Η Καθημερινή
Το τρίπτυχο εν, συν και αίσθηση αποδίδει την επέκταση της αίσθησης του ατόμου πέρα από τον εαυτό του. Ενσυναίσθηση ορίζεται η ικανότητα που μας επιτρέπει να μεταβούμε νοερά στη βιωματική θέση ενός άλλου ατόμου και να κατανοήσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Πιο απλά είναι η ικανότητά μας για συναισθηματική ταύτιση με άλλους ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Adler είναι το να μπορούμε να βλέπουμε με τα δικά τους μάτια, να ακούμε με τα δικά τους αφτιά και να νιώθουμε με τη δική τους καρδιά.
Τα συστατικά της στοιχεία είναι η αναγνώριση και κατανόηση της συναισθηματικής κατάστασης ή σκέψης του άλλου. Αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της συναισθηματικής νοημοσύνης (Emotional Quotient) και αναμφίβολα ένα ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας.
Πρόκειται για κοινωνική δεξιότητα την οποία διαθέτουμε όλοι, αν και στην πλειοψηφία μας αψηφούμε και παραλείπουμε να αξιοποιήσουμε. Ανεξάρτητα από το επίπεδο ενσυναίσθησης που έχουμε από τη φύση μας, μπορούμε να την ενισχύσουμε με περισσότερη εξάσκηση. Ο Δαλάι Λάμα έχει πει ότι είναι η πιο πολύτιμη ανθρώπινη ποιότητα. Προάγει την αλληλεγγύη, την υποστήριξη, τη συνεργασία και τη συμπόνοια. Αρκεί να αναλογισθούμε τις ουσιαστικές αλλαγές που μπορεί να επιφέρει στη σχέση με τον εαυτό μας, τους φίλους, την οικογένεια, το σύντροφό μας, την κοινωνία και τον κόσμο.
Η ενσυναίσθηση διαφέρει από τη συμπάθεια.
Στην πρώτη εστιάζουμε την προσοχή μας στα συναισθήματα του άλλου και γινόμαστε ένα με αυτόν, αποβάλλοντας για λίγο την ταυτότητά μας. Αποκτούμε έτσι τη δυνατότητα να αιτιολογήσουμε τις πράξεις και αντιδράσεις του άλλου, χωρίς όμως να τις δικαιολογούμε. Όπως συνηθίζεται να λέγεται στη γλώσσα του coaching, φοράμε για λίγο τα παπούτσια του, βιώνουμε τα συναισθήματα του και κατανοούμε τους λόγους που τον οδηγούν σε συγκεκριμένη κατάσταση ή συμπεριφορά.
Αντίθετα, στη συμπάθεια εστιάζουμε σε δικά μας συναισθήματα στον βαθμό που έχουν κάποια ομοιότητα με αυτά του άλλου, χωρίς όμως να χάνουμε τη δική μας ταυτότητα. Η συμπάθεια εμπεριέχει τα στοιχεία του οίκτου και της σύμφωνης γνώμης, που απουσιάζουν από την ενσυναίσθηση.
Ποιος είναι ο λόγος που την έχουμε τόση ανάγκη. Οι έντονοι ρυθμοί ζωής και η έλλειψη προσωπικού χρόνου, έχουν ως αποτέλεσμα μία επικοινωνία αναποτελεσματική, ανεπαρκή μέχρι εγωκεντρική –όταν δεν ακούγεται η φωνή του άλλου, η οποία δεν ευνοεί τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Κατά τη Riess η «κοινή λογική» είναι συχνά αμφιλεγόμενη και η ανάγκη για αλλαγή τόσο μεγάλη, που νιώθουμε ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να ακούσουμε τους άλλους, αλλά μόνο να δώσουμε μία απάντηση. Έτσι ξεχνάμε πόσο σημαντικό και παραγωγικό είναι να μπούμε στη θέση του άλλου. Εάν συναισθανθούμε και αφουγκρασθούμε τις ανάγκες και προσδοκίες των άλλων, τότε θα είμαστε σε θέση να πετύχουμε αποτελεσματική επικοινωνία.
Εάν αφουγκρασθούμε την ανάγκη των καιρών για ενσυναίσθηση, τότε θα είμαστε πρωταγωνιστές στη διαμόρφωση μιας νέας τάξης πραγμάτων, με κυρίαρχο στοιχείο την αγάπη για τον άνθρωπο. Έχοντας ως αφετηρία μας το απλό ερώτημα «αν ήμουν εγώ στη θέση του;», κάνουμε ήδη το πρώτο βήμα για την προσωπική μας αλλαγή και μπορούμε να αξιώσουμε μία κοινωνία που θα χαρακτηρίζεται από ενσυναισθητικούς ανθρώπους, σωστούς κώδικες επικοινωνίας, υγιείς και ανθεκτικές σχέσεις. Μία κοινωνία ανθρώπων με ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες. Εκείνη όπου το Εμείς θα αφομοιώσει το Εγώ.
Ιωάννα Ξανθούλη, Master Life Coach, Parent Coach, Accredited Practitioner Coach από τον IAPC&M (International Authority for Professional Coaching and Mentoring), μέλος της ICF Κύπρου και ICM (International Coaching and Mentoring) Ελλάδας
