Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη
Η Silvia Congost, ψυχολόγος ειδική στα θέματα αυτοεκτίμησης, συναισθηματικής εξάρτησης και τοξικών σχέσεων, μέσα από το μικρό αλλά πολύτιμο της βιβλίο, «Το κλειδί των συναισθημάτων» από τη σειρά «Συναισθήματα» των εκδόσεων Πεδίο, μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε τα πραγματικά μας συναισθήματα. Μας ωθεί σε έρευνα, αφενός σε μια εσωτερική έρευνα των δικών μας συναισθημάτων και αφετέρου σε μια γενικότερη έρευνα για το θέμα της συναισθηματικής εξάρτησης στην εποχή μας.
Πολλές είναι οι φορές που μπορεί ενώ βρισκόμαστε συναισθηματικά προσκολλημένοι σε μια σχέση, να μπερδεύουμε τον έρωτα με τη συναισθηματική εξάρτηση χάνοντας έτσι καθημερινά ένα κομμάτι από την αυτοεκτίμησή μας, ένα κομμάτι της ελευθερίας μας, πιστεύοντας πως αυτό είναι έρωτας ή αγάπη.
Η ψυχολόγος Silvia Congost ξεκαθαρίζει απλά πως « Η εξάρτηση γεννιέται από την ανάγκη, ενώ η αγάπη από την ελευθερία».
Η εξάρτηση ή η συναισθηματική προσκόλληση μπορεί να εμφανίζεται όχι βέβαια μόνο μέσα σ’ ένα ζευγάρι, αλλά και μέσα στην οικογένεια ή ακόμα και μεταξύ φίλων.
Πόσο απλό είναι όμως να ξεχωρίσουμε αυτά τα συναισθήματα τη στιγμή που, σίγουρα, δεν είναι όλες οι σχέσεις, σχέσεις συναισθηματικής προσκόλλησης ή εξάρτησης.
Μέσα από αυτό το βιβλίο αλλά και μέσα από πληθώρα σχετικών άρθρων οδηγήθηκα στα δικά μου προσωπικά συμπεράσματα που παραθέτω πιο κάτω, χωρίς να δηλώνω σε καμία περίπτωση ειδική.
Αν δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε στη δουλειά μας γιατί σκεφτόμαστε συνεχώς το άλλο άτομο. Αν δυσκολευόμαστε να χαρούμε, να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε το χρόνο μας γιατί το μόνο που απασχολεί τη σκέψη μας είναι το άλλο άτομο, αυτό σίγουρα δεν είναι υγιές. Όπως επίσης, δεν είναι υγιές να είμαστε σε συνεχή αναμονή κλήσης ή μηνύματος από το άλλο άτομο ενώ κοιτάμε συνεχώς το κινητό και αγωνιούμε, αγχωνόμαστε ή και στεναχωριόμαστε όταν αυτά καθυστερούν ή δεν έρχονται. Σίγουρα κι άλλα πράγματα σ’ αυτή τη ζωή απαιτούν και αξίζουν την προσοχή μας.
Το πιο ανησυχητικό όμως απ’ όλα είναι, να μη μπορούμε να αισθανθούμε ευτυχισμένοι αν δεν είμαστε μαζί με το άλλο άτομο. Η ευτυχία μας πρέπει να πηγάζει από μέσα μας κι όχι να εξαρτάται από κάποιον άλλο. Αν συμβαίνει το αντίθετο πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά μήπως έχουμε αρχίσει να χάνουμε την αυτοεκτίμησή μας.
Σε μια υγιή σχέση δεν πρέπει να νιώθουμε καλά μόνο αν ευχαριστούμε και ικανοποιούμε το άλλο άτομο. Δεν είναι επίσης υγιές, σε μια σχέση, να μπορούμε να διακρίνουμε μόνο τα προτερήματα του άλλου χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να συνειδητοποιούμε τα ελαττώματά του. Σίγουρα δεν είναι θεμιτά, σε μια σχέση, τα συναισθήματα του φόβου της απόρριψης ή εγκατάλειψης από το άλλο άτομο όπως ούτε και του φόβου να μείνει κανείς μόνος του μετά από μια σχέση που δεν προσφέρει πια την ευτυχία. Λάθος είναι κι αν εξ’ αιτίας αυτών ενεργούμε κτητικά ή νιώθουμε ζήλια.
Αν η φράση «χωρίς εσένα, δεν είμαι τίποτα» καθορίζει τη σχέση μας κι αν αυτό είναι κάτι που αισθανόμαστε πραγματικά, τότε σίγουρα έχει χαθεί η αυτοεκτίμησή μας.
Όπως καταλαβαίνουμε η συναισθηματική προσκόλληση δεν είναι ένα υγιές συναίσθημα. Δεν μπορούμε να έχουμε μια σχέση που αντί να βασίζεται στην αγάπη, στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και κατανόηση, κυριαρχείται από το φόβο, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια.
Αν αφήνουμε ολόκληρος ο κόσμος μας να περιστρέφεται γύρω από το άλλο άτομο, τότε σημαίνει πως έχουμε χάσει την αυτονομία μας, την ελευθερία μας. Σημαίνει πως είμαστε συναισθηματικά εξαρτημένοι σε μια τοξική σχέση που μας προκαλεί μόνο δυσάρεστα συναισθήματα.
Αν αφηνόμαστε η μόνη μας έγνοια να είναι το άλλο άτομο και ο τρόπος που θα αντιδράσει με τις πράξεις ή τη συμπεριφορά μας, τότε έχουμε χάσει την αυτοεκτίμηση μας και έχει αρχίσει να μας κυριεύει ο φόβος. Παραιτούμαστε από τον εαυτό μας σε τέτοιο βαθμό που δεν τον αναγνωρίζουμε ούτε εμείς οι ίδιοι, αφού πάντα έχουν προτεραιότητα τα θέλω του άλλου ώστε να μη δυσανασχετεί.
Παρόλο που το άλλο άτομο μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε ευτυχία, συχνά νιώθουμε δυσαρέσκεια και απογοήτευση, λες και τίποτα σ’ αυτό τον κόσμο δεν είναι ικανό να μας δώσει χαρά. Κάτω από αυτά τα συναισθήματα δεν μπορούμε να βρούμε διέξοδο. Νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε μια σχέση λόγω της συναισθηματικής μας προσκόλλησης. Αυτό είναι φυσιολογικό επακόλουθο αφού, η ευτυχία μας εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες και δεν πηγάζει από εμάς τους ίδιους.
Αναμφίβολα λοιπόν κατανοούμε πόσο ζημιογόνα μπορεί να είναι η συναισθηματική προσκόλληση.
Πως μπορούμε όμως να πετύχουμε τη συναισθηματική απόσπαση;
Η προσπάθεια για συναισθηματική απόσπαση απαιτεί κόπο και στην προσπάθεια αυτή δεν πρέπει να αποκλείουμε το ενδεχόμενο να ζητήσουμε την καθοδήγηση κάποιου επαγγελματία. Υπάρχουν πολλοί εξειδικευμένοι ψυχολόγοι σ' αυτό τον τομέα που μπορούν να μας βοηθήσουν να ξεκαθαρίσουμε τα συναισθήματά μας, να δούμε τα πράγματα απλά και να συνειδητοποιήσουμε πως είναι αντιμετωπίσιμα. Μπορούν να μας οδηγήσουν αποτελεσματικά στη συναισθηματική απόσπαση.
Δεν είπε ποτέ κανείς πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εύκολη υπόθεση. Η αλήθεια είναι πως, ανά τους αιώνες έχουν διαμορφωθεί διάφορα πρότυπα σχέσεων από τα οποία κάποια από αυτά στέκουν ακόμα και ταλανίζουν τις ανθρώπινες σχέσεις. Πρότυπα που πρέπει ν’ αφήσουμε πίσω και να διαμορφώσουμε νέα, τέτοια που να έχουν ως σκοπό τη δικιά μας ευτυχία στο σύγχρονο τρόπο ζωής.
Η συγγραφέας χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα μια αληθινή ιστορία, μας βοηθά, μας δίνει κατεύθυνση αν θέλετε, πως να αποκοπούμε συναισθηματικά από μια σχέση που φαίνεται πως δεν είναι πλέον ευχάριστη για μας. Η αρχή λοιπόν για την αποκοπή αυτή είναι η συνειδητοποίηση των «γιατί» που μας κάνουν τη ζωή δύσκολη. Μιας και βρούμε αυτά τα «γιατί» τότε, είναι όλα πιο απλά. Μπορούμε να ανακτήσουμε την αυτοεκτίμησή μας ξεπερνώντας κάθε τοξικό δεσμό και επιτυγχάνοντας την πολυπόθητη συναισθηματική ανεξαρτησία. Τότε, μπορούμε να λέμε πως οδεύουμε προς τη σωστή κατεύθυνση ώστε να επικεντρωθούμε στην υλοποίηση των αληθινών μας επιθυμιών.
Αναζητήστε το βιβλίο στο βιβλιοπωλείο Parga εδώ.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: Η Αλίθια νιώθει παγιδευμένη σε μια σχέση που δεν την κάνει ευτυχισμένη. Για αυτό, αποφασίζει να απευθυνθεί στον Αρμάντο Κορτές, ο οποίος θα τη βοηθήσει να ανακαλύψει τα τρία συναισθήματα που την κρατούν καθηλωμένη: τη θλίψη, τον φόβο και την ενοχή. Η ιστορία αυτή μας δίνει τα κλειδιά για να απελευθερωθούμε από τη συναισθηματική εξάρτηση, να ανακτήσουμε την αυτοεκτίμησή μας και να χτίζουμε υγιείς σχέσεις, χωρίς να υποφέρουμε ή να πονάμε.
