Μαρία Καραμάνου
Η επιδημία των κρίσεων πανικού έχει γίνει όλο και πιο συχνή. Αυτές οι απροσδόκητες επιθέσεις εισβάλλουν στη ζωή μας και μας απασχολούν, δίνοντας μας το σήμα ότι κάτι μας προκαλεί έντονο άγχος. Και αυτό συμβαίνει ακόμα περισσότερο κατά τη δύσκολη περίοδο που όλοι μας βιώνουμε. Τι είναι όμως η κρίση πανικού, τι μπορούμε να κάνουμε αν μας συμβεί και ποια είναι η τελική λύση;
Η κρίση πανικού αποτελεί ένα από τα συχνότερα και σημαντικότερα θέματα που επηρεάζουν την ψυχολογία του ανθρώπου, και συχνά αποτελεί αιτία αναζήτησης ψυχοθεραπευτικής υποστήριξης. Οι άνθρωποι που βιώνουν κρίσεις πανικού αντιμετωπίζουν έντονα και επώδυνα συμπτώματα τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Συνήθως, αυτές οι κρίσεις εμφανίζονται ή εντείνονται κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής συναισθηματικής έντασης, προκαλώντας δυσκολίες στον κοινωνικό, επαγγελματικό και προσωπικό μας βίο.
Ακόμη και ένας μικρός αγχωτικός ερέθισμα μπορεί να επαρκέσει για να προκαλέσει μια κρίση πανικού, ενώ άλλες φορές μπορεί να εμφανιστεί απροσδόκητα κατά τη διάρκεια ηρεμίας και χαλάρωσης, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Με αυτόν τον τρόπο, το σώμα απελευθερώνει και αποβάλλει την συσσώρευση έντασης που έχει συσσωρευτεί.
Τα συμπτώματα που συνήθως συνδέονται με την κρίση πανικού είναι ποικίλα και μπορούν να εκδηλωθούν σε διάφορους τομείς του σώματος και του μυαλού. Μερικά από αυτά είναι η έντονη εφίδρωση, η αίσθηση πίεσης ή πόνου στο στήθος, η αυξημένη καρδιακή συχνότητα, η ταχύτητα ή ο βραδυπαραγωγός ρυθμός της αναπνοής, το τρέμουλο, η ξηροστομία, τα ρίγη, η αυξημένη ερεθιστικότητα, η ναυτία, ο πονοκέφαλος, ο πόνος στο στομάχι, η ζαλάδα ή η αίσθηση θολούρας, το μούδιασμα, η τάση για λιποθυμία, η αίσθηση της απώλειας ελέγχου του σώματος, ο φόβος του θανάτου και η αίσθηση απομόνωσης από το περιβάλλον. Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία, για να γίνει διάγνωση κρίσης πανικού, θα πρέπει να παρουσιάζονται τουλάχιστον τέσσερα από τα παραπάνω συμπτώματα.
Κατά την διάρκεια μιας κρίσης πανικού, οι σκέψεις που συνοδεύουν τα συμπτώματα μπορούν να είναι πολύ ανησυχητικές και επιβαρυντικές. Το άτομο μπορεί να σκέφτεται ότι θα χάσει την λογική του, ότι θα χάσει τον έλεγχο του, ότι δεν θα μπορεί να ελέγξει τη συμπεριφορά του, ή ακόμα και ότι κινδυνεύει να τρελαθεί. Ενδέχεται επίσης να ανησυχεί για τον θάνατο ή για την ασφάλεια και την ευημερία των αγαπημένων του προσώπων. Όλα αυτά συμβαίνουν παράλληλα με έντονο φόβο και τρόμο, και το άτομο αισθάνεται παγιδευμένο, αδυνατώντας να ξεφύγει από την κατάσταση.
Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, το άτομο αντιμετωπίζει μια συνεχή ή περιοδική αίσθηση της "ασφυξίας", όπου νιώθει ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει εσωτερικά. Έχει την αίσθηση ότι δεν έχει αρκετό χώρο για να υπάρξει και να εκφραστεί ελεύθερα, όπως επιθυμεί. Αυτό το αίσθημα μπορεί να παραπέμπει σε περιορισμούς, πνίξιμο και αδυναμία να αισθανθεί άνεση και ευεξία. Οι συναισθηματικές επιδράσεις που συνοδεύουν αυτήν την αίσθηση μπορεί να περιλαμβάνουν ανησυχία, ένταση, αγωνία και ανασφάλεια.
Για να αντιμετωπίσεις μια κρίση πανικού, είναι σημαντικό να λάβεις τα εξής μέτρα:
Κάνε ιατρικό έλεγχο: Επειδή τα συμπτώματα της κρίσης πανικού μοιάζουν με άλλες σωματικές ασθένειες, όπως καρδιακά προβλήματα ή θυροειδή διαταραχές, είναι σημαντικό να επισκεφθείς έναν ιατρό για να αποκλείσεις τυχόν οργανικές αιτίες. Ένας ιατρικός έλεγχος θα σε βοηθήσει να έχεις σαφή εικόνα για την κατάσταση της σωματικής σου υγείας.
Εκπαίδευση και κατανόηση: Ενημερώσου για τη φύση της κρίσης πανικού και τα συμπτώματά της. Η κατανόηση του τι συμβαίνει στο σώμα σου κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μπορεί να βοηθήσει να αντιμετωπίσεις καλύτερα τα συναισθήματα και τις σκέψεις που προκαλεί.
Μια αποτελεσματική τεχνική αναπνοής για την αντιμετώπιση μιας κρίσης πανικού είναι να τοποθετήσεις τα χέρια σου στο πρόσωπό σου, καλύπτοντας το στόμα και τη μύτη, και να αναπνεύσεις αργά και βαθιά από τη μύτη. Καθώς αναπνέεις, εστίασε την προσοχή σου στην αναπνοή και προσπάθησε να αποδεσμεύσεις την ένταση που αισθάνεσαι. Μέσω αυτής της αναπνοής, μπορείς να εκφορτίσεις την ένταση και να μεταδώσεις ένα μήνυμα χαλάρωσης και ηρεμίας στο σώμα και τον νου σου.
Φρόντισε να ενσωματώσεις στην καθημερινή σου ζωή δραστηριότητες που σου προσφέρουν ευχαρίστηση και φροντίζουν την ευεξία σου, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Είναι σημαντικό να δημιουργήσεις έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής που θα περιλαμβάνει στιγμές χαλάρωσης, χαράς και συνδέσεως με τον εαυτό σου. Όταν παραμελούμε αυτές τις πτυχές, δημιουργούμε ένα γόνιμο έδαφος για την εμφάνιση μιας κρίσης. Αποδίδουμε σημασία στον εαυτό μας και αναζητούμε τρόπους να δημιουργήσουμε μια ισορροπημένη και θετική ποιότητα ζωής που θα προάγει την ευεξία μας.
Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει πολλαπλές κρίσεις πανικού, προσπαθώντας να αποφύγουν την επανάληψή τους, υιοθετούν συγκεκριμένες συμπεριφορές "ασφάλειας". Αυτές περιλαμβάνουν την αποφυγή των μερών όπου προέκυψε η κρίση, την αναζήτηση επιβεβαιώσεων από γνωστούς ή επαγγελματίες υγείας ότι δεν θα ξανασυμβεί, την εξάρτηση από αντικείμενα που προσφέρουν αίσθηση ασφάλειας και την ακολούθηση συγκεκριμένων πρακτικών για την εκτέλεση καθημερινών καθηκόντων.
Αυτές οι στρατηγικές μπορεί να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση, αλλά στο μακροπρόθεσμο ενισχύουν το πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει διότι ο ίδιος ο άνθρωπος, προσαρμόζοντας τη ζωή του για να αποφύγει τους ερεθισμούς που προκαλούν τις κρίσεις πανικού, δημιουργεί έναν νοητικό και συχνά πρακτικό φραγμό. Έτσι, καταλήγει να είναι εγκλωβισμένος σε έναν αρνητικό κύκλο, καθώς ο φόβος του τον ελέγχει.
Είναι σημαντικό να αρχίσεις να παρατηρείς και να αντιστέκεσαι στην ανάπτυξη αποφυγών που σε κρατούν παγιδευμένο σε αυτόν τον αρνητικό κύκλο. Αυτό σημαίνει να αντιμετωπίσεις τους φόβους και τις ανησυχίες σου με έναν πιο ανοιχτό και αποφασιστικό τρόπο. Μπορεί να είναι δύσκολο στην αρχή, αλλά η αποδοχή και η αντιμετώπιση των φόβων σου με αυτοσυμπάθεια και στήριξη μπορεί να βοηθήσει στη διάλυση του φαύλου αυτού κύκλου.
