπου σε ένα σύστημα πληρωμής όπου οι χρήστες μπορούν να πληρώσουν για να ενισχύσουν την εμβέλεια των αναρτήσεών τους.
Photo By CNN - Τα επίσημα tweets του Elon Musk για τις αλλαγές στο X
Οι αλλαγές που έκανε Elon Musk
Χαλάρωση πολιτικών περιεχομένου: Ο Musk επέτρεψε την επιστροφή λογαριασμών που είχαν αποκλειστεί για παραβιάσεις, όπως διάδοση ρητορικής μίσους.
Αλλαγή του ονόματος: Η αλλαγή από Twitter σε Χ συμβόλιζε τη φιλοδοξία του Elon να μετατρέψει την πλατφόρμα σε «όλα σε ένα» εφαρμογή, αλλά η κίνηση προκάλεσε σύγχυση.
Προβλήματα αξιοπιστίας: Οι συχνές αλλαγές στους αλγορίθμους και η προώθηση αμφιλεγόμενων θεμάτων απομάκρυναν σημαντικό αριθμό χρηστών και διαφημιστών.
Γιατί οι χρήστες εγκαταλείπουν το Χ
Η απόφαση του Guardian να σταματήσει τη δραστηριότητά του στο Χ αντικατοπτρίζει μια γενικότερη τάση. Η εφημερίδα, με 27 εκατομμύρια ακόλουθους και πάνω από 80 λογαριασμούς στην πλατφόρμα, κατέληξε ότι «τα οφέλη της παρουσίας στο Χ αντισταθμίζονται από τα αρνητικά».
Η πρόσφατη αποχώρηση του διάσημου συγγραφέα Steven King αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Με περισσότερους από 7 εκατομμύρια ακολούθους, ο King δήλωσε δημόσια την απογοήτευσή του: «Η ατμόσφαιρα έχει γίνει υπερβολικά τοξική». Ανάλογα συναισθήματα εξέφρασαν η Jamie Lee Kurtis, ο Jim Carey, ο Moby και πολλοί άλλοι.
Η αποχώρηση μεγάλων οργανισμών και εταιρειών, όπως η γερμανική Aldi Nord, αλλά και δημοσιογράφων και πολιτικών, δείχνει πως το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τις διασημότητες. Ο ρατσισμός, οι θεωρίες συνωμοσίας και η έλλειψη αποτελεσματικών μέτρων κατά του τοξικού περιεχομένου καθιστούν την πλατφόρμα μη βιώσιμη για πολλούς χρήστες.
Οι κύριοι λόγοι της μαζικής εξόδου περιλαμβάνουν:
Τοξικό περιβάλλον: Ο αριθμός ρατσιστικών σχολίων, θεωριών συνωμοσίας και ακροδεξιών απόψεων έχει αυξηθεί, δυσχεραίνοντας τον υγιή διάλογο.
Έλλειψη δεοντολογίας: Ο Musk έχει επανειλημμένα κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί την πλατφόρμα για να επηρεάσει τον πολιτικό διάλογο.
Ανασφάλεια για τα δεδομένα: Οι χρήστες ανησυχούν για την ιδιωτικότητα και τον έλεγχο των δεδομένων τους.
Photo By Mashable - Πώς μοιάζει η νέα πλατφόρμα BlueSky
Τα δεδομένα στην Κύπρο
Η Κύπρος δείχνει σταδιακά ενδιαφέρον για το Bluesky, καθώς τοπικά ΜΜΕ έχουν ήδη ενταχθεί στην πλατφόρμα. Η συμμετοχή αυτή υπογραμμίζει τη δυναμική που αναπτύσσεται. Παρά την απουσία ακριβών στοιχείων για τον αριθμό χρηστών στην Κύπρο, η ενσωμάτωση τοπικών οργανισμών αποτελεί δείκτη ότι το Bluesky μπορεί να αποκτήσει ισχυρότερη παρουσία και στην χώρα μας, καθώς αυξάνεται η ανάγκη για ασφαλέστερες και πιο ποιοτικές διαδικτυακές κοινότητες.
Η ανάδειξη του Bluesky ως εναλλακτική λύση
Το Bluesky προσφέρει όλα όσα φαίνεται να έχουν χαθεί από το Χ: μια πλατφόρμα χωρίς τοξικότητα, με έμφαση στη δεοντολογία και την προστασία των χρηστών. Η Meta, από την πλευρά της, επενδύει στο Threads, το οποίο έχει ήδη 300 εκατομμύρια χρήστες. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των νέων πλατφορμών δημιουργεί ευκαιρίες για διαφορετικές online κοινότητες, αλλά και μια πιο ποικιλόμορφη προσέγγιση στον τρόπο που αλληλεπιδρούμε στο διαδίκτυο.
Η Mastodon με έδρα τη Γερμανία, ένας άλλος αντίπαλος του X, απαιτεί από τους χρήστες να πλοηγούνται στους πολλούς διακομιστές του, γνωστούς ως «στιγμιότυπα», που συνθέτουν το αποκεντρωμένο σύστημά του. Ωστόσο, οι ερευνητές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης λένε ότι μεγάλα προβλήματα, όπως η παρενόχληση, η ρητορική μίσους και η παραπληροφόρηση, τείνουν να κατακλύζουν τις πλατφόρμες όταν οποιοσδήποτε ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης γίνεται αρκετά μεγάλος. Με άλλα λόγια, οι νέοι ιστότοποι μπορεί να βρίσκονται σε ένα καλό επίπεδο αυτή τη στιγμή, αλλά με περισσότερη ανάπτυξη θα ακολουθήσουν το ίδιο φαύλο κύκλο με το X.
Photo By Press Gazette - Οι νέοι λογαριασμοί Bluesky των The Guardian, The Week, The Economist και Kent Online
Πώς ξεχωρίζει το Bluesky
Ανοιχτή υποδομή: Το AT Protocol επιτρέπει στους χρήστες να προσαρμόζουν την εμπειρία τους.
Προστασία από παραπληροφόρηση: Η αποκλειστική κοινότητα μειώνει τη διάδοση αμφιλεγόμενου περιεχομένου.
Ελεγχόμενη ανάπτυξη: Με την πρόσβαση μέσω προσκλήσεων, το Bluesky διατηρεί ένα ισορροπημένο σύστημα χρηστών.
Photo By TRPlane
Η φιλοσοφία του Bluesky
Το Bluesky υιοθετεί μια προσέγγιση που θέτει τον χρήστη στο επίκεντρο. Αντί για έναν ενιαίο κεντρικό αλγόριθμο, όπως συναντάμε σε πολλές πλατφόρμες, επιτρέπει στους χρήστες να προσαρμόζουν πλήρως την εμπειρία τους.
Υπάρχουν τρεις βασικές ροές από προεπιλογή
Ροή Ακολούθων: Εμφανίζει περιεχόμενο από τους λογαριασμούς που ακολουθείτε.
Ροή Κοινωνικής Σύνδεσης: Εστιάζει σε ό,τι ακολουθούν οι φίλοι σας.
Ροή Ανακάλυψης: Παρουσιάζει αναρτήσεις που ευθυγραμμίζονται με τα ενδιαφέροντά σας.
Αυτή η εξατομίκευση μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω, καθώς το Bluesky δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να δημιουργούν και να χρησιμοποιούν προσαρμοσμένους αλγόριθμους. Είτε πρόκειται για περιεχόμενο που αφορά αποκλειστικά τα ενδιαφέροντα τους π.χ σκύλοι, είτε για αναρτήσεις σχετικά με συγκεκριμένες αθλητικές ομάδες ή μουσικά είδη, οι επιλογές είναι αμέτρητες.
Σύμφωνα με τον CEO του Bluesky, Τζέι Γκράμπερ, υπάρχουν ήδη περισσότερες από 50.000 διαφορετικές προσαρμοσμένες ροές στην πλατφόρμα. Αυτή η προσέγγιση έχει στόχο να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη συγκέντρωση εξουσίας σε λίγους ισχυρούς παίκτες στο διαδίκτυο. Όπως δηλώνει ο Γκράμπερ: «Η ανησυχία μου για το Διαδίκτυο είναι ότι ελέγχεται υπερβολικά από μερικά ισχυρά συμφέροντα. Θέλαμε να δημιουργήσουμε μέσα κοινωνικής δικτύωσης φτιαγμένα από τους ανθρώπους, για τους ανθρώπους».
Photo By The New Yorker
Η εκλογή του Donald Trump και η πολιτική επίδραση στο Χ
Η προεκλογική εκστρατεία του Donald Trump για τις προεδρικές εκλογές του 2024 αναδεικνύει τις πολιτικές διαστάσεις της κρίσης στο Χ. Ο Trump, γνωστός για την αμφιλεγόμενη παρουσία του στο Twitter πριν από την απαγόρευσή του, επέστρεψε μετά την άρση του αποκλεισμού. Η επανεμφάνισή του συνοδεύτηκε από κύματα παραπληροφόρησης, με πολλούς να θεωρούν το Χ εργαλείο προπαγάνδας. Το γεγονός αυτό ενίσχυσε τη μετατόπιση χρηστών στο Bluesky, που παρέχει μεγαλύτερη διαφάνεια και αξιοπιστία.
Η επίσημη ανακοίνωση του Guardian
Ήρθε το τέλος του X;
Το ερώτημα που γεννάται είναι αν το Χ βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής. Παρά την αρχική του δημοτικότητα, η συνεχιζόμενη απώλεια χρηστών και οργανισμών, δείχνει ότι το μέλλον του είναι αβέβαιο. Το Bluesky δεν είναι απλώς ένας «ανταγωνιστής», αλλά μια πλατφόρμα που ενσωματώνει τις αξίες που οι χρήστες αναζητούν στη σύγχρονη εποχή: ασφάλεια, δεοντολογία και πραγματική ελευθερία λόγου. Το X βίωσε τη μεγαλύτερη έξοδο χρηστών στην ιστορία της. Περισσότεροι από 115.000 λογαριασμοί απενεργοποιήθηκαν μέσα σε λίγες ημέρες, ενώ το Bluesky, σημείωσε ραγδαία αύξηση στη χρήση. Σύμφωνα με στοιχεία από το Similarweb, η καθημερινή δραστηριότητα στο Bluesky στις ΗΠΑ εκτοξεύτηκε κατά 500%.
Πώς αλλάζει το ψηφιακό τοπίο
Ο ειδικός social media, Ζίμον Χουρτς, επισημαίνει πως το internet έχει μπει σε μια νέα φάση: «Το βίντεο έχει αντικαταστήσει το κείμενο, και οι χρήστες πλέον διασκορπίζονται σε πολλαπλές πλατφόρμες ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους». Το Bluesky προσφέρει έναν χώρο για πολιτισμένο διάλογο, ειδικά γύρω από κοινωνικά και πολιτικά θέματα, ενώ το Threads εστιάζει στη μαζική συμμετοχή.
Αν και το ουτοπικό όραμα του Bluesky μπορεί να ακούγεται ελκυστικό για όσους έχουν βαρεθεί το X που προωθεί τον Musk και είναι κομματικό, εξακολουθεί να είναι μια σχετικά μικροσκοπική εφαρμογή, με λίγα εκατομμύρια χρήστες σε σύγκριση με τα εκατοντάδες εκατομμύρια στο X και το Threads που ανήκουν στη Meta, ή τα δισεκατομμύρια χρήστες στο Instagram και στο TikTok.
