Μαρία Καραμάνου
Η επίσημη εξοχική κατοικία των πρωθυπουργών του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είναι άλλη από το περίφημο Chequers (ή Checkers Court), μια ιστορική και εντυπωσιακή έπαυλη που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 60 χιλιομέτρων βορειοδυτικά του Λονδίνου, κοντά στο χωριό Ellesborough, στο Buckinghamshire. Οι ρίζες του κτήματος φτάνουν πίσω στον 12ο αιώνα, ενώ η σημερινή μορφή της κατοικίας χρονολογείται κατά κύριο λόγο από τον 16ο αιώνα.
Photo By countrylife.co.uk - Ο συνταγματάρχης Sir Arthur Lee και η Lady Lee έξω από το Chequers, απεικονίζονται το 1917
Ιστορική αναδρομή
Για την ονομασία «Chequers» υπάρχουν διάφορες θεωρίες: μία από αυτές την αποδίδει στον πρώτο γνωστό ιδιοκτήτη, Elias Ostiarius, ο οποίος συνδεόταν με το Οικονομικό Δικαστήριο της Αγγλίας.
Η ονομασία «Chequers» μπορεί πιθανότατα να προήλθε είτε από τα δέντρα αγριοκερασιάς wild cherry ή checker tree που υπήρχαν στην περιοχή, είτε από το οικόσημο κάποιας από τις ιστορικές οικογένειες που κατείχαν την έκταση. Από τον 12ο αιώνα, η έκταση και το σπίτι πέρασαν από διάφορες οικογένειες ευγενών, ενώ η σημερινή αρχιτεκτονική του όψη χρονολογείται κυρίως στον 16ο αιώνα.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η έπαυλη πέρασε από πολλά χέρια. Σημαντικές αλλαγές πραγματοποιήθηκαν την εποχή της βασιλείας των Τυδώρ, οπότε και το κτίριο πήρε ένα τυπικό, επιβλητικό ύφος της περιόδου. Αργότερα, ενισχύθηκε με διάφορες επεκτάσεις και ανακαινίσεις από τους εκάστοτε ιδιοκτήτες. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το Chequers λειτούργησε αρχικά ως νοσοκομείο και αργότερα ως αναρρωτήριο αξιωματικών.
Photo By countrylife.co.uk
Ο William Hawtrey θεωρείται ότι έχτισε το σημερινό κεντρικό αρχοντικό γύρω στο 1565, πιθανότατα αξιοποιώντας ή αναδιαμορφώνοντας παλαιότερα τμήματα ενός προϋπάρχοντος οικήματος. Τον 19ο αιώνα, η οικογένεια Russell προχώρησε σε μετασκευές σε γοτθικό ύφος, αντικαθιστώντας τα χαρακτηριστικά της βασιλείας των Τυδώρ, όπως η ξυλόγλυπτη επένδυση και τα παράθυρα, με επάλξεις και κορυφογραμμές.
Όταν ο Hawtrey ολοκλήρωσε τις αλλαγές του το 1565, η έπαυλη μπήκε για πρώτη φορά στη βρετανική ιστορία ως τόπος κράτησης της Lady Mary Grey. Η Lady Mary ήταν η μικρότερη αδερφή της Lady Jane Grey, της λεγόμενης «βασίλισσας των εννέα ημερών». Με διαταγή της βασίλισσας Ελισάβετ Α΄, η Lady Mary Grey περιορίστηκε στο Chequers για δύο χρόνια το 1565 με 1567, επειδή παντρεύτηκε χωρίς τη συγκατάθεση της οικογένειάς της – γεγονός που κρινόταν επικίνδυνο για τη σταθερότητα του θρόνου. Το δωμάτιο όπου κρατήθηκε παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο ως σήμερα.
Photo By countrylife.co.uk - To Chequers το 1917 και το 2020
Η δωρεά του 1917
Η σύγχρονη ιστορία του Chequers συνδέεται άρρηκτα με τον Arthur Lee (1ος Viscount Lee of Fareham) και τη σύζυγό του, Ruth. Το 1917, το ζεύγος Lee, που είχε στην κατοχή του το κτήμα, αποφάσισε να δωρίσει την ιδιοκτησία στο έθνος, με την προϋπόθεση να χρησιμοποιηθεί ως η επίσημη εξοχική κατοικία του εκάστοτε πρωθυπουργού. H πράξη αυτή προήλθε από την πεποίθηση ότι ένας Βρετανός ηγέτης, ανεξάρτητα από την προσωπική οικονομική του κατάσταση, όφειλε να έχει έναν χώρο ικανό να φιλοξενεί σημαντικές συναντήσεις και να του προσφέρει τη δυνατότητα ξεκούρασης μακριά από το Λονδίνο.
Από τότε που έγινε αποδεκτή η δωρεά, το Chequers παραχωρείται στον εκάστοτε πρωθυπουργό ως εξοχική κατοικία καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του. Σε πρακτικό επίπεδο, λειτουργεί ως ιδανικός τόπος φιλοξενίας ξένων ηγετών, πραγματοποίησης άτυπων κυβερνητικών συσκέψεων, αλλά και ως καταφύγιο για τη χαλάρωση του πρωθυπουργού και της οικογένειάς του.
Photo By countrylife.co.uk - To Chequers το 1917 και το 2020
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Winston Churchill αξιοποίησε ιδιαίτερα το Chequers για συναντήσεις με στρατιωτικούς και πολιτικούς ηγέτες, θεωρώντας ότι η απόσταση από το κέντρο του Λονδίνου πρόσφερε ηρεμία και ασφάλεια. Αργότερα, πολλοί πρωθυπουργοί πραγματοποίησαν κρίσιμες συζητήσεις σε πιο ανεπίσημο κλίμα με ξένους ηγέτες, διαμορφώνοντας αρκετές φορές την πορεία της βρετανικής και διεθνούς πολιτικής.
Οι πρωθυπουργοί που πέρασαν από εκεί
Όλοι οι πρωθυπουργοί του Ηνωμένου Βασιλείου, από την εποχή του David Lloyd George και μετά, είχαν πρόσβαση στο Chequers.
David Lloyd George (1916–1922): Υπήρξε ο πρώτος πρωθυπουργός που εκμεταλλεύτηκε το Chequers, αμέσως μετά τη δωρεά.
Winston Churchill (1940–1945, 1951–1955): Το σπίτι αποτέλεσε «δεύτερο στρατηγείο» για τον Churchill κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
.@POTUS sits in Winston Churchill’s chair as a guest of Prime Minister May at Chequers. pic.twitter.com/Wv2nrLMnQP
— Kayleigh McEnany 45 Archived (@PressSec45) July 13, 2018
Harold Macmillan (1957–1963): Σε μια μυστική σύσκεψη, τον Ιούνιο του 1959, προσπάθησε να διαμορφώσει τη θέση της μεταπολεμικής Βρετανίας ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
May 2nd 1982: At Chequers, the War Cabinet agrees new Rules of Engagement. Despite popular claims that Margaret Thatcher said "Sink the Belgrano" in fact, the new RoE applies to ALL Argentine ships which pose an immediate and unacceptable threat anywhere in or out of the TEZ... pic.twitter.com/on4MaTj9ak
— Ricky D Phillips - Military Historian (@RDPHistory) May 2, 2024
Margaret Thatcher (1979–1990): Παρέθετε τακτικά εκεί συναντήσεις και γεύματα εργασίας, προσκαλώντας ηγέτες για ιδιωτικές συνομιλίες μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Το περιέγραψε ως ένα από τα δύο «δίδυμα κέντρα» της ζωής της μαζί με τη Downing Street. Εκεί υποδέχτηκε, μεταξύ άλλων, τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ τον Δεκέμβριο του 1984, σε μια συνάντηση που λέγεται ότι σηματοδότησε την αρχή του τέλους του Ψυχρού Πολέμου.
1988: President Mugabe with Margaret Thatcher at Chequers in October. The African leader stopped off for brief talks on his way back from the UN general assembly in New York. Photo/NewsOfAfrica pic.twitter.com/Au0tFT2vB7
— Photojournalist (@echwalu) November 23, 2017
Tony Blair (1997–2007): Χρησιμοποίησε το Chequers για ανεπίσημες συναντήσεις, τόσο για ζητήματα εσωτερικής πολιτικής όσο και για κρίσεις στο εξωτερικό, όπως τις συζητήσεις σχετικά με τη συμμετοχή της Βρετανίας στους πολέμους στα Βαλκάνια και στο Ιράκ.
Boris Johnson (2019–2022), Liz Truss (2022) & Rishi Sunak (2022–2023 ): Στις πιο πρόσφατες κυβερνητικές θητείες, το Chequers παρέμεινε σημείο χαλάρωσης, αλλά και πολιτικών συμβουλίων σε ιδιαίτερα κρίσιμες στιγμές (Brexit, πανδημία, οικονομικές κρίσεις).
the Prime Ministers country residence Chequers pic.twitter.com/6e2JjVRIDK
— Darren Walsh (@darrenwalsh58) January 30, 2016
Αρχιτεκτονική και εσωτερικοί χώροι
Το Chequers, ως κτίσμα του 16ου αιώνα, διαθέτει τα χαρακτηριστικά στοιχεία της εποχής των Τυδώρ, με κόκκινα τούβλα, μεγαλοπρεπείς αίθουσες, ξυλόγλυπτα και ψηλά ταβάνια. Στο εσωτερικό φιλοξενούνται σπάνια έργα τέχνης και πολύτιμα κειμήλια από τη βρετανική ιστορία, όπως πορτρέτα βασιλικών οικογενειών και διάσημων πολιτικών, καθώς και βιβλιοθήκες με παλαιές εκδόσεις, που βοηθούν στη διατήρηση της αίσθησης «εθνικής κληρονομιάς».
Οι κήποι του Chequers ξεχωρίζουν για την έκτασή τους, τους τακτοποιημένους φράχτες και τα γραφικά μονοπάτια. Διαθέτει επίσης βοηθητικές εγκαταστάσεις για το προσωπικό.
Μεταξύ 1892 και 1901, ο Bertram Astley ξεκίνησε εργασίες προκειμένου να επιστρέψει το σπίτι στην ελισαβετιανή του μορφή, συνεργαζόμενος με τον αρχιτέκτονα Sir Reginald Blomfield. Λίγο αργότερα, από το 1909 ως το 1921, οι Arthur και Ruth Lee αφιέρωσαν χρόνο και πόρους ώστε να αποκαταστήσουν και να επιπλώσουν το αρχοντικό με ιστορικά ή αναπαλαιωμένα έπιπλα. Στην αναζήτησή τους, επισκέπτονταν συχνά οίκους δημοπρασιών και παλαιοπωλεία, ενώ συνεργάστηκαν και με διακοσμητές όπως οι Gill & Reigate και Nicholls & Janes του High Wycombe.
British PM David Lloyd George with Lord Reading at Chequers Court. On October 5th, 1917, the Chequers mansion, 35 miles from London, was given to the Nation for the exclusive use of Prime Ministers as their official country retreat. This building is donated from Sir Arthur Lee. pic.twitter.com/5yrukOaA2f
— 1925 Live (@100YearsAgoLive) January 10, 2021
Το Chequers φιλοξενεί μοναδικές συλλογές, όπως οι «ζαχαρωμένες» καρέκλες (με βαφή που μοιάζει σε κρυσταλλωμένη ζάχαρη) από τα τέλη του 17ου έως τις αρχές του 18ου αιώνα, έπιπλα με βαμμένες λακαρισμένες επιφάνειες, καθώς και εξαιρετικά σπάνια κομμάτια, όπως το τραπέζι του George Bullock, φτιαγμένο για το Old Longwood House του Ναπολέοντα στην Αγία Ελένη και ένα δερματόδετο μπαούλο διακοσμημένο με ορειχάλκινα καρφιά, που φέρεται να ανήκε στον βασιλιά Ιάκωβο Β΄.
Σημαντικά γεγονότα
Η περίφημη «Βιβλιοθήκη του Churchill»: Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Winston Churchill συγκέντρωσε στο Chequers βιβλία και στρατιωτικούς χάρτες, μετατρέποντας έναν από τους κύριους χώρους σε «γραφείο πολέμου». Από εκεί ο Churchill διεξήγαγε σημαντικές τηλεφωνικές συνομιλίες, λαμβάνοντας σημαντικές αποφάσεις.
Απόδραση από τα φώτα της δημοσιότητας: Πολλοί πρωθυπουργοί ανέφεραν ότι το Chequers λειτουργεί σαν «αναγκαία ανάσα» από τη συνεχή ένταση του Λονδίνου και της Downing Street. Η ηρεμία της αγγλικής υπαίθρου επέτρεψε συχνά μια πιο ανθρώπινη προσέγγιση τόσο στις διαπροσωπικές σχέσεις εντός της κυβέρνησης, όσο και στην προσωπική τους ευεξία.
Photo By @DianaDaybyDay On Twitter
Υποδοχή ξένων ηγετών: Στις αίθουσες του Chequers έχουν γίνει ανεπίσημες διαπραγματεύσεις, κλειστές συσκέψεις κορυφής και ιδιωτικά δείπνα με βασιλείς, προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων χωρών. Σε πολλές περιπτώσεις, η οικεία ατμόσφαιρα του σπιτιού διευκόλυνε την εξομάλυνση των διαφορών και τη σύναψη συμφωνιών.
Ένα μέρος όπου «όλοι ερωτεύονται»
Το Chequers συνδέθηκε με στιγμές αναστοχασμού και αποφάσεων που καθόρισαν την ιστορία. Όπως είπε κάποτε η Margaret Thatcher, «δεν νομίζω να έμεινε ποτέ κάποιος στο Chequers χωρίς να το ερωτευτεί», ενώ και ο Harold Wilson οργάνωνε εκεί παιδικές γιορτές, επιχειρώντας να συνδυάσει εργασία και οικογενειακή ζωή.
Η κατοικία προσφέρει εκτός από ιστορική και πολιτική αξία, την ευκαιρία ενός μοναδικού διαλείμματος για τον εκάστοτε πρωθυπουργό, του οποίου «η υγεία», όπως το έθεσε η πράξη δωρεάς, «καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το πώς κυβερνά».
Αν και το όνομα του Chequers έχει συνδεθεί κυρίως με πολιτικούς, κατά καιρούς η έπαυλη έχει βρεθεί στο επίκεντρο των νέων, είτε για ρομαντικές αποδράσεις πρωθυπουργών και των σημαντικών προσκεκλημένων τους είτε για πιο πικάντικες ιστορίες που ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν επίσημα.
#OTD 2/24/1969 President Nixon with Prime Minister Harold Wilson at #Chequers, the official country residence of British Prime Ministers. (Image: WHPO-0364-17A) pic.twitter.com/uchzUBAZyQ
— RichardNixonLibrary (@NixonLibrary) February 24, 2018
Ξεκινώντας από τις πρώτες δεκαετίες μετά τη δωρεά του Chequers στο βρετανικό έθνος, ανακαλύφθηκαν αλληλογραφίες αρκετών πολιτικών που έκαναν λόγο για «ευχάριστα βράδια» στις αίθουσες και τους κήπους της έπαυλης.
Στις αίθουσες του Chequers έχουν γίνει, κατά καιρούς, ανεπίσημα δείπνα με ηγέτες ξένων χωρών, βασιλείς και πρίγκιπες, ακόμα και διασημότητες της showbiz. Όπως ήταν φυσικό, αυτό τροφοδότησε θεωρίες, χαρακτηριστικές ήταν οι φήμες ότι ορισμένες φορές οι συναντήσεις κορυφής κατέληξαν σε πιο προσωπικές στιγμές.
Ο John Major και η Edwina Currie παραδέχτηκαν εκ των υστέρων την εκτός Chequers σχέση τους, όμως ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η έπαυλη ίσως να ήταν σημείο «μυστικής» συνάντησης.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι Margaret Thatcher, Harold Wilson, Tony Blair και David Cameron μαζί με τους συζύγους τους έχουν κάνει ρομαντικούς περιπάτους στους κήπους.
Inside Chequers, the country retreat hosting Theresa May and her cabinet's #Brexit crunch talks https://t.co/jXu0eCdsnA pic.twitter.com/AQ36o6NGMv
— The Week UK (@TheWeekUK) July 6, 2018
Το Chequers σήμερα
Στις μέρες μας, το Chequers παραμένει σημαντικό κομμάτι της πολιτικής και πολιτιστικής ζωής του Ηνωμένου Βασιλείου. Παρότι οι εικόνες του σπάνια δημοσιοποιούνται, παραμένει ένας χώρος θρύλος, όπου λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις.
Μια ειδική επιτροπή, ο «Chequers Trust», είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση και λειτουργία του κτήματος, σύμφωνα με τους όρους της δωρεάς του Lord Lee. Οι επισκέψεις κοινού δεν είναι διαθέσιμες, ωστόσο κάποιες οργανωμένες ξεναγήσεις οργανώνονται εξαιρετικά σπάνια ή με ειδική πρόσκληση.
Chequers: inside the prime minister's country residencehttp://t.co/IPKXcLWlkI pic.twitter.com/kTyTdkIRgR
— The Week UK (@TheWeekUK) October 8, 2015
Στα τελευταία εκατό χρόνια, το Chequers έχει υποδεχθεί εκατοντάδες εξέχουσες παγκόσμιες προσωπικότητες, όπως οι Richard Nixon, Mikhail Gorbachev, Robert Mugabe, Vladimir Putin, Angela Merkel, Xi Jinping και Donald Trump.
Μάλιστα, ο Πρόεδρος Macron είχε συνάντηση στο Checkers την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2025, με τον Sir Keir Starmer, Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτή η διμερής συνάντηση επικεντρώθηκε σε βασικά διεθνή ζητήματα, την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, καθώς και την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στη λίστα των «διάσημων» σπιτιών, το Chequers Court κατέχει μια ξεχωριστή θέση. Με τις γοτθικές επιρροές του, τα επιβλητικά δωμάτια και τους πανέμορφους κήπους αποτελεί ένα εμβληματικό σημείο του Ηνωμένου Βασιλείου.
NEW: Keir Starmer has released a video of him showing French President Emmanuel Macron around Chequers
— Politics UK (@PolitlcsUK) January 9, 2025
"This is Churchill's chair, he loved this, he used to have it brought from Downing Street to here everytime, until they said this is silly now." pic.twitter.com/PvIHkC9Gqp
