Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Εκδόσεις Ψυχογιός
Σελ. 436
Διαβάστε ένα απόσπασμα εδώ.
Από σήμερα, που είναι η τελευταία Δευτέρα του μήνα, όπως και για κάθε τελευταία Δευτέρα κάθε μήνα, θα φιλοξενείται εδώ στο blog ένας επαγγελματίας του βιβλίου για να γράψει για ένα βιβλίο που διάβασε. Σήμερα γράφει η Βιβλιοθηκονόμος Αγγελική Λασηθιωτάκη.
Η Ελίφ Σαφάκ, βρετανο-τουρκικής καταγωγής, μία από τις πιο αναγνωρισμένες συγγραφείς της σύγχρονης λογοτεχνίας, στο πιο πρόσφατο βιβλίο της «Το Νησί των Χαμένων Δέντρων», καθηλώνει τον αναγνώστη από τις πρώτες σελίδες. Η ιστορία αυτή, γεμάτη με βαθιά συναισθήματα, ιστορικές αναφορές και οικολογικές ανησυχίες, διαδραματίζεται στην Κύπρο, ένα νησί που φέρει τα σημάδια του πολέμου.
Το βιβλίο ακολουθεί την ιστορία δύο εφήβων, της Τουρκοκύπριας Ντεφνέ και του Ελληνοκύπριου Κώστα, οι οποίοι ερωτεύονται σε μια εποχή και ένα μέρος που η αγάπη τους είναι απαγορευμένη. Μέσα από τις ζωές των πρωταγωνιστών, η Σαφάκ προσεγγίζει την ιστορία και την πολυπλοκότητα της Κύπρου, εστιάζοντας στις συνέπειες της διαίρεσης του νησιού και στις προσπάθειες συμφιλίωσης.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του βιβλίου είναι η αφήγηση που γίνεται μέσα από τα μάτια ενός δέντρου, μιας συκιάς, η οποία στέκεται ως μάρτυρας των ανθρώπινων παθών και της φυσικής ομορφιάς του νησιού. Η συκιά, που φυτεύεται από τον Κώστα και τη Ντεφνέ, γίνεται σύμβολο της αντοχής και της ελπίδας, ενάντια σε όλες τις αντιξοότητες.
Η Σαφάκ έχει την εξαιρετική ικανότητα να υφαίνει τις ιστορίες των χαρακτήρων της με την ιστορία του τόπου τους, δημιουργώντας ένα πολυεπίπεδο αφήγημα που συνδυάζει το προσωπικό με το συλλογικό.
Η γραφή της είναι ποιητική και γεμάτη συμβολισμούς, προσδίδοντας βάθος και νοηματοδότηση σε κάθε λεπτομέρεια.
Ένα από τα ισχυρά σημεία του έργου της είναι η ανάπτυξη των χαρακτήρων, καθώς καταφέρνει να πλάσει πολυδιάστατες προσωπικότητες που ζουν και αναπνέουν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Ο αναγνώστης συνδέεται με τους ήρωες, κατανοεί τα κίνητρα και τους φόβους τους, νιώθει την αγωνία και την ελπίδα τους.
Η παρουσίαση της φύσης μέσα από την αφήγηση της συκιάς προσδίδει μια ξεχωριστή διάσταση στο βιβλίο, υπενθυμίζοντας την αλληλεπίδραση ανθρώπου και φύσης και την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό είναι και το στοιχείο που προσδίδει μοναδικό χαρακτήρα στο έργο.
Για έναν Κύπριο αναγνώστη, το βιβλίο αυτό έχει ιδιαίτερη συναισθηματική σημασία. Η συγγραφέας αποπειράται να αποδώσει με ευαισθησία την ιστορία και τον πόνο του νησιού, προκαλώντας συναισθήματα νοσταλγίας, θλίψης αλλά και ελπίδας. Οι περιγραφές της καθημερινής ζωής στην Κύπρο, οι πολιτιστικές λεπτομέρειες και η απεικόνιση των διαφυλετικών σχέσεων μπορούν να αφυπνίσουν αναμνήσεις και προσωπικές ιστορίες των αναγνωστών, δημιουργωντας μια βαθιά σύνδεση με το βιβλίο. Έτσι καθιστά το έργο της Σαφάκ εξαιρετικά συγκινητικό και καθρεφτίζει τις πραγματικότητες και τις ελπίδες ενός ολόκληρου λαού.
«Το Νησί των Χαμένων Δέντρων» είναι ένα μαγευτικό βιβλίο που εξετάζει την αγάπη, την απώλεια, την αντοχή και την ελπίδα μέσα από το πρίσμα της ιστορίας και της φύσης. Η Ελίφ Σαφάκ καταφέρνει να δημιουργήσει ένα συγκινησιακό και πολυεπίπεδο αφήγημα. Συνιστάται ανεπιφύλακτα για όσους αναζητούν τη ματιά ενός τρίτου, κάποιου που προσεγγίζει με ενσυναίθηση και στοργή θέματα των οποίων δεν έχει βιώματα, στα τραύματα του τόπου μας, ένα βαθυστόχαστο και συναισθηματικά φορτισμένο ανάγνωσμα.
Σαν υποσημείωση θα ήθελα να προσθέσω πως όση ενσυναίσθηση, καλή θέληση και ευαισθησία υπάρχει από κάποιον που προσπαθεί να προσεγγίσει θέματα σαν αυτό, πάντα υπάρχει μια λεπτή χορδή που δεν μπορεί να την αγγίξει με ακρίβεια. Η αδυναμία στο να αποδώσει η συγγραφέας έναν Ελληνοκυπριακό χρακτήρα και έναν Τουρκοκυπριακό εντοπίζεται στο βιβλίο. Υπάρχουν και πολύ εμφανείς λεπτομέρειες που ενισχύουν την άποψη αυτή, όπως, ας αναφερθώ στο πιο απλό, το επίθετο του Ελληνοκύπριου χαρακτήρα είναι Καζαντζάκης, σε καμία περίπτωση δηλαδή ένα Κυπριακό επίθετο.
Αναζητήστε το βιβλίο στο Βιβλιοπωλείο Parga εδώ.
Από το οπισθόφυλλο: Δύο έφηβοι, ένας Ελληνοκύπριος και μια Τουρκοκύπρια, συναντιούνται σε μια ταβέρνα, στο νησί που και οι δυο αποκαλούν πατρίδα τους. Στην ταβέρνα, κρυμμένη πίσω από πλεξούδες σκόρδα και αρμαθιές καυτερές πιπεριές, κάτω από το αγιόκλημα που σκαρφαλώνει στους τοίχους της, μεγαλώνει ο απαγορευμένος έρωτας του Κώστα και της Ντέφνε. Μια συκιά περνάει θαρρετά μέσα από μια τρύπα στην οροφή κι αυτό το δέντρο γίνεται μάρτυρας των κρυφών, ευτυχισμένων συναντήσεών τους και κάποια στιγμή του σιωπηρού, λαθραίου φευγιού τους. Το δέντρο είναι εκεί όταν ξεσπάει ο όλεθρος, όταν η πρωτεύουσα γίνεται στάχτη και ερείπια, ακόμα κι όταν οι έφηβοι εξαφανίζονται. Δεκαετίες αργότερα, ο Κώστας επιστρέφει. Έχει γίνει βοτανολόγος και ψάχνει να βρει ντόπιες ποικιλίες, στην πραγματικότητα όμως αναζητά τη χαμένη του αγάπη. Χρόνια μετά, μια συκιά, μια Ficus carica, μεγαλώνει στον πίσω κήπο ενός σπιτιού στο Λονδίνο, όπου ζει η Άντα Καζαντζάκη. Το δέντρο είναι ο μόνος της σύνδεσμος με ένα νησί που δεν έχει επισκεφτεί ποτέ – ο μόνος της σύνδεσμος με τη βασανισμένη ιστορία της οικογένειάς της και την περίπλοκη ταυτότητα της ίδιας, ενώ προσπαθεί να εξιχνιάσει μυστικά χρόνων, με την ελπίδα να βρει τη θέση της στον κόσμο. Μια συγκινητική, υπέροχα γραμμένη και τρυφερά δομημένη ιστορία που μιλάει για την αγάπη, τον χωρισμό, την υπέρβαση, συνδυάζοντας Ιστορία και οικολογική συνείδηση: ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ είναι το καλύτερο μέχρι σήμερα βιβλίο της Σαφάκ.
Η ΕΛΙΦ ΣΑΦΑΚ είναι βρετανοτουρκικής καταγωγής βραβευμένη συγγραφέας. Έχει εκδώσει 19 βιβλία, 12 από τα οποία είναι μυθιστορήματα. To πιο πρόσφατο μυθιστόρημά της, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ, ήταν στη βραχεία λίστα για τα: Costa Award, British Book Awards, RSL Ondaatje Prize και Women’s Prize for Fiction. Είναι ευπώλητη συγγραφέας σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο και τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε 57 γλώσσες. Το μυθιστόρημά της 10 ΛΕΠΤΑ ΚΑΙ 38 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ Σ’ ΕΝΑΝ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΚΟΣΜΟ ήταν στη βραχεία λίστα για τα βραβεία Booker και RSL Ondaatje, ενώ έλαβε τον τίτλο Blackwell’s Book of the Year. Το μυθιστόρημά της Οι σαράντα κανόνες της αγάπης συγκαταλέχθηκε από το BBC στα 100 μυθιστορήματα που διαμόρφωσαν τον κόσμο μας. Ο ΜΑΘΗΤΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ επιλέχθηκε από τη Δούκισσα της Κορνουάλης ως το εναρκτήριο βιβλίο για τη λέσχη ανάγνωσής της, The Reading Room. Η Σαφάκ έχει διδακτορικό τίτλο στις Πολιτικές Επιστήμες και έχει διδάξει σε διάφορα πανεπιστήμια στην Τουρκία, τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία, μεταξύ των οποίων και στο Κολέγιο Σεντ Ανν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όπου είναι επιστημονική συνεργάτιδα. Έχει επίσης διδακτορικό τίτλο στις Ανθρωπιστικές Σπουδές από το Κολέγιο Μπαρντ.
Είναι Μέλος και Αντιπρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας της Μ. Βρετανίας και έχει συμπεριληφθεί από το BBC στις 100 γυναίκες-πρότυπα με τη μεγαλύτερη επιρροή. Είναι ιδρυτικό μέλος του ECFR, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων. Υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών, της LGBTQ+ κοινότητας και της ελευθερίας του λόγου, η Σαφάκ συναρπάζει με τις δημόσιες ομιλίες της (δύο φορές ομιλήτρια στο TED Global). Αρθρογραφεί σε σημαντικά έντυπα ανά τον κόσμο, ενώ έχει τιμηθεί με το μετάλλιο του Ιππότη του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών (Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres). Το 2017 επιλέχθηκε από το Politico ως ένα από τα δώδεκα άτομα που μπορούν «να συμβάλουν στην πολυπόθητη ανάταση της ψυχής». Η Σαφάκ έχει συμμετάσχει ως κριτής σε πολλά λογοτεχνικά βραβεία, μεταξύ των οποίων στο PEN Nabokov prize, ενώ έχει προεδρεύσει στα βραβεία Wellcome. Της έχει απονεμηθεί το διεθνές λογοτεχνικό βραβείο Halldór Laxness για τη συμβολή της «στην ανανέωση της τέχνης της αφήγησης».
