Μιχάλης Μιχαηλίδης
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον την εξέλιξη και την ανάπτυξη γύρω μου. Και στις πλείστες περιπτώσεις είναι για να αναρωτιέσαι μέχρι πού μπορεί να φτάσει η κακογουστιά και η ό,τι να ‘ναι προσέγγισή μας.
Καμία συνοχή με οτιδήποτε άλλο υπάρχει στην περιοχή, κανένας σεβασμός στον περιβάλλοντα χώρο, καμιά ευαισθησία για τη γη και τα υπόλοιπα πλάσματα με τα οποία μοιραζόμαστε τον πλανήτη (όσο κλισέ και κοινότυπο κι αν ακούγεται αυτό), κανένα ενδιαφέρον για αισθητική (ή έστω αισθητή) αναβάθμιση. Αν εξαιρέσουμε μερικές επιχειρήσεις, και τη γραφικότητα που έχουν να επιδείξουν κάποια χωριά στην ύπαιθρο, σχεδόν πουθενά στην Κύπρο δεν υπάρχει κάτι που να αποδεικνύει ότι υπάρχει μια σχεδιασμένη στρατηγική που να χαρακτηρίζει το τουριστικό προϊόν μας -ούτε πως ζούμε από τον τουρισμό σε τούτη τη νήσο.
Δηλαδή αν δεις τις εικόνες από τις κυπριακές παραλίες των 60s και των 70s και τις βάλεις δίπλα δίπλα με αυτές που απεικονίζουν ογκώδεις ξαπλώστρες οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν ως το νερό (και που το βράδυ ενώ θα έπρεπε να απομακρύνονται αφού βρίσκονται σε παραλίες ωοτοκίας, αντιθέτως παραμένουν εκεί), θα πεις ότι έχουμε αναπτυχθεί;
Είναι πολλά τα παραδείγματα που μαρτυρούν ότι στο κομμάτι της αισθητικής πάσχουμε ως τόπος και σίγουρα, αν μιλάμε για την εστίαση, αυτό δεν περιορίζεται στις πλαστικές καρέκλες, όπως ίσως πιστέψαμε σε κάποια φάση πριν από μερικά χρόνια. Μπορώ να σκεφτώ πολλές ταβέρνες με ξύλινες καρέκλες που μοιάζουν πολύ πιο «πλαστικές» από κάποια σουβλατζίδικα ή «οφτάδικα» που χρησιμοποιούν για παράδειγμα τις κλασσικές πορτοκαλί καρέκλες των 90s. Σε πολλές των περιπτώσεων η κακογουστιά δεν αφορά σε ένα και μόνο υλικό, αλλά στη γενικότερη μπερδεμένη ταυτότητά μας, που βγαίνει και σε κάποιους χώρους εστίασης.
Ειδικά σε αμιγώς τουριστικές περιοχές, στα χωριά, στα παλιά κομμάτια των πόλεων, θα έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια να είχε μπει ένα φρένο στην αλόγιστη ανάπτυξη από τον καθένα. Θα έπρεπε να είχε θεσπιστεί μια εθνική οδηγία για το τι σημαίνει ανάπτυξη, για το πώς μπορεί ο καθένας να διαχειριστεί ένα κτίσμα, μια περιουσία, ένα μαγαζί.
Και επειδή προφανώς δεν μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας, εδώ είναι που πρέπει να έρθει το κράτος να βάλει ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο. Σκεφτείτε για παράδειγμα πόσο διαφορετικές θα ήταν σήμερα οι Κυκλάδες αν δεν προκύπταν οι ειδικοί όροι δόμησης και αν δεν προστατεύονταν από ένα πολύ συγκεκριμένο πολεοδομικό καθεστώς που θεσπίστηκε στα 80s από το ελληνικό κράτος. Όχι, η ομορφιά των νησιών που κοσμεί τις καρτ ποστάλ και κατακλύζει καθημερινά το Instagram, αποτελώντας βασικά το πιο ισχυρό στοιχείο του τουριστικού προϊόντος της νησιώτικης Ελλάδας, δεν είναι απότοκο (μόνο) τις αισθητικής των κατοίκων τους, αλλά προκύπτει κυρίως από το πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο που προστατεύει την όποια ανάπτυξη -άσχετα αν τα τελευταία μερικά χρόνια, ακόμα και στις Κυκλάδες, παρατηρείται μια αναρχία.
Πολλές φορές φέρνω στο μυαλό μου εικόνες από την παιδική μου ηλικία από διάφορα σημεία στο νησί, εικόνες από τις επισκέψεις μου στην παρθένα περιοχή της Καρπασίας (που κυριολεκτικά έχει μείνει στα 70s), εικόνες από το παρθένο τοπίο του Ακάμα… Και συγκρίνοντάς το με τις «ανεπτυγμένες» περιοχές του νησιού, σκέφτομαι πόσο έχει αλλάξει προς το χειρότερο η Κύπρος, πόσο αλλάζει προς το χειρότερο, ιδίως στο κομμάτι της αισθητικής.
Αν εμείς όταν πάμε στο εξωτερικό φωτογραφίζουμε τα ωραία γραφικά σοκάκια και τα παλιά κτήρια, τότε γιατί σε έναν αμιγώς τουριστικό τόπο όπως είναι ο τόπος μας διαλύουμε κάθε ίχνος παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και αντ’ αυτού προσφέρουμε στους τουρίστες, αλλά και στους εαυτούς μας, κάτι κακόγουστο και kitsch, που στην ουσία εξυπηρετεί τις «ανάγκες» μόνο μιας μερίδας ανθρώπων;
Γιατί ο τουρίστας να θέλει να έρθει στην Κύπρο όταν πουλάς μόνο ήλιο και θάλασσα, αλλά τη θάλασσα (κυριολεκτικά και μεταφορικά) την έχεις οχυρώσει; Πολλές φορές σκέφτομαι ότι από τύχη ζούμε από τον τουρισμό.
