Δημήτρης Λοττίδης
Οι τακτικοί αναγνώστες της στήλης με έχουν δει αρκετές φορές τα τελευταία τρία χρόνια να αφιερώνω κείμενά μου για τη μεταμόρφωση της Λευκωσίας από ασχημόπαπο σε κύκνο. Όσοι λίγοι ασχοληθήκαμε σοβαρά με τα έργα εξέλιξης της πρωτεύουσας γνωρίζαμε πως η νέα πλατεία δεν ήταν «μια γέφυρα με τσιμέντο», όπως την περιέγραφαν κάποιοι. Όσοι κάναμε τον κόπο και διαβάσαμε λίγο περισσότερο για τον μητροπολιτικό σχεδιασμό της πόλης με δημόσιες επενδύσεις άνω των τριακοσίων εκατομμυρίων, γνωρίζαμε πως η ταλαιπωρία των έργων είναι εφήμερη.
Σήμερα, με χαρά παρατηρώ ότι οι πολέμιοι της πλατείας βγάζουν περήφανες selfies στο γλυπτό της Ζάχα, η μουρμούρα για τη Στασικράτους αντικαθίσταται από περήφανους περιπάτους σ’ αυτήν και οι οικολογικές ευαισθησίες για το κόψιμο λίγων κυπαρισσιών στην Κυριάκου Μάτση έχουν καμφθεί για την αναγκαιότητα της θυσίας τους, μετά και το φύτεμα νέων δεκάδων δέντρων. Εδώ πρέπει να σταθώ λίγο. Το τι δέντρα πρέπει να έχει μια πόλη στα πεζοδρόμιά της, είναι πλέον σημαντική επιστημονική διατριβή. Θυμάμαι το «οικολογικό σκάνδαλο» του κλαδέματος των φίκων στο κέντρο της Λευκωσίας, όταν σοβαροί άνθρωποι φώναζαν για «οικολογική καταστροφή». Το σκάνδαλο βέβαια είναι η ίδια η ύπαρξή τους και το γεγονός πως δεν έχουν ξεριζωθεί για να αντικατασταθούν από φιλικότερα προς τον βιορυθμό της πόλης δέντρα. Γιατί ο δήμαρχος (δεν ξέρω ποιος ήταν) που φύτεψε τους θεόρατους σήμερα φίκους έχει προκαλέσει μια τεράστια οικολογική καταστροφή. Τα εν λόγω δέντρα έχουν επιθετικό ρίζωμα, ικανό να σπάσει τις σωληνώσεις αποχέτευσης, πόσιμου νερού και όμβριων υδάτων.
Με λίγα λόγια, εκατοντάδες τόνοι νερού χάνονται κάθε χρόνο από σπασμένους σωλήνες από τις ρίζες των φίκων. Εκατοντάδες τόνοι λυμάτων μολύνουν τα υπόγεια νερά της πόλης από τα κραχ που δημιουργούν οι ρίζες τους. Επιπλέον, τα συγκεκριμένα δέντρα δεν είναι φυλλοβόλα, τον χειμώνα δεν αφήνουν τον πολύτιμο ήλιο να περνά από μέσα τους στεγνώνοντας την πόλη και δίνοντας ζωή στα μικρά φυτά. Αφήστε που με τους καρπούς τους λερώνουν τα πεζοδρόμια, όσα απ’ αυτά υπάρχουν και δεν έχουν σηκωθεί από τις σκληροτράχηλες ρίζες τους. Ποιος, όμως, δήμαρχος θα τολμήσει να ξεριζώσει αυτή την οικολογική ανωμαλία; Πιστεύω κανείς. Όλοι οι αρμόδιοι γνωρίζουν ως κοινό μυστικό το «πρόβλημα του φίκου», αλλά από τον φόβο της ρηχής διαπόμπευσης στα social media αφήνουν την πόλη να τρώγεται από τα σωθικά της, ενώ εκατομμύρια έχουν ξοδευτεί μέχρι σήμερα για να διορθώσουν τις έμμεσες ή άμεσες καταστροφές του φίκου.
Τώρα που σιγά-σιγά ακόμη και οι πλέον δύσπιστοι συνειδητοποιούν πως μετά την πανδημία θα αντικρίσουν και θα χαρούν μια ομορφότερη πόλη, ας κρατήσουν λίγο την αναπνοή τους. Ναι, η πλατεία Ελευθερίας, η Μακαρίου και η Στασικράτους διαμορφώνουν ένα σύγχρονο κέντρο πόλης που επιτέλους αποκτά σημείο αναφοράς και βάζει τη Λευκωσία στις πρωτεύουσες του κόσμου. Όμως, αν δεν δοθεί ζωή από την ιδιωτική πρωτοβουλία στην οδό Ερμού και τις αναπαλαιωμένες γειτονιές της εντός των τειχών ανατολικής πλευράς της πόλης, είναι σαν να φτιάξαμε σκηνικό ταινίας όπου οι προσόψεις είναι όμορφες αλλά από πίσω είναι όλα κενά. Την ίδια ώρα εγώ θα πανηγυρίσω πως η Λευκωσία, αλλά και η χώρα, έβαλαν για τα καλά πίσω τους τις δεκαετίες ακαλαισθησίας, όταν ξεκινήσουν τα έργα για το αρχαιολογικό μουσείο στον χώρο του παλιού γενικού νοσοκομείου. Ένα έργο-σημείο καμπής για το μέλλον της Κύπρου. Μιας χώρας που πρέπει να δει το παρελθόν της για να εξασφαλίσει το μέλλον της.
Δημήτρης Λοττίδης
demetris@sppmedia.com
Twitter: @dlottides
