1. Πάντα λέμε την αλήθεια στα παιδιά μας. Έχουν ήδη ακούσει για τον ιό. Μην τους μειώσετε με το να τους κρύβετε την αλήθεια ή να τους λέτε μισόλογα ή αναλήθειες. Εσείς γνωρίζετε καλύτερα την γνωστική ωριμότητα του παιδιού σας (και την ηλικία του). Οπόταν μιλήστε του ανάλογα με την ηλικία του και το επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης τους.
2. Αν τα παιδιά σας είναι κάτω των 11-14 (ανάλογα και πάλι με την ωριμότητα κάθε παιδιού), δεν χρειάζεται να παρακολουθούν ή να ακούνε από το ράδιο κάθε δελτίο ειδήσεων. Χρειάζεται και κάποιος περιορισμός. Καλύτερα εσείς να τους εξηγήσετε παρά να βλέπουν τις προεπιλεγμένες δραματικότερες εικόνες και αναφορές των ειδήσεων. Οι ειδήσεις από κάθε κανάλι, μην ξεχνάτε, θέλουν ακροατές και οι ιστοσελίδες θέλουν κλικ.
3. Μην σας τρομάξει που θα ανησυχήσουν για εσάς και τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Συνεχώς ακούνε ότι οι μεγαλύτεροι είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Με αυτοπεποίθηση μιλήστε στα παιδιά σας και δείξετε τους να καταλάβουν ότι θα κάνετε τα αδύνατα δυνατά για να προστατέψετε τον εαυτό σας και ότι το ίδιο θα πράξουν και οι γιαγιάδες και παππούδες. Αν σας ρωτήσουν τι θα γίνει αν κάποιος στην οικογένεια κολλήσει δώστε και πάλι με αυτοπεποίθηση απάντηση που να δείχνει ότι αν φτάσετε σε εκείνο το σημείο θα γίνουν όλα τα απαραίτητα για να είστε καλά. Τέλος, σε περίπτωση που κάποιος στην οικογένεια κολλήσει και πάλι πρέπει να γνωρίζουν τι θα γίνει και ότι θα κάνετε ότι χρειαστεί για να γίνετε καλύτερα.
4. Του μύθους που εσείς πιστεύετε μην τους μεταφέρετε στα παιδιά σας. Τα παιδιά σας δεν χρειάζεται να παρανοήσουν. Η παράνοια η δική μας είναι αρκετή. Περίμενε να το ακούσεις από τους πλέον ειδικούς που έχουν πραγματικό όνομα, πραγματική ειδικότητα στο θέμα και διαπιστευτήρια πριν πιστεύεις ότι ακούσεις.
5. Δείξε τους πως βήχουμε και φταρνιζόμαστε σωστά. Π.χ. σε κλειστό αγκώνα η σε χαρτί. Δείξε τους πως πλενόμαστε σωστά. Πέστε τους πώς να χαιρετούν χωρίς χειραψία κ.λπ. Θα τους δώσει αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να κάνουν κάτι και δεν είναι απλά στο έλεος του ιού. Κάποιο στρες σχετικό με την καθαριότητα μπορεί να παρατηρηθεί αλλά τώρα πρωταρχικός μας σκοπός τώρα είναι η μείωση εξάπλωσης.
6. Πέστε στα παιδιά που μπορούν να καταλάβουν ότι η ανθρωπότητα έχει περάσει πολλά τέτοια και δεν τελείωσε ο κόσμος. Συζητήστε (με μέτρο και ανάλογα με την ηλικία τους) παραδείγματα αν θέλετε. Ειδικότερα με μεγαλύτερα παιδιά.
7. Πέστε τους αν ρωτήσουν ότι τα παιδιά φαίνεται (και αν αλλάξουν τα δεδομένα θα δείτε) να μην νοσούν βαριά.
8. Αν θα μείνετε σπίτι, να περάστε τον χρόνο ποιοτικά μαζί τους. Δεν θα έχετε πολλές τέτοιες ευκαιρίες. Χρησιμοποιήστε τον χρόνο μαζί τους για να ασχοληθείτε με πολλά θέματα και μην κολλάτε συνεχώς μόνο στα θέματα του κορονοιού.
9. Αν νοσήσει κάποιος στην οικογένεια μιλήστε τους. Αν είναι κάποιος σοβαρά μιλήστε τους. Αν πρέπει κάποιος να μπει σε καραντίνα μιλήστε τους. Μην κρύβετε περισσότερα από όσα πρέπει. Οι εκπλήξεις θα είναι χειρότερες παρά να γνωρίζουν αλήθειες.
10. Πέστε τους ότι φαίνεται ότι τα ζώα τους δεν νοσούν όπως οι άνθρωποι.
11. Μην διστάσεις να αλλάξεις κάτι αργότερα από αυτά που είπες. Όλοι κάνουμε λάθη. Δεν είναι νέα κατάσταση μόνο για εσένα αλλά και για τους επιστήμονες. Οι μύθοι επαναλαμβάνω όμως να μείνουν στο δικό σου μυαλό. Δεν τους κάνεις πιο δυνατούς με το να τους κάνεις να πλάθουν πλεκτάνες και σενάρια επιστημονικής φαντασίας για το κάθε τι.
12. Αν κοιμούνται, αν φαίνεται να είναι απασχολημένοι με κάτι άλλο ή αν παίζουν εφάρμοσε το νόμο του όπλου (πάντα είναι γεμάτο) δηλαδή ΠΑΝΤΑ ΣΕ ΑΚΟΥΝ.
13. Αν πιστεύεις ότι θα επηρεαστεί η οικογένεια οικονομικά (π.χ. αν έχετε εστιατόριο η δουλεύετε σε ξενοδοχείο) να θυμάστε ότι το σωστότερο είναι να περνούμε την κάθε γέφυρα αφού φτάσουμε σε αυτή. Δηλαδή, μην τους αγχώνεται με επιπλέον πράγματα του μέλλοντος. Φυσικά αν φτάσετε μέχρι εκείνη την γέφυρα ακολουθείτε ξανά το νούμερο ένα πιο πάνω.
14. Ιδιαίτερα με μικρότερα παιδιά, προσπάθησε να διατηρήσεις όσα περισσότερα μπορείς από την καθημερινότητα σας. Μην αλλάξεις τα πάντα χωρίς λόγο.
15. Όπως και στα σεξουαλικά η αλλά θέματα που ρωτούν τα παιδιά: Αν δεν ξέρεις να απαντήσεις κάτι μην αγχώνεστε. Απάντησε πολύ απλά ότι δεν ξέρεις. Θα εκτιμηθεί πολύ περισσότερο από τα παιδιά σου παρά να δώσεις μια φανταστική απάντηση και αργότερα να ανακαλύψουν από αλλού την αλήθεια. Μάθε εσύ από μια ΣΩΣΤΗ επιστημονική πηγή και μπορείς να επανέλθεις. Αν δεν κατανοείς κάτι, δεν είναι ντροπή να το εκφράσεις και να πεις όσα κατανοείς.
Καθηγητής Δρ. Μάριος Κωνσταντίνου
Εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος
