Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη
Μετάφραση: Δέσποινα Κανελλοπούλου
Εκδόσεις: Πατάκης
Σελίδες: 224
Υπάρχουν βιβλία που μοιάζουν με βαθιά ανάσα. Δεν φωνάζουν για να ακουστούν, δεν διεκδικούν το βλέμμα με κραυγαλέα εξώφυλλα ή ρητορικές ακροβασίες· απλώς, έχουν εκείνη τη διακριτική δύναμη που χρειάζεται για να σε πάνε λίγο παρακάτω ή λίγο πιο μέσα. Το Η ζωή σύμφωνα με τον Φράνκι των Γιόχεν Γκουτς και Μαξίμ Λέο είναι ένα τέτοιο βιβλίο. Ένα λεπταισθητικό, χιουμοριστικό και στοχαστικό μυθιστόρημα για την απώλεια, τη μοναξιά και, παραδόξως ή όχι, για τις γάτες.
Ο Ρίχαρντ, συγγραφέας σε δημιουργικό τέλμα, ζει μόνος σ’ ένα σπίτι γεμάτο σιωπές. Μοιάζει να έχει μείνει ακίνητος μετά τον θάνατο της γυναίκας του· όχι δραματικά, αλλά με μια καθημερινή, σχεδόν συνηθισμένη ακινησία. Τον βαραίνει όχι τόσο ένα βαθύ πένθος, όσο μια συναισθηματική στασιμότητα, σαν να έχει ξεχάσει πώς είναι να ζει. Εκεί εμφανίζεται ο Φράνκι, μια γάτα ημιαδέσποτη, σοφή και αυτάρκης, που αποφασίζει να συγκατοικήσει μαζί του, χωρίς συμβόλαια ή συναινετικά έγγραφα. Όπως μόνο οι γάτες ξέρουν να κάνουν.
Ο Φράνκι είναι ο αφηγητής. Με βλέμμα ειρωνικό, σπινθηροβόλο, αλλά και βαθιά τρυφερό, μας ξεναγεί στον μικρόκοσμο ενός ανθρώπου που έχει ξεχάσει να φροντίζει, ακόμη και τον εαυτό του. Η γάτα, που δεν αγαπάει τις αγκαλιές, δεν λέει μεγάλα λόγια και δεν αναλύει συναισθήματα, γίνεται αθόρυβα ο σύντροφος του Ρίχαρντ. Όχι με ηρωισμούς ή θυσίες· με μικρές, σταθερές κινήσεις που θυμίζουν καθησυχαστικό χτύπημα στην πλάτη ή, πιο σωστά, ένα νιαούρισμα στο σωστό timing.
Το βιβλίο είναι γραμμένο με μια υπόγεια, λεπτή αίσθηση του χιούμορ. Δεν προκαλεί γέλια, αλλά χαμόγελα, αυτά τα μικρά, ανακουφιστικά, που έρχονται όταν αναγνωρίζεις κάτι αληθινό. Η φωνή του Φράνκι λειτουργεί σαν καθρέφτης· φιλτράρει τον ανθρώπινο κόσμο με σκεπτικισμό αλλά και κατανόηση. Δεν τον λυπάται – τον παρατηρεί. Και, όσο περνάει ο καιρός, εμπλέκεται σε αυτόν, όχι επειδή «συγκινείται», αλλά επειδή έτσι κάνουν οι γάτες όταν σε διαλέγουν.
Η γραφή είναι κομψή, ισορροπημένη και καθόλου μελοδραματική. Η συγκίνηση δεν ξεσπάει· αναβλύζει γλυκά. Οι συγγραφείς κατορθώνουν να δώσουν βάθος σε μια τόσο απλή ιστορία, χωρίς να προσπαθούν να την «φορτίσουν». Το ύφος παραμένει λογοτεχνικό, μα ταυτόχρονα προσβάσιμο, με σπιρτάδα και ελαφριά ειρωνεία, κυρίως απέναντι στις ανθρώπινες μικρότητες και τις συναισθηματικές μας ακροβασίες.
Η μετάφραση της Δέσποινας Κανελλοπούλου σέβεται απολύτως αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στη σοβαρότητα και την ελαφρότητα. Η ελληνική γλώσσα, σε αυτή την εκδοχή, δεν χάνει τον ρυθμό ούτε το ύφος του πρωτότυπου, διατηρώντας τη φωνή του Φράνκι ζωντανή, παιχνιδιάρικη, ευθύβολη.
Η ζωή σύμφωνα με τον Φράνκι δεν είναι μόνο ένα βιβλίο για τις γάτες ή για τους ανθρώπους που ζουν μαζί τους. Είναι, κυρίως, ένα μυθιστόρημα για το πώς η ζωή επιστρέφει χωρίς θριάμβους. Μερικές φορές, η επιστροφή της ζωής μοιάζει με μια γάτα που κάθεται στα πόδια σου χωρίς προειδοποίηση. Και τότε, απλώς, μένεις ακίνητος για να μην την ενοχλήσεις.
Αναζητήστε το βιβλίο στα βιβλιοπωλεία Parga εδώ.
Από το οπισθόφυλλο: Είναι δύσκολο να είσαι γάτα! Πόσο μάλλον όταν έχεις να κάνεις με ανθρώπους, που είναι από τη φύση τους ασταθείς και παράλογοι. Καλό είναι λοιπόν να τους παρατηρείς από κάποια απόσταση και να τους αντιμετωπίζεις με επιφύλαξη και δυσπιστία· αυτά πιστεύει για το είδος μας ο Φράνκι, μια αδέσποτη σοφή γάτα. Ο συγγραφέας Ρίχαρντ Γκολντ, όμως, είναι μια ταλαιπωρημένη ύπαρξη, που, μετά τον θάνατο της γυναίκας του, έχει χάσει κάθε όρεξη για ζωή. Περνάει τις μέρες του στον καναπέ πίνοντας και παρακολουθώντας κάτι τύπους στην τηλεόραση να πετάνε βελάκια σε στρογγυλούς στόχους, και κάποιες φορές στέκεται όρθιος σε μια καρέκλα, παίζοντας μ’ ένα σχοινί που κρέμεται από το ταβάνι. Μια μέρα που ο Ρίχαρντ προσπαθεί, για μία ακόμη φορά, να βάλει τέλος στη ζωή του, γνωρίζει απροσδόκητα τον Φράνκι και η ζωή του αρχίζει να αλλάζει. Για κάποιον μυστήριο λόγο, ο Φράνκι επιλέγει τον Ρίχαρντ για να γίνει ο άνθρωπός του· ενδεχομένως επειδή θα του εξασφαλίσει ένα μαλακό κρεβάτι, άφθονη γατοτροφή και μια τεράστια τηλεόραση. Ή μήπως η φιλία τους γεννιέται από την ανάγκη και των δύο να αποκτήσουν έναν πραγματικό φίλο; Με τρυφερή ειρωνεία, ο Γιόχεν Γκουτς και ο Μαξίμ Λέο γράφουν τη συγκινητική αλλά και ξεκαρδιστική ιστορία μιας αναπάντεχης κι ασυνήθιστης φιλίας: εκείνης μεταξύ ενός γάτου σε αναζήτηση στέγης κι ενός ανθρώπου που ξαναβρίσκει τη θέλησή του για ζωή.
Για τους συγγραφείς: Ο Γιόχεν Γκουτς γεννήθηκε το 1971 στο Ανατολικό Βερολίνο. Αφού ολοκλήρωσε τις νομικές του σπουδές στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, παρακολούθησε μαθήματα δημοσιογραφίας στη Γερμανική Σχολή Δημοσιογραφίας στο Μόναχο. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του σταδιοδρομία στην εφημερίδα Berliner Zeitung, όπου συνεχίζει να εργάζεται μέχρι σήμερα. Η εμπειρία του στον χώρο της δημοσιογραφίας αντανακλάται στο συγγραφικό του έργο, το οποίο χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια και χιούμορ.
Ο Μαξίμ Λέο γεννήθηκε το 1970 στο Ανατολικό Βερολίνο. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και στο Institut d’études politiques (Sciences Po) στο Παρίσι. Εργάστηκε ως συντάκτης ειδήσεων στο τηλεοπτικό κανάλι RTL και από το 1997 έως το 2017 ήταν συντάκτης στην Berliner Zeitung. Το 2011 τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Βιβλίου για το αυτοβιογραφικό του έργο «Ψηλά τις καρδιές», το οποίο έχει μεταφραστεί σε εννέα γλώσσες.
