Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη
Μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη
Σελ. 128
Εκδ. Αντίποδες
To «Bluets» ή όπως μεταφράστηκε στα ελληνικά «Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον που αποτελείται από 240 αριθμημένες παραγράφους μπορεί είτε να το ερωτευτεί κανείς είτε να το μισήσει. Ενδιάμεσα συναισθήματα δε χωρούν.
Όλα ξεκίνησαν όταν ερωτεύτηκε το μπλε. Μια μέρα που αυτό ξεκίνησε σιγά-σιγά χωρίς πολλά-πολλά μέχρι που έγινε σοβαρό.
Δεν είναι μυθιστόρημα. Δεν είναι μια αφήγηση με αρχή, μέση και τέλος. Είναι συναισθήματα. Είναι η προσπάθεια της απόδοσης των συναισθημάτων μέσα από το καλειδοσκόπιο με τα διάφορα όπως, η τέχνη, το φως, ο έρωτας, η απογοήτευση, το χέρι που μένει να αιωρείται χωρίς την αυθόρμητη ανταπόκριση του απέναντι ή του διπλανού.
Κάποιοι το χαρακτήρισαν ως συλλογή ποιητικών πεζών κειμένων ή γλαφυρό δοκίμιο, αποσπασματική βιογράφηση, διακειμενικό παραλλήρημα ή και ένα είδος ψυχοθεραπείας μέσω της γραφής για την ίδια τη συγγραφέα. Η αλήθεια είναι πως αποπνέει μια ποιητική διάθεση και σ’αυτό βοηθά και ο τρόπος που είναι στημένο το βιβλίο. Οι αριθμημένες ενότητες ή παράγραφοι ή «προτάσεις» όπως λέει η ίδια. Εγώ θα πω πως, είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο και παράξενο που δύσκολα μπορεί να καταταχθεί αυστηρά σε μια κατηγορία.
Η πυκνή έκφραση νοηματοδοτεί και υπονοεί πληθώρα συναισθημάτων και συμπερασμάτων χαρακτηριστικό της εναλλακτικής φυσιογνωμίας της Νέλσον. Από την αρχή μέχρι το τέλος το κείμενο διέπεται από μια ειλικρίνεια, ενίοτε ωμή, σκληρή αλλά και γλυκιά. Είναι η πορεία της μέσα από το πρίσμα του μπλε με όλες του τις εκφάνσεις και η προσπάθειά της να βρει αξιοπρέπεια στη μοναξιά της. Μέσα σ’ αυτόν το κυκεώνα αναφορών σε έργα τέχνης, εικόνες, μουσικές, στίχους, σύμβολα, θεωρίες, σκέψεις και δικών της ερμηνειών ή αναλύσεων, σύντομων δε, υπάρχει σίγουρα ο χώρος για να ταυτιστεί κάποιος ή και να αποστασιοποιηθεί.
Μέσα από αυτό το μπλε πρίσμα που κοιτά μας εξιστορεί τη ζωή της φίλης της μετά από ένα ατύχημα, αναφέρεται και στον πρώην εραστή της ενώ προσπαθεί κατά κάποιον τρόπο να διαχειριστεί την απουσία του, τον πόνο που της προκάλεσε αυτή η απουσία, τη μοναξιά.
Η πυκνή έκφραση νοηματοδοτεί και υπονοεί πληθώρα συναισθημάτων και συμπερασμάτων χαρακτηριστικό της εναλλακτικής φυσιογνωμίας της Νέλσον
Σπουδή στο μπλε, γιατί στο μπλε; Μα διότι το μπλε είναι το χρώμα της ηρεμίας, της γαλήνης αλλά και της μελαγχολίας. Διότι είναι το χρώμα που διακρίνεται για τις ηρεμιστικές του ιδιότητες και για την ικανότητα να κατευνάζει τα πάθη, όπως και το γαλάζιο, τόνος του μπλε, είναι το χρώμα της αλήθειας, της γαλήνης, της ελπίδας και ενισχύει την αφοσίωση, τη μεγαλοψυχία και την πίστη στη φιλία. Στο μπλε περικλείονται όλα όσα η συγγραφέας θέλει να εκφράσει, να μελετήσει. Το μπλε περικλείει όλα όσα αισθάνεται και προσπαθεί να διαχειριστεί μέσα από αυτή την μπλε διάθεση...τη μελαγχολική διάθεση. Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν, για το πως τα χρώματα επιδρούν στη διάθεσή μας ή πως τη διεγείρουν, λέγεται πως τα ψυχρά χρώματα, όπως είναι και το μπλε, είναι γνωστά για τη δημιουργία ήρεμων και αρμονικών συναισθημάτων, από την άλλη όμως μπορούν ακόμα και να προκαλέσουν θλίψη και καταθλιπτικές σκέψεις. Το μπλε σε έναν πιο αρνητικό τόνο, μπορεί να θεωρηθεί και ένα ψυχρό χρώμα που εγείροντας την αδιαφορία, συνδέεται συχνά με την παραίτηση και τη μοναξιά.
Στο σημείωμα της μεταφράστριας στο τέλος του βιβλίου, που εισηγούμαι να το διαβάσετε πριν ξεκινήσετε την ανάγνωση του βιβλίου, δίδεται μια μικρή, άλλη, ανάλυση για τη λέξη Bluets. Λέει πως «Η λέξη Bluets είναι μια ακούσια, αρχικά, και στη συνέχεια εσκεμμένη αμφισημία της Μάγκι Νέλσον.» [...] για να καταλήξει «Ακριβώς λοιπόν αυτής της αμφισημίας, προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε την καλειδοσκοπική της αναπαράσταση του μπλε (ως χαρακτηριστικό των αγριολούλουδων, του φωτός, της νοσταλγίας, του σεξ, του έρωτα, της απώλειας, κ.λπ.) αποδίδοντας τον τίτλο του βιβλίου ως Σπουδή του μπλε.»
Όπως και να το αντιληφθεί ο καθένας, αυτό το βιβλίο, τη στιγμή που θα το διαβάσει ένα είναι το σίγουρο, θα διαπιστώσει πως πρόκειται πραγματικά για κάτι ξεχωριστό και ιδιότροπο με σώμα ντελικάτο αλλά μεστό και χυμώδες που διεγείρει τη σκέψη.
Αναζητήστε το στα βιβλιοπωλεία Parga εδώ.
Από το οπισθόφυλλο: Το μπλε δεν είναι ένα χρώμα, είναι ένα σύνολο αποχρώσεων, αντικειμένων, διαθέσεων, αναφορών, αναμνήσεων, συναισθημάτων. Η Μάγκι Νέλσον, ερωτευμένη με το μπλε, περιπλανιέται στη μελαγχολία, την απώλεια και τον πόθο διερευνώντας τη σύνδεση του χρώματος με το σώμα και το πνεύμα. Συνομιλώντας με τον Γκαίτε, τον Βιττγκενστάιν και τον Μπαρτ, γράφει ένα λυρικό δοκίμιο για τον έρωτα που τελειώνει, για το σώμα που υποφέρει και για την ομορφιά ως καταφύγιο στον καιρό της μοναξιάς και της θλίψης. «Το να ερωτευτεί κανείς το μπλε μήπως σημαίνει λοιπόν ότι ερωτεύτηκε μια αναταραχή; Ή μήπως αναταραχή είναι ο ίδιος ο έρωτας; Και τι σόι τρέλα τέλος πάντων είναι να ερωτεύεσαι κάτι που είναι δομικά ανίκανο να σε ερωτευτεί κι αυτό.»
Για τη συγγραφέα: Η Μάγκι Νέλσον γεννήθηκε το 1973 στο Σαν Φρανσίσκο. Είναι πεζογράφος, ποιήτρια και δοκιμιογράφος, και το έργο της περιστρέφεται γύρω από τα ζητήματα του φύλου, της βίας και της σεξουαλικής ταυτότητας. Ζει στο Λος Άντζελες.
Σημαντικότερα έργα της: The Red Parts: A Memoir (2007), Bluets (2009), The Art of Cruelty: A Reckoning (2011), καθώς και τα ποιητικά βιβλία Holes (2007) και Jane: A Murder (2005). Το πολύ σημαντικό αυτοβιογραφικό της δοκίμιο Οι Αργοναύτες κυκλοφορεί σε μετάφραση Μαρίας Φακίνου από τους αντίποδες.
Διαβάζοντάς το μου ήρθε στο νου η πιο κάτω ταίνια και έτσι αφήνω αυτό εδώ.