Ως Συναισθηματική Υπερφαγία ορίζεται η μεγαλύτερη κατανάλωση ποσότητας τροφής απ’ ότι το φυσιολογικό, και συνήθως πρόχειρου φαγητού που είναι πλούσιο σε θερμίδες. Η επιλογή των τροφών που θα γίνουν υπερκατανάλωση, συνήθως είναι σοκολατοειδή και πλούσια σε καφεΐνη που λειτουργούν ως διεγερτικά στον οργανισμό, αφού αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης, ορμόνης που είναι υπεύθυνη για την καλή διάθεση. Η συμπεριφορά της υπερκατανάλωσης συνήθως προκύπτει ασυνείδητα και είναι η απάντηση στα συναισθήματα απέναντι στη σωματική πείνα. Το άτομο, δηλαδή, τρώει για οποιονδήποτε άλλο λόγο εκτός από την πείνα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις τα «βολικά» φαγητά σαμποτάρουν την υγεία μας. Κάτω από συνθήκες στρες και συναισθημάτων όπως είναι η στεναχώρια, η θλίψη, το άγχος ή ακόμα και η μοναξιά υπάρχει μια τάση για κατανάλωση εύγευστων τροφίμων (γλυκών, λιπαρών ή με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες), τα οποία επηρεάζουν πολλές φορές τον τρόπο χρήσης του φαγητού, πιστεύοντας λανθασμένα ότι λειτουργούν κατευναστικά και μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεσή μας. Παρόλα αυτά είναι κάτι προσωρινό, αφού θα αποσπάσει στιγμιαία την προσοχή από αυτό που πραγματικά μας ενοχλεί, προκαλώντας τελικά και τις αρνητικές συνέπειες της αύξησης βάρους και άλλων θεμάτων υγείας. Το άγχος και τα δύσκολα, αρνητικά κυρίως συναισθήματα, συμβάλλουν μακροπρόθεσμα στον κίνδυνο πληθώρας προβλημάτων υγείας.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΑΣ
Μετά από διάφορες έρευνες που διεκπεραιώθηκαν, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 75% της υπερκατανάλωσης τροφής προκαλείται από τα συναισθήματα. Επιπλέον, αποδείχτηκε ότι το μεγαλύτερο άγχος συσχετίζεται με περισσότερη πρόσληψη τροφής, που δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή για την υγεία μας και με λιγότερη πρόσληψη υγιεινών τροφών όπως φρούτα και λαχανικά, καθώς και με μειωμένη πιθανότητα για καθημερινή κατανάλωση πρωινού. Αυτές οι επιπτώσεις ήταν κοινές στα άτομα που συμμετείχαν στις έρευνες ανεξάρτητα από το φύλο, βάρος, κοινωνικοοικονομική κατάσταση και εθνικότητα. Επομένως, εάν παρατηρήσετε ότι επαναλαμβάνεται συχνά η υπερβολική πρόσληψη τροφής χωρίς λόγο (σωματική πείνα ή όταν δηλαδή απλά δεν υπάρχει κάποια άλλη δραστηριότητα για να κάνετε), ή η κατανάλωση τροφής σας προκαλεί ευφορία, τότε το πιο πιθανόν να είναι συναισθηματικοί οι λόγοι που σας οδηγούν στην «αχρείαστη» κατανάλωση τροφής. Το ερώτημα είναι σε αυτή την περίπτωση είναι: Γιατί το φαγητό θεωρείται η «λύση» στην αντιμετώπιση αυτών των αρνητικών συναισθημάτων; Όπως αναφέρθηκε αρχικά, η κύρια αιτία που προκαλεί την συναισθηματική υπερφαγία είναι η ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, γι’ αυτό και ο όρος «συναισθηματική». Τα αρνητικά συναισθήματα οδηγούν σε αίσθημα κενού ή αλλιώς συναισθηματικό κενό. Πιστεύεται ότι ένας τρόπος για να γεμίσει αυτό το κενό είναι η πρόσληψη τροφής, δημιουργώντας ένα αίσθημα «ψεύτικης» πληρότητας.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή την συναισθηματική υπερκατανάλωση τροφής είναι:
- Μειωμένες κοινωνικές δραστηριότητες. Μειωμένη συμμετοχή σε δραστηριότητες, οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του στρες και της θλίψης.
- Η μη κατανόηση της διαφοράς μεταξύ φυσικής πείνας και συναισθηματικής πείνας.
- Η αρνητική αυτό – ομιλία συνήθως προκαλεί τσιμπολόγημα, το οποίο δημιουργεί ένα κύκλο συναισθηματικής διατροφής.
- Οι αλλαγές στα επίπεδα κορτιζόλης λόγω του στρες οδηγούν στην υπερκατανάλωση τροφής.
Μαρία Πιερίδου
Διαιτολόγος - διατροφολόγος BSc (Hons) Dietetics
