Ο κορωνοϊός έχει παραλύσει την κοινωνία, τίποτα δεν έχει παραμείνει όρθιο στη θέση του και αυτό που κυριαρχεί είναι η ανασφάλεια, ο φόβος για το αύριο, τον θάνατο, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο ψυχολόγος-κοινωνιολόγος Αντώνης Ράφτης, σημειώνοντας ότι οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι πολύπλευρες, πολύπτυχες, και πολυεπίπεδες.
Σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για τις επιπτώσεις που βιώνει η κοινωνία από την πανδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα που λαμβάνονται, μεταξύ των οποίων ο αυτοπεριορισμός, ο κ. Ράφτης σημειώνει ότι τίποτα δεν θα είναι το ίδιο στην κοινωνία μας πλέον, θα χρειαστεί πολύ καιρός μετά τον κορωνοϊό για να επανέλθει η τάξη, η οποία θα μπει σε μια διαφορετική φάση καχυποψίας και ανασφάλειας.
Πρόκειται για ένα «μεγάλο σοκ» που θα έχει κατάλοιπα, θα κάνει τον κόσμο να είναι πιο κουμπωμένος στις σχέσεις του, αναφέρει.
«Ο κόσμος είναι μαθημένος να ζει σε μια ρουτίνα. Τώρα πάνε δεξιά-αριστερά, αλαφιασμένοι χωρίς να ξέρουν τι κάνουν. Γιατί έσπασε η ρουτίνα, η αλυσίδα τους. Ο άνθρωπος είχε τις συνήθειες του, έκαναν ατομικά και συλλογικά μια διεκπεραίωση της καθημερινότητας τους είτε αυτό λέγεται εργασία είτε κοινωνική συνάθροιση είτε χόμπι. Και ξαφνικά αυτά κόπηκαν. Τώρα ο κόσμος, αμήχανα, προσπαθεί να φέρει τον εαυτό του σε ένα ρυθμό άγνωστο προς αυτόν», επισημαίνει.
Όλη αυτή η κατάσταση, συνεχίζει, θα έχει επιπτώσεις στο άτομο, στην οικογένεια, στην εργασία, στην κοινωνία και θα δημιουργηθεί μια καχυποψία του ανθρώπου ως προς τις σχέσεις του με τον συνάνθρωπο του.
Ίσως δημιουργείται μια νέα γενιά των αποστάσεων
«Λέγαμε στα παιδιά μας να χαιρετούν, να κάνουν χειραψία, να φιλούν, να αγκαλιάζουν. Όλα αυτά είναι κομμένα τώρα, προσπαθώντας να τα προστατεύσουμε από τέτοιες καταστάσεις. Τα παιδιά έχουν συγχιστεί επειδή τους λέμε να μείνουν μακριά από τον παππού και τη γιαγιά. Ίσως να δημιουργείται μια νέα γενιά, όπου τα παιδιά θα συνεχίσουν και στο μέλλον να κρατούν αποστάσεις από τους άλλους, μακριά από τα κοινωνικά πρότυπα της χειραψίας, της αγκαλιάς κ.λπ.», είπε.
Οι συνήθειες μπαίνουν σε αλλαγή και σπάνε και τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα ως προς το μέλλον, στο τι θα επικρατήσει πλέον, τονίζει ο κ. Ράφτης.
«Εμείς οι μεγάλοι δώσαμε και πήραμε αγάπη, αγκαλιαστήκαμε, φιληθήκαμε και τώρα ξέρουμε να αποτραβηχτούμε και όταν ξαναρχίσει η ομαλότητα, είμαστε σε φάση να ανταποκριθούμε, αλλά πάλι θα είναι με δισταχτικότητα. Όμως τα παιδιά σε αυτή τη φάση που μεγαλώνουν, να τους απαγορεύσεις να φιλήσουν, να αγκαλιαστούν, δημιουργεί την απουσία οικογενειακής θαλπωρής», σημείωσε.
Το ίδιο ισχύει, συνέχισε, και με τους πιστούς της εκκλησίας που περίμεναν αυτές τις μέρες της πασχαλινής κατάνυξης να νηστέψουν, να κοινωνήσουν, να πάνε στους εσπερινούς, πλέον τους βάζουμε σε ένα καινούργιο «καλούπι». Ο εσπερινός δεν είναι ο ίδιος με το να τον ακούει κάποιος από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
Κατηγοριοποίηση και στιγματισμός
Ο κορωνοϊός έχει κατηγοροποιήσει τους ανθρώπους σε ευπαθείς ομάδες, σε ηλικιωμένους, δίνοντας έμφαση σε αυτούς τους ανθρώπους ωσάν να τους δαχτυλοδείχνουμε, λέει ο κ. Ράφτης.
«Έχουν στιγματιστεί οι ευπαθείς ομάδες και οι ηλικιωμένοι. Το να τους βάζεις σε ομάδες είναι λίγο υπερβολικό. Δεν μπορείς να βάζεις όλους τους ηλικιωμένους σε ένα καζάνι. Υπάρχουν ηλικιωμένοι που είναι υγιείς σε αντίθεση με νεαρά άτομα που έχουν προβλήματα υγείας. Αν δεν είναι άρρωστος ένας ηλικιωμένος, τότε είναι στην ίδια κατηγορία με τον νέο και δεν χρειάζεται να τον στιγματίζουμε», σημείωσε.
Η κοινωνία πλέον, εξήγησε, αναγκάζεται να παίζει πιο αμυντικά προς τον συνάνθρωπο. «Οι κεκτημένες συνήθειες να προβάλω το χέρι μου για χειραψία γίνεται πλέον αντανακλαστικά, αλλά τραβούμε πίσω μόλις δούμε την αντίδραση του άλλου και έρθει στον νου μας η κατάσταση που επικρατεί», πρόσθεσε.
Αποξένωση
Σύμφωνα με τον κ. Ράφτη, η ενδυνάμωση της τεχνολογίας στις σχέσεις των ανθρώπων και η εκτέλεση της εργασίας από το σπίτι, φέρνει την αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων.
Ο κορωνοϊός κτύπησε την κοινωνική δομή, και ψυχολογικά και οικονομικά, σημείωσε. «Έχει δημιουργήσει και κρίσεις πανικού, έχει πανικοβληθεί ο κόσμος σε μεγάλο βαθμό, ο φόβος φέρνει πανικό, και ο πανικός φέρνει υπερβολές στο πώς το αντιμετωπίζεις. Δημιουργεί μια κατάσταση ανασφάλειας. Υπάρχει μια καχυποψία του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο του. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να έχουν επαφή με άλλους λόγω του κορωνοϊού», πρόσθεσε.
Οι άνθρωποι, συνέχισε, έχουν αλλάξει τις συνήθειες τους, τους τρόπους συμπεριφοράς τους, έγιναν πιο καχύποπτοι, μυστικοπαθείς, εσωστρεφείς, νευρικοί.
Ξύπνησε, επίσης, η κοινωνικο-οικονομική ανασφάλεια τους, αν έχουν χρέη, δάνεια και για το γεγονός ότι έχασαν επαφή με τους φίλους και γνωστούς τους.
«Το σπάσιμο των συνηθειών επηρεάζει, διότι ο κόσμος έχει μάθει να έχει μια ρομποτική συμπεριφορά και μια καθημερινή συνήθεια. Έχουμε διάφορες δραστηριότητες που είναι καθημερινές. Ο κόσμος ξυπνά το πρωί και έχει ένα κίνητρο για το τι θα κάνει. Άρα η συνήθεια, ο στόχος και το κίνητρο για να ξεκινήσει την ημέρα του έσπασε με όλη αυτή η κατάσταση. Προσπαθεί την ενέργειά του, να την αναδιαρθρώσει στο υποσυνείδητο του», είπε.
Η ενέργεια, εξήγησε ο κ. Ράφτης, είναι σαν τον ποταμό. «Ο ποταμός τρέχει. Όταν κόψω την ροή του ποταμού το νερό θα διοχετευτεί αλλού. Ο άνθρωπος πρέπει να αναδιαρθρώσει την ενέργεια του και να την διοχετεύει με ένα διαφορετικό τρόπο. Ένα από τα όπλα του πρέπει να είναι η αισιοδοξία και η θετική σκέψη και να προσμένει κάτι καλύτερο, να μη τον καταβάλει η ηττοπάθειά», πρόσθεσε.
ΜΜΕ και ψυχολογία
Ένα άλλο σημείο που έθιξε ο κ. Ράφτης, είναι η δύναμη που έχουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην ψυχολογία των ανθρώπων στα πλαίσια αυτής της πανδημίας.
«Τα μέσα ενημέρωσης επηρεάζουν αυτή την στιγμή, την ψυχολογία των ανθρώπων και την έχουν επηρεάσει πολύ αρνητικά. Ο κορωνοϊός έχει υπερφαλαγγίσει την οποιαδήποτε άλλη είδηση και μονοπωλεί την προσοχή από το πρωί μέχρι το βράδυ. Είναι φυσιολογικό, ο κόσμος να φοβάται για την ζωή του και βλέπει πιο έντονα τον θάνατο», είπε.
Για να επανέλθουμε, συνεχίζει, στους κανονικούς μας ρυθμούς μετά που θα περάσει η πανδημία με τον κορωνοϊό, θα είναι δύσκολο.
«Θα πάρει κάποιο χρόνο να επαναφέρουμε την ψυχολογία μας στα κανονικά πλαίσια. Ο άνθρωπος έχει μέσα του τα κατάλοιπα αυτών των βιωμάτων και την ανασφάλεια που του δημιούργησαν όλες οι καταστάσεις. Θα χρειαστεί τον χρόνο του για να βρει την εμπιστοσύνη του προς τον συνάνθρωπο του», συμπλήρωσε.
