Με αφορμή τη φετινή Ημέρα της Μητέρας, ζητήσαμε από την βουλεύτρια, Σάβια Ορφανίδου, ένα δημόσιο πρόσωπο που συνειδητά επέλεξε να κοινοποιήσει την απόφασή της να φέρει στον κόσμο παιδί μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, να μας πει τι θα συμβούλευε, μέσω της εμπειρίας της, γυναίκες που για οποιοδήποτε λόγο διστάζουν να προχωρήσουν με δότη σπέρματος καθώς και πού βρισκόμαστε στην Κύπρο, σε νομοθετικό επίπεδο, γύρω από τα ευρύτερα ζητήματα της υπογονιμότητας και μονογονεικότητας.
Όσο δύσκολο κι αν είναι, πιστεύει, η άδεια μητρότητας στη χώρα μας θα πρέπει να επεκταθεί σε έξι μήνες διάρκεια.
Τι θα λέγατε σε γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί και διστάζουν να προχωρήσουν με δότη σπέρματος;
Να κάνουν αυτό που τους λέει η καρδιά και η ψυχή τους! Δεν υπάρχει καμία κοινωνική προκατάληψη και καμία λανθασμένη νοοτροπία που να είναι τόσο δυνατή, ούτως ώστε να εμποδίσει μια γυναίκα από το να ζήσει τη μεγαλύτερη ευλογία της ζωής που είναι η μητρότητα. Η μητρότητα αποτελεί τη σημαντικότερη απόφαση για μια γυναίκα και δεν θα πρέπει αυτή η απόφαση να καθορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες. Οπότε εάν μια γυναίκα είναι απόλυτα συνειδητοποιημένη για αυτό που πραγματικά επιθυμεί, τότε το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι να επικοινωνήσει με την/τον γιατρό της, για να ενημερωθεί έγκυρα και σωστά για τις διαδικασίες και να πάρει την απόφαση της, βασισμένη στη σωστή πληροφόρηση και στο τι ουσιαστικά επιθυμεί η καρδιά της.
Τι νομίζετε ότι πρέπει να χαρακτηρίζει μια καλή μητέρα και ευρύτερα έναν καλό κηδεμόνα;
Προσωπικά ακόμη προσπαθώ να βρω τις σωστές ισορροπίες για το πώς πρέπει να λειτουργεί μια καλή μητέρα. Νομίζω πως καμία μάνα ή κηδεμόνας δεν κατέχει το αλάθητο και όλες μας βιώνουμε καθημερινά ενοχές και τύψεις για πιθανές παραλείψεις ή λάθη. Σίγουρα μια καλή μητέρα πρέπει να καθοδηγείται από την αγάπη της για το παιδί της. Να είναι δίπλα του στα δύσκολα, να του παρέχει ασφάλεια και σιγουριά, να το επαινεί όταν κάνει κάτι καλό και να το συμβουλεύει όταν δεν συμπεριφέρεται σωστά. Να περνά μαζί του ποιοτικό χρόνο, έστω και εάν αυτός δεν είναι πολύς και κυριότερα, να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για το παιδί της όταν αυτό θα διαμορφώνει χαρακτήρα. Τα παιδιά μας χρειάζονται την ελευθερία για να πάρουν πρωτοβουλίες, να αναπτυχθούν και να γίνουν συγκροτημένα και νούσιμα άτομα στην κοινωνία.
''Η μητρότητα αποτελεί τη σημαντικότερη απόφαση για μια γυναίκα και δεν θα πρέπει αυτή η απόφαση να καθορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες''.
Πιστεύετε ότι οι νέες γενιές που ακολουθούν θα έχουν απαλλαγεί από τις κοινωνικές συμβάσεις της ετεροπατριαρχίας;
Θεωρώ ότι εμείς ως γονείς ή κυριότερα ως άτομα σε θέσεις ευθύνης, έχουμε την υποχρέωση να διδάξουμε στα παιδιά μας από νεαρή ηλικία τον σεβασμό στα αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα σε κάθε επίπεδο. Έχουμε υποχρέωση να ενισχύσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα με τις αξίες του αλληλοσεβασμού, του σεβασμού στη διαφορετικότητα, της αλληλεγγύης και της συμπόνιας για τον συνάνθρωπο μας. Περισσότερο από όλα, έχουμε την ευθύνη να αποτελούμε σωστά παραδείγματα προς μίμηση για τα παιδιά μας και για την κοινωνία. Με αυτό τον τρόπο, θα υπάρχει πάντα η ελπίδα ότι οι νέες γενιές θα μεγαλώσουν σε μια κοινωνία απαλλαγμένη από κοινωνικά στερεότυπα και συμβάσεις της ετεροπατριαρχίας.
Σε νομοθετικό επίπεδο, τι πιστεύετε ότι είναι το σημαντικότερο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα γύρω από αυτά τα ζητήματα στη βουλή και τι εκκρεμεί να γίνει;
Μετά από συζητήσεις και διαβουλεύσεις πολλών ετών, το 2015 έχουμε θεσπίσει εθνική νομοθεσία που διέπει όλες τις πτυχές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, δηλαδή της διαδικασίας της εξωσωματικής, συμπεριλαμβανομένων και των θεμάτων των μονήρων γυναικών, της παρένθετης μητέρας, των δοτών σπερμάτων και ωαρίων κλπ.
Τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε πετύχει την αναθεώρηση του Σχεδίου κρατικής χορηγίας για τις εξωσωματικές, όπου έχουμε συμπεριλάβει και τις μονήρεις γυναίκες αλλά και την παροχή κονδυλίου για κάθε στάδιο της εξωσωματικής, ιδιαίτερα για τα θέματα φύλαξης ωαρίων, με στόχο στο μέλλον να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την κρατική χορηγία.
Στην παρούσα φάση εκκρεμεί ενώπιον της Επιτροπής Υγείας της Βουλής, τροποποιητικό νομοσχέδιο για τις εξωσωματικές που εκσυγχρονίζει την υφιστάμενη νομοθεσία, ιδιαίτερα σε θέματα τήρησης μητρώων και ελέγχου αλλά και παροχής δικαιώματος σε μονήρεις γυναίκες να χρησιμοποιήσουν παρένθετη μητέρα.
Σε ό,τι αφορά στα θέματα των μονογονεϊκών οικογενειών τι είναι το σημαντικότερο που πρέπει να νομοθετηθεί;
Η αύξηση της άδειας μητρότητας τουλάχιστον στους έξι μήνες, για όλα τα παιδιά, κάτι που δεν είναι θέμα μόνο των μονογονεϊκών αλλά όλων των οικογενειών. Αναγνωρίζω ότι αυτό δεν είναι εύκολο εγχείρημα να εφαρμοστεί αλλά το θεωρώ αναγκαίο για όλες τις μητέρες, με ιδιαίτερη έμφαση σε μονογονεϊκές οικογένειες και μητέρες που στερούνται τα νεογνά τους μόλις γεννηθούν λόγω προβλημάτων υγείας.
Ένα γενικό μήνυμα που θα θέλατε ίσως να απευθύνετε με αφορμή τη φετινή Ημέρα της Μητέρας;
Εύχομαι ολόψυχα σε όλες οι μανούλες του κόσμου να βλέπουν καθημερινώς τα παιδιά τους να μεγαλώνουν με υγεία, χαρά και αγάπη. Αυτή είναι η μεγαλύτερη και η πιο βαθιά έγνοια ενός γονιού. Εύχομαι επίσης από καρδιάς σε όλες τις γυναίκες που επιθυμούν να γίνουν μανούλες, να ευλογηθούν με αυτή την ευτυχία.
